Əlyazması hüququnda Bağırlı Nərmin Akif qızı

Cədvəl 1.

1	Boyun yarım çevrəsi	Byç
2	Döş yarım çevrəsi 1	Dyç1
3	Döş yarım çevrəsi 2	Dyç 2
4	Bel yarım çevrəsi	Blyç
5	Omba yarım çevrəsi	Oyç
6	Döşün eni	De
7	Kürəyin eni	Ke
8	Çiynin eni	Çe
9	Kürəyin belə qədər uzunluğu	Kbu
10	Qoldibi hündürlüyü arxada	Qdha
11	Ətəyin belə qədər uzunluğu	Əbu
12	Döş hündürlüyü	Dh
13	Çiynin çəpinə hündürlüyü	Ççh
14	Məmulatın uzunluğu	Mu
15	Qolun uzunluğu	Qu
16	Çiynin çevrəsi	Çç

Şəkil 18. Ölçülərin bədən quruluşu üzərində göstərilməsi

Ölçülərin götürülmə qaydaları aşağıdakı kimidir.(Şəkil 4)

1.Boyun yarlm çevrəsi (Byç)- santimetr lenti boyun əsası üzəri ilə,arxada 7-ci fəqərə sümüyündən boğaz çöküntüsünə qədər ölçülür.
2.Döş yarım çevrəsi 1 (Dyç 1)- arxada,kürək çıxıntılarının üzəri ilə,qoltuq dibindən keçməklə,ön hissədə döş nahiyəsinin yuxarı xətti ilə ölçülür.
3.Döş yarım çevrəsi 2 (Dyç 2) –santimetr lenti arxada olduğu kimi qalır,ön hissədə ən yüksək döş nöqtələri üzəri ilə ölçülür.
4.Bel yarım çevrəsi (Blyç)-qabırğanın alt hissəsi üzrə ilə keçməklə çevrəvi ölçülür.
5.Omba yarım çevrəsi (Oyç)-arxada omba çıxıntıları,qabaqda qarın nahiyyəsi üzəri ilə ölçülür.
6.Döşün eni(De)-ön hissədə 1-ci döş xətti üzəri ilə iki qoltuq arası məsafə ölçülür.
7.Kürəyin eni (Ke)-arxada kürək çıxıntılarının üzərindən keçməklə iki qoltuq arası məsafə ölçülür.
8.Çiynin eni (Çe)-boynun əsasından,çiyin xətti üzəri ilə çiynin çıxıntı nöqtəsinə qədər ölçülür.
9.Kürəyin belə qədər uzunluğu (Kbu)-boynun əsasından və ya çiyin xəttindən onurğaya paralel bel xəttinə qədər ölçülür.
10.Qol dibi hündürülüyü arxada (Qdha)-boynun əsasından və ya çiyin xəttindən onurğaya paralel qol dibi səviyyəsinə qədər ölçülür.
11.Ətəyin belə qədər uzunluğu (Əbu)-ön hissədə,boynun əsasından və ya çiyin xəttindən döş nöqtəsindən keçməklə bel xəttinə qədər ölçülür.
12.Döş hündürlüyü (Dh)boynun əsasından və ya çiynin xəttindən döş nöqtəsinə qədər ölçülür.
13.Çiynin çəpinə hündürlüyü (Ççh)-bel ilə onurğanın kəsişmə nöqtəsindən,çiynin çıxıntı nöqtəsinə qədər ölçülür.
14.Məmulatın uzunluğunu (Mu)-boynun 7-ci fəqərə sümüyündən istənilən uzunluğa qədər ölçülür.
15.Qolun uzunluğu (Qu)-çiynin çıxıntı nöqtəsindən,baş barmağın başlanğıcına qədər və ya istənilən uzunluğa qədər ölçülür.
16.Çiynin çevrəsi (Çç)-qoltuq dibi səviyyəsində qol dairəvi ölçülür.
Çevrəvi və eninə ölçülər götürülərkən yarıya bölünüb yazılır (çiynin enindən başqa ),uzununa ölçülər tam yazılır.

