Elektron güc çeviriciləri (Magistr pilləsi üçün) MÜhaziRƏLƏr konspekti

Mühazirə 4.


ÜÇFAZALI SIFIR NÖQTƏLİ DÜZLƏNDIRİCİLƏR.
Neytral çıxışlı üçfazalı düzləndirici.


Mühazirənin planı:
Üçfazalı düzləndiricilər haqqında məlumat
Neytral çıxışlı üçfazalı düzləndiricilər haqqında məlumat
Mühazirədə istifadə olunan ədəbiyyat:

1. 
   H.A Mehdiyev «Gəmilərin elektrik avadanlığı» Bakı, «Ti- Media», 2008 – 398 səh.
   
2. 
   Лихошерст В.И. Полупроводниковые преобразователи электрической энергии с импульсным регулированием. Екатеринбург, УГТУ, 2000 г. 116 ст.
   
3. 
   В.Ю. Воскович, Т.Н. Королева , В.А. Павлова. Электроенергетические установки и силовая электроника транспортных средств.Санкт-Петербург, «Элмор», 2001 г. 383 ст.
   

Nəzarət sualları:
1. Neytral çıxışlı üçfazalı düzləndiricidə ventillərin idarə siqnalları arasında faza bucağı neçə dərəcə olur?
2. Neytral çıxışlı üçfazalı düzləndiricidə düzlənmiş gərginliyin döyünmə tezliyi neçə Hs olur?

Qeyd edildiyi kimi, üçfazlı düzləndiricilər orta və böyük güclü işlədiciləri qidalandırmaq üçün istifadə olunur. Belə düzləndiricilərin əsas iki növü məlumdur: neytral (sıfır) çıxışlı və körpü sxemləri.(üçfazlı biryarımperiodlu və üçfazlı iki yarımperiodlu)

Neytral çıxışlı sxem dolaqlar ulduz sxemi ilə birləşmiş üçfazlı transformatordan, hərəsi transformatorun bir fazasına qoşulmuş üç dioddan və yük müqavimətindən ibarətdir (şəkil 4.1 a).
Zaman diaqramından (şəkil 4.1 b) göründüyü kimi, faza dolağındakı gərginliyin müsbət istiqamətdə digər faza dolağındakı gərginliyə nisbətən daha çox olmasından asılı olaraq periodun üçdə biri ərzində diodlar növbə ilə açıq olurlar.
a) b)

v)
q)

d)

Məsələn, t₁-dən t₂-yə kimi (t₁- t₂) müddətdə U_2a, U_2b və U_2c-yə nisbətindən daha yüksək olduğundan VD₁ diodu açıqdır, VD₂ və VD₃ bağlı olur, çünki açıq dioddan bağlı diodların katodlarına müsbət potensial tətbiq edilir. Bu halda yük müqavimətindən axan cərəyan VD₁ diodundan axan cərəyanına bərabər olur. Bu qayda ilə t₂- t₃ müddətində VD₂ diodu, t₃- t₄ müddətində isə VD₃ diodu açıq olur. Yük müqavimətindəki düzləndirilmiş cərəyan üç diodun cərəyanlarının cəminə bərabər olur və həmişə yük müqavimətindən bir istiqamətdə axır:
(4.1)
Neytral çıxışlı üçfazalı düzləndiricidə ventillərin idarə siqnalları arasında faza bucağı 120⁰ təşkil edir.
Yük müqavimətinə düşən düzləndirilmiş gərginliyin orta qiyməti transformatorun ikinci tərəfinin ayrı-ayrı faza gərginliklərinin düzləndirilməsindən əmələ gəlir (şəkil 4.1 v) və aşağıdakı ifadə ilə təyin edilir:
(4.2)
burada U₂ – transformatorun ikinci tərəfinin faza gərginliyinin təsiredici qiymətidir.
Neytral çıxışlı üçfazalı düzləndiricidə düzlənmiş gərginliyin döyünmə tezliyi 150 Hs təşkil edir.
Düzləndirilmiş yük cərəyanının orta qiyməti vasitəsilə təyin edilir.
Bu sxemdə bir dioda düşən əks gərginliyin maksimal qiyməti transformatorun ikinci tərəfinin xətti gərginliyinin maksimal qiymətinə bərabərdir: (şəkil 4.1 d)
U_əks.m (4.3)
Sxemin düzləndirilmiş gərginliyinin döyünmə əmsalı bir fazalı sxemlərə nisbətən az olub təşkil edir.
Diodların sayı az olduğundan sxemin etibarlığı yüksək olur. Bu sxemə müəllifin soyadı ilə Mitkeviç sxemi də deyirlər.