Ətraf mühi̇tə və sosi̇al sahəyə təsi̇rlər və təsi̇razaltma tədbi̇rləri̇
Yüklə 4,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 10.6.1 CQBKG Layihəsinin layihə l əndirməsində ki d
- 10.6.2 Əsas həssaslıqlar
- 10.6.3 Qrunt Sularına Təsirlə r
- Suyun götürülmə si
- Qrunt suyu axını
- 10.6.4 Qrunt suyuna təsirlərin azaldılması
- 10.6.5 Qrunt suyuna qalıq təsirlə r
|
10.6 Qrunt Suyu Ehtiyatları Bu
bölmə Layih
ənin layihələndirmə sind
ə n ə z ə rd ə
tutulan d əyişikliklə rin tikintisi v ə istis ma r ı müddə
tind ə qru nt sul ar ı na olan
poten sial
t əsirlə
ri v ə on larla
əla q ə dar q əbul
ol unacaq az altma t ə dbir lə rini t
əqdim ed ir.
10.6.1 CQBKG Layihəsinin layihə l əndirməsində ki d əyişikliklərin qrunt suyu ehtiyatlarına təsir göstə r ə bil ə c ək aspektlə ri Layih
ənin layihələndirmə sind
ə n ə z ə rd ə
tutulan d əyişikliklər ilə
bağlı t
ikinti, istis m ara sınağı
v ə
istismar fazasının aşağı dak ı asp
e ktlə
rinin qrunt su la r ı na t
ə si r gös t ərmə
potensi alı
var: T əsirlə r v ə T əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə r)
10-23
CQBK- nin Genişləndirilmə si Layih ə si, Az ə rbaycan
Ə traf Mühit ə v
Sosial Sahə y ə
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə si
Yekun variant
•
Poten sial çirklə ndirici
maddələ rin (
mə s ələ n, yanacaq, t əhlü
k əli
tullantılar,
kimyə
vi maddələ
r) boru k əmə
rinin v ə
ərsinləmə
stansiyasının tikintisi z amanı qə za halla
r ı nda da ğılmala r ı •
X ə nd ə k lə rin qaz ılma
s ı z
a manı dayaz qrunt suyu sah ələ
rind ə qrunt suyu axınla r ı n ı n pozulm as ı v ə ya qa rşı s ı n ın alınma s ı
•
Hidro s ı naq ki m y ə vi mad
d ələ
ri ( əgə
r istifad ə
olun arsa) v
ə ya
müxtəlif keyfiyy ə t
malik
idxal
s ı naq sula r ının yerli
ətraf mühit
qrunt sul ar ı na ke çmə si vasit ə si
ilə
mümkün ç irk lənmə
( m ü x t əlif s ə viyy əli duzlul uq, redoks v ə s. s
ə b ə bi ilə
) •
Ərsinləmə
stansiyasında məişə t çirkab v ə
tullantı sularının hasilatı və
atılması •
B ə rk v ə
maye tullantıla r ı
asilatı v ə at ılm
as ı . Boru k
əmə rinin istis marı
a şağı
dak ı f əaliyyətlə r s
ə th s
ula r ı resept orl
ar ı na t ə sir
gös t ə r ə
bilə r:
•
Ə rsin ləmə
stansiyasından çirkab, kanalizasiya suları və s əth suları drenajının utilizasiyası
• Torpaqda boru k əmərinin mövcudluğu sə b əbi ilə dayaz yeraltı suları olan sahələ rd ə
yeral t ı su a xınla
r ı n ın rejiminin və
ya müqavimə tinin p ozulm
as ı . 10.6.2 Əsas həssaslıqlar Nə z ə rd ə tutulan əlavə boru k əməri seksiyası boyunca və ərsinləmə
stansiyasının sahə sind ə
q runt sula r ı ilə
əla
q ə dar ə sas h
ə ssas
lıqlar aş a ğı dak ı
kimidir :
•
Qrunt su la r ı n ı n ə sas
ə n a
şağı
ə h əmiyyə
ti v ə h ə ssas
lığı var,
ə sas
ə n iç
məli su
kimi
istifad ə
olu n mur
v ə
istism ar o
lunm ur. Lakin buna müm kün istisna l ar
kimi,
marşr ut boyunca kiçik xətlə
r v ə ya laylar
şəkl ind ə ( xə rit
ə d ə gö st ə ri lmə y ə n) t əmiz
qrunt su mə nb ələ ri ola bilə
r. Bunl
ar mövcud ol arsa, yerli
çoba nlar,
köçərilə
r v ə bu quraq regi
ondak ı k ə nd
əhal isi üçün h ə ddind
ə n art
ı q vacibdir , çünki şirin qr unt suyu ehtiyatla r ı çox
mə hduddur. 10.6.3 Qrunt Sularına Təsirlə r 10.6.3.1 N ə z ərdə tutulan boru kə m ərinin tikintisi və istismaravermə sınağı (ərsinlə m ə stansiyası daxil olmaqla) Qrunt sular ı n ı n keyfiyy ə ti Qrunt sularının çirklənmə si quyu lardan götürülə n suyu içməli su kimi yaxud suvarma mə qs
istifad ə y ə
yararsız edə bilər, lakin buna baxmayaraq, yuxarıda qeyd edildiyi kimi Layih ənin layihələndirmə sind ə ki d əyişikliklə r üçün
bu aşağı sə viyy
ə d ə dir:
• Layih
ənin layihələndirmə sind
ə n
ə z ə rd ə
tutulan dəyişikliklə rin tikintisind ə qrunt
suyunu çirkləndirmək potensialına materiallardan qismən yaxud tam şəkildə istifad
ə
olunacaq/bu cür materiallar tam yaxud qismən formalaşacaq (baxın: CQBKG üzrə Ə MSSTQ- nin son variantının 10.6.3.1 - ci bölmə si).
Ə n çox tə
sir ə
məruz qalacağı ehtimal edilə n ərazilə r üz əri məsaməli yaxud keçirici çöküntülə rin nazik t ə b
q əsi ilə
örtülmüş, nisbə t ən dayaz qatlardakı sulu horizontların olduğu yerlə rdir (y
ə ni, qrunt suyunun t ə sir
ə h
əssaslığının 1 yüks ək olduğu yer ).
Qismə n t
ə sirin
ə h əmiyyə ti qrunt sularının içməli su kimi yaxud suvarma mə qs ədilə
istifad ə
edilib - edilmə diyind ən asılı olacaq. Yuxarıda da qeyd edildiyi kimi, Layihənin layihələndirmə sind ə
n ə z ə rd ə tutulan dəyişikliklə rin ə
ə
qrunt suları ümumilikdə
aşağı ə
h əm iyy ə t ə v ə
h əssaslığa
malikdir və ə sas ə
içməli deyil və istismar olunmur.
1
ə sir
ə h əssaslığı ümumi çirkləndiricilə rin qruntun s ə thin ə siray
ət etmə sind
ə n sonra
qrunