1. Mitinqin davam etməsi üçün dirənən Xalq Hərəkatı Cəbhəsi (qızılbaşlar) xətti.
2. Meydanı dağıtmaq istəyən dövlət xətti.
Ayrı-ayrı fərdlər, qüvvələr, xalq biri-birinə qarşı amansız mübarizə aparan bu iki xətt ətrafında birləşmişdilər, o sıradan Hatəmi, Rüstəmxanlı, Nemət” (4).
Məhəmməd Hatəmi Sabir Rüstəmxanlını da ikincilərə aid edərək yazır ki, Sabir Rüstəmxanlı meydanı dağıtmaq istəyən ziyalılardan olmuşdur. Təsadüfi deyildi ki, bizləri kəskin şəkildə vuran "Kommunist" qəzeti, onu Azərbaycana meydan qəhrəmanı kimi tanıtmaq çabasında idi...
Meydanda kimsə qan tökmək, xalqı bu şeyə təhrik etmək fikrində olmamışdır. Olsa idim, radikal adam kimi ancaq və ancaq mən ola bilərdim ki, mən də öz çıxışımda demişəm:"Düşmənlə mübarizə aparmaq üçün bizim silahımız yoxdur. Bununla belə xalqımızın əlində çox güclü bir silah vardır ki, onu işə salmaq lazımdır. O, iqtisadiyyat silahıdır. İşləməyin, Moskvanın bankını dağıdın! Yalnız bu yolla mərkəzi hakimiyyətə təsir etmək olar ki, Dağlıq Qarabağ məsələsində ermənilərin ipini çəksin".
Qansız mübarizə yolunu xalqa S. Rüstəmxanlı yox, çıxışımdan göründüyü kimi, mən göstərirdim. S. Rüstəmxanlıya istinad edilən qansız mübarizə metodu əsassız, uydurma bir şeydir. Bu, onun dövlətyanlı mövqeyinə vətənsevərlik maskası geyindirmək cəhdindən başqa bir şey deyildir” (4).
Azərbaycan Xalq Hərəkatının üzvləri onun başçılığı ilə milis və hərbiçilərin səddini yarıb kütlənin meydana gedən yolunu açdıqdan sonra olanları Məhəmməd bəy belə təsvir edir: “Meydana gələrək tribunaya qalxdım. General Kamil Məmmədov nə qədər çalışdı, hətta universitetdə müəllimim olmuş professor Şirməmməd Hüseynovu yanıma göndərdi ki, tribunadan düşüm, düşmədim. Ənvərgil meydana gəlib çıxana qədər burada qaldım. Ənvər gəlib deyəndə ki, mitinqi biz təşkil etmişik, biz də aparacayıq, "buyurun aparın" deyib, tribunanı onlara tərk etdim.
Ənvər Əliyev və dostları mitinqi gün yarım idarə edə bildilər (Sonrakı günlərdə gələnək şəkli alacaq, birinci gün meydanda qalmağın əsasını onlar qoydular). Özlərinin təşkil etdirdiyi mitinqin əngələ dönüşdüyünü görən dövlət adamları tribunanın altındakı deputatlar otağında Ənvərə nə demiş, nə təpinmişdilərsə, o, Sabir Rüstəmxanlı, Nemət Pənahov ikinci gün günortadan sonra meydanı dağıtmağa girişdilər. Çıxış edib qoymadım. Əgər mən meydanı dağıtmaq məsələsində öz yükümü bu adamların yükünün üstünə qoysaydım, ümumiyyətlə "meydan hərəkatı" deyilən şey, onun Nemət Pənahov adlı "qəhrəmanı" ola bilərdimi? Xeyr, olmazdı” (4).
Dostları ilə paylaş: |
