ELEKTROSTATİKANIN ƏSAS QANUNU. KULON QANUNU. Bildiyimiz kimi, elektrik yükünə malik olan cisimlər arasında qarşılıqlı təsir qüvvələri mövcuddur. Bu təsir qüvvələrinin vakuumda sükunətdə olan nöqtəvi yüklər üçün nələrdən asılı olduğunu Kulon müəyyənləşdirmişdir. Ona görə də həmin qanun Kulon qanunu adlanır.
Kulon müəyyənləşdirmişdir ki, elektrik yükünə malik olan cisimlər arasındakı qarşılıqlı təsir qüvvəsi cisimlərin malik olduqları yükün miqdarından və onlar arasındakı məsafənin kvadratından asılıdır:
Bu asılılıqları birləşməklə Kulon qanunu üçün
şəklində ,
bərabərliyə keçməklə isə
şəklində ifadələr almış olarıq.
Mühitin yüklər arasındakı qarşılıqlı təsiri müəyyən qədər dəyişdirə bilməsini yaxşı dərk edərək, Kulon yükləri vakuumda yerləşdirmiş və onları nöqtəvi yüklər kimi qəbul etmişdir (nöqtəvi yüklər dedikdə, aralarındakı məsafə öz ölçülərindən çox-çox böyük olan yüklər başa düşülür). Kulon elektrik qarşılıqlı təsirini öyrəndiyindən yükləri sükunətdə götürmüşdür. Bildiyimiz kimi, hərəkətdə olan yüklər arasında elektrik qarşılıqlı təsirindən fərqli maqnit qarşılıqlı təsiri yaranır.
Deməli, Kulon qanununa əsasən vakumda sükunətdə olan iki nöqtəvi yük arasındakı qarşılıqlı təsir qüvvəsi yüklərin modullarının hasili ilə düz, aralarındakı məsafənin kvadratı ilə tərs mütənasib olur.
Kulon qanununun ifadəsindəki «K » – mütənasiblik əmsalı olub, ədədi qiymətcə, vakuumda yerləşmiş, hər birinin yükü 1Kl və aralarındakı məsafə 1m olan iki nöqtəvi yük arasındakı qarşılıqlı təsir qüvvəsinə bərabər olan kəmiyyətdir.
Kulon qanununun ifadəsindən
alarıq ki, buradan da BS – də K –nın vahidinin
olması aydın olur.
K-nın ədədi qiyməti
- dır.
Deməli, vakuumda yerləşmiş, hər birinin yükü 1Kl və aralarındakı məsafə 1m olan iki nöqtəvi yük arasındakı qarşılıqlı təsir qüvvəsi
- a bərabərdirr.
BS - də ”K “ sabitindən başqa bir sabitinə keçilir:
(buna səbəb kürə formasında qəbul olunan yüklərin səth sahəsinin
ifadəsində olan əmsallarının hesablamalardan kənarlaşdırılmasıdır).
Yeni sabit – elektrik sabiti adlanır və
kimi təyin olunur.
BS - də
- ə bərabərdir.
Elektrik sabitinin ədədi qiyməti
-dır.
Elektrik sabitinin ifadəsini nəzərə alsaq, Kulon qanununu BS - də
kimi yazmaq olar.
Dostları ilə paylaş: | 
