Energetika fakulteti
Rele va himoya elementlarining chizmalarda tasvirlash usullari
Yüklə 232,08 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.5 Relening ulanish usullari.
- 2.6 Himoyaning uzgichga ta’sir qilish usullari
|
2.4 Rele va himoya elementlarining chizmalarda tasvirlash usullari
Rele va himoya elementlarining chizmalarda tasvirlashning ikki prinsipial usullari mavjud. Birinchi usul bo‘yicha rele birlashgan xolda, ya’ni cho‘lg‘am to‘g‘ri burchakli to‘rtburchak shaklida (2.3a-rasm) tasvirlanadi, relening kontaktlari yuqori qismda ko‘rsatiladi. Belgining pastki qismida relening chulg‘ami va rele tipining bosh xarflari yoziladi, ya’ni: tok relesi - KA, kuchlanish relesi-KV, vaqt relesi-KT, oraliq, relesi-KL va ko‘rsatgich relesi-KN. 17
2.3-rasm. Relelarning prinsipial chizmalaridagi shartli tasvirlari.
rasm). Relening chulg‘ami va kontakti chizmaning xar xil qismlarida joylashadilar va mos keluvchi xarflar bilan belgilanadilar. Yoyilgan tasvirlash murakkab sxemalarni o‘qishni osonlashtiradi. 2.5 Relening ulanish usullari. Relening cho‘lg‘ami elektr tarmoqqa (tok va kuchlanishga) to‘g‘ridan to‘g‘ri yoki tok va kuchlanish transformatorlari orqali ulanishi mumkin. Birinchi tur relelar birlamchi, ikkinchi tur esa ikkilamchi relelar deyiladi. Ikkilamchi relelar ko‘proq qo‘llaniladi. Buning sababi shundaki, ular yuqori kuchlanishdan izolyasiyalanganlar, himoya qiluvchi elementdan uzoq masofada joylashadilar, xizmat ko‘rsatish uchun qulay va ma’lum bir nominal tok (1 yoki 5 A) va kuchlanish (100 V) ga mo‘ljallanadilar. Bunda himoyalanayotgan elementning birlamchi toki yoki kuchlanishiga bog‘liqlik yo‘q. Birlamchi relening afzalligi shuki, ularda o‘lchov transformatorlari, operativ tok manbalari ishlatilmaydi. Ular kichik quvvatli elektr motorlarida, transformatorlarda va liniyalarda keng qo‘llanadi. 2.6 Himoyaning uzgichga ta’sir qilish usullari Himoya uzgichga to‘g‘ridan-to‘g‘ri (bevosita) va bilvosita ta’sir ko‘rsatish mumkin (2.4 -rasm). Rele 1 ishlagan paytda ya’ni rele chug‘amining elektr magnit kuchi prujinaning F pr kuchidan katta bo‘lganda uning qo‘zg‘aluvchi qismi 2 uzgichniig bir-biridan ajratuvchi richagi 3 ga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir qiladi. Shundan keyin uzgich prujina 4 xarakati yordamida o‘chiriladi. Bevosita ta’sir qilish relelari uzgichning yuritmasiga o‘rnatiladi. Shuning uchun bu relelar o‘rnatilgan rele deyiladi. 2.4c-rasmda bilvosita ta’sir ko‘rsatuvchi ikkilamchi releli himoya sxemasi tasvirlangan. KA(KV)
KA
18
Rele 1 ishlagan paytda uning kontakti elektromagnit 2 cho‘lg‘amini ulaydi.
kuchini engib xalqa 4 ni qo‘yib yuboradi. Buning natijasida prujina 5 xarakati yordamida uzgich o‘chadi. uzgich o‘chgandan keyin rele chulg‘amidagi tok yo‘qoladi va rele kontakti ajraladi. Ularni ishini yengillatish uchun yordamchi blok-kontakt BK ishlatiladi. Uzgich o‘chgandan keyin BK o‘chirish chulg‘am zanjirini operativ manbadan uzib qo‘yadi. 2.4s-rasmda ko‘rsatilgan sxemadan ko‘rinadiki, bilvosita xarakatlanuvchi releli himoya uchun yordamchi kuchlanish manbasi-operativ tok manbai kerak. Bevosita xarakatlanuvchi releli himoyaga operatav tok manbai zarur emas, lekin bu himoyaning relelari uzgich mexanizmini ajratish yoki qo‘shish uchun katta kuch bilan ta’sir qilishlari kerak. SHuning uchun bevosita xarakatlanuvchi relelar aniq bo‘lmaydilar va katta quvvat talab qiladilar. Bilvosita xarakatlanuvchi relelarning ta’sir kuchi kichik bo‘lishi mumkin, shuning uchun ular katta aniqlik va kam quvvat sarf qiladilar. Ko‘p releli himoyalarda o‘zaro aloqa operativ tok orqali olib boriladi, chunki bu mexanik yo‘lga nisbatan oson va soddadir. Xulosa qilish mumkinki, ikkilamchi bilvosita ta’sir qiluvchi relelar himoyada keng tarqalgan va ko‘p qo‘llaniladi. 3, 6, 10 kV kuchlanishli elektr liniyalarida bevosita ta’sir qiluvchi tok relelari xam keng qo‘llanadi. Yüklə 232,08 Kb. Dostları ilə paylaş:
|