Elektron güc çeviriciləri (Magistr pilləsi üçün) MÜhaziRƏLƏr konspekti

Mühazirə 12.


TRANZİSTORLU İNVENTORLAR.


Mühazirənin planı:
Birfazlı tranzistorlu körpü inventoru
Üçfazlı tranzistorlu körpü inventoru.
Mühazirədə istifadə olunan ədəbiyyat:

1. 
   H.A Mehdiyev «Gəmilərin elektrik avadanlığı» Bakı, «Ti- Media», 2008 – 398 səh.
   
2. 
   Лихошерст В.И. Полупроводниковые преобразователи электрической энергии с импульсным регулированием. Екатеринбург, УГТУ, 2000 г. 116 ст.
   
3. 
   В.Ю. Воскович, Т.Н. Королева, В.А. Павлова. Электроенергетические установки и силовая электроника транспортных средств. Санкт-Петербург, «Элмор», 2001 г. 383 ст.
   

Nəzarət sualları:
1. Tranzistorlar necə işləyir?
2. tranzistorlu invertor necə qurğudur?

İdarəedici elektrod vasitəsilə açılıb–bağlana bildiyi üçün tranzistorlar tam idarə olunan yarımkeçirici cihazlar adlanır. Ona görə də tranzistorlu invertorlarda komutasiya qurğularına ehtiyac qalmır və invertorun həm güc həm də idarə sistemi sadələşir, nəticədə tranzistorlu avtonom invertorlarda çıxış gərginliyinin tənzimi ancaq idarəedici impulsların eninin dəyişdirilməsi ilə yerinə yetirilir.

Tristorlu invertorlara analoji olaraq tranzistorlu invertorlar da həm birfazlı həm də üçfazlı sxemlə yığılır.


Birfazlı tranzistorlu körpü inventoru
Şəkil 12.1 – də inventorun sxemi və şəkil12.2 – də cərəyan və gərginliklərinin zaman əyriləri göstərilmişdir.

Tranzistorlar qoşa işləyir. T₁ və T₄, T₂ və T₃ aktiv-induktiv yük rejimində invertorun iş prinspini nəzərdən keçirək. (1-8 ) intervalında t₁ və t₄ tranzistorları açıqdır. Yarım periodun 1-ci intervalında (0-U_y) L_y induktivliyində toplanmış elektromaqnit enerjisini mənbəyə qaytarılır. Yük cərəyanı isə D₁ və D₄ əks diodları və invers qoşulmuş T₁ və T₄ tranzistorları vasitəsiylə keçir. anında isə T₁ və T₂ tranzistorları vəziyyətlərini dəyişir və 2-ci yarımperiod başlayır. 2-ci yarımperiod ərzində gedən proseslər birincidəkinə analojidir və onunla fərqlənir ki, İ_y əks işarəlidir. T₁D₁ –in rolunu T₂D₃, T₄D₄-ün rolunu isə T₃D₃ yerinə yetirir. Yük cərəyanı İ_y sinusoidal formalı olur. cosj_y azaldıqda isə yük cərəyanının gərginliyə nəzərən faza sürşməsi artır və cosj_y=0 olduqda təşkil edir. Birfazalı tranzistorlu avtonom invertorun çıxışında düzbucaqlı periodik dəyişən gərginlik formalanır.