Ölçülərin adı		Şərti işarəsi	Köklük, uzunluq		Ölçülərin miqdarı sm-ilə
					88		92	96		100	104			108	112
1		2	3		4		5	6		7	8			9	10
Boyun yarım çevrəsi		Byç	K-0,2 B+0,2		17,5		17,8	18,1		18,4	18,7			19,0	10,3
Döş yarım çevrəsi 1		Dyçl	K-0,6 B+0,6		40,8		42,3	43,8		45,3	46,8			48,3	49,8
Döş yarım çevrəsi 2		Dyçl 2	-		44,0		46,0	48,0		50,0	52,0			54,0	56,0
Bel yarım çevrəsi		BlYç	K-3,0 B+3,0		34,0		36,0	38,0		40,0	42,0			44,0	47,0
Omba yarım çevrəsi		Oyç	K-2,0 B+2,0		49,0		51,0	53,0		55,0	57,0			59,0	61,0
Döşün eni		De	K-0,2 B+0,2		16,1		16,6	17,1		17,6	18,1			18,6	19,1
Kürəyin eni	Ke		K-0,1 B+0,1	17,2		17,6		18,0	18,4			18,8	19,2			19,6
Çiynin eni	Çe		L-0,2 B+0,2	12,9		13,2		13,5	13,8			14,1	14,4			15,0
Kürəyin belə qədər uzunluğu	Kbu		1 2 3 4 5	39,1 40,2 41,3 42,4 43,5		39,2 40,3 41,4 42,5 43,6		39,2 40,3 41,4 42,5 43,46	39,3 40,4 41,5 42,6 43,7			39,4 40,5 41,6 42,6 43,7	39,4 40,5 41,6 42,7 43,8			39,4 40,5 41,6 42,7 43,8
Qol dibi hündürlüyü arxada	Qdha		1 2 3 4 5	20,1 20,5 20,9 21,3 21,7		20,4 20,8 21,2 21,6 22,0		20,8 21,2 21,6 22,0 22,4	21,1 21,5 21,9 22,3 22,7			21,5 21,9 22,3 22,7 23,1	21,8 22,2 22,6 23,0 23,4			22,2 22,6 23,0 23,4 23,8
Ətəyin belə qədər uzunluğu	Əbu		1 2 3 4 5	40,0 41,1 42,2 43,3 44,4		40,5 41,6 42,7 43,8 44,3 45,4		41,0 42,1 43,2 44,3 45,4	41,5 42,6 43,7 44,8 45,9			24,0 43,1 44,2 45,3 46,4	42,5 43,6 44,7 45,8 46,9			43,0 44,1 45,2 46,3 47,4
Döş hündürlüyü	Dh		1 2 3 4 5	24,6 24,9 25,2 25,5 25,8		25,5 25,8 26,1 26,4 26,7		26,4 26,7 27,0 27,3 27,6	27,3 27,6 27,9 28,2 28,5			28,2 28,5 28,8 29,1 29,4	29,1 29,4 29,7 30,0 30,3			30,0 30,3 30,6 30,9 31,2
Çiynin çəpinə hündürlüyü	Ççh		1 2 3 4 5	37,4 38,4 39,4 40,4 41,4		37,7 58,7 39,7 40,7 41,7		38,0 39,0 40,0 14,0 42,0	38,3 39,3 40,3 41,3 42,3			38,6 39,6 40,6 41,6 42,6	58,9 39,9 40,9 41,9 42,9			39,2 40,2 41,2 42,2 43,2
Məmulatın uzunluğu	Mu		-	Ölçüyə və ya modelə görə
Qolun uzunluğu baş barmağın 1 oynağına qədər	Qu		1 2 3 4 5	53,0 55,0 57,0 59,0 61,0		53,2 55,2 57,2 59,2 61,2		53,4 55,4 57,4 59,4 61,4	53,6 55,6 57,6 59,6 61,6			53,8 55,8 57,8 59,8 61,8	54,0 56,0 58,0 60,0 62,0			54,2 56,2 58,2 60,2 62,2

QEYD: K-Kiçik köklük;O-orta köklük; B-böyük köklükdür.

Geyimin görünüşü və quruluşu onun təyinatından,gigiyenik,estetik tələbatından asılı olaraq müxtəlifdir.
Geyimin əsas amili insanın bədən quruluşundan və ölçüsündən aslıdır.Eyni ilə geyim insanın dəqiq surəti ola bilməz:bəzi sahələrdə geyim bədənə kip yapışır,bəzi sahələrdə isə sərbəst oturur.İnsanın yuxarı hissəsində geyimin bədənə kip yapışmağına dayaq örtüyü deyilir.
Çiyinli məmulatlarda: bu boyun çevrəsi,çiyin kürəyin və döşün yuxarı hissəsi;kəmərli məmulatlarda:bel xətti,qarın və omba nahiyəsinin yuxarı hissəsi ilə məhdudlaşır. (şəkil 5)
İnsan bədəni ilə geyim arasında boşluğun yaradılması üçün geyim insan bədəni ölçülərindən bir qədər çox götürülməlidir.Bu fərqə sərbəstlik üçün verilən pay deiyilir.
Təyinatına görə paylar:minimal vaci olan texniki və dekorativ-konstruktiv paylara bölünür.Texniki payların əlavə ediləsi sayəsində nəfəsin alınması,hərəkətin sərbəstliyi asanlaşır,istilik mübadiləsinin tənzimlənməsi üçün hava qatı yaradır.



Şəkil 19.Geyimdə dayaq örtüyü
1-dayaq örtüyünün sahəsi. 2-geyim

Sərbəstlik üçün verilən ümumi pay,texniki paydan az olmamalıdır.

Payların əlavə edilməsinin miqdarı geyiminnövündən,siluetindən asılıdır.Yüngül geyimlərə az,üst geyimlərə çox,yapışıq siluetdə geyimlərə az,yarımyapışıq siluetdə geyimlərə orta,sərbəst və ya düz siluetdə geyimlərə isə çox texniki pay verilir.
3.2.Ekspert məmulatlarının işlənməsi və onların uzlaşmalarının qiymətləndirilməsi

Ekspert metodu ilə keyfiyyətin qiymətləndirilməsini daha düzgün aydınlaşdırmaq üçün ekspertin və sayının incəliklə seçilməsi çox vacibdir.

Mövcud qaydaya görə ekspert komissiyasının daxilində maddi marağı olan şəxs olmamalıdır. Qüvvədə olan qaydaya görə ekspert qrupunda ekspertlərin sayı 7 nəfərdən az olmamalıdır.Paltoların keyfiyyət səviyyəsinin qiymətləndirilməsi yekunu barədə qərar səsvermə yolu ilə qəbul edilir.
Ekspert komissiyasının paltonun keyfiyyəti haqqında qərar o zaman qəbul edilmiş hesab edilir ki, onun təsdiqi üçün tərkibin üçdə iki hissəsi, daha doğrusu yeddi nəfərdən beş və yaxud on nəfərdən yeddisi səs vermiş olsun.
Paltoların keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi üçün yaradılmış ekspert komissiyası ekspert və işçi qrupundan ibarət olur. Ümumiyyətlə, ekspert komissiyasının işinin nəticəsi onun təşkili səviyyəsindən asılıdır.
Yeniyetmə qızlar üçün paltoların keyfiyyətinin ekspertizasının laboratoriya metodu ilə təyinolunmasında müxtəlif cihazlardan və kimyəvi maddələrdən istifadə edilir. Bu metodun üstün və çatışmayan cəhətləri vardır.
Yeniyetmə qızlar üçün xəz yaxalıqlı qış paltolarının təcrübəvi istismar metodu (təcrübə üçün keçirilən sınaq) paltoların yararlılıq göstəricilərinin və materialın xassələrinin davamlığın təyin edilməsi üçün geniş istifadə edilir. Bu metod paltoların müxtəlif istismar şəraitində istifadə edilməsini müşahidə etməyə imkan verir.
Yeniyetmə qızlar üçün paltoların keyfiyyətinin kompleks ekspertizasını aydınlaşdırmağın böyük praktiki əhəmiyyəti vardır. Bu zaman kompleks göstəricilər samballığın əmsalını hesaba almaq və ya əksinə, samballığı hesaba almamaqla da təyin edilə bilər.
Iqtisadi baxımdan yeniyetmə qızlar üçün olan paltoların inteqral keyfiyyət göstəricisinin təyin edilməsinin də mühüm əhəmiyyəti vardır. Burada məmulatın istehlak yaranır. Bu zaman malın inteqral keyfiyyət göstəricisinin təyin edilməsi üçün malın istifadəyəyararlığının onun istehsalı ilə istehlakına sərf olunan xərclərin cəminə olan nisbəti götürülür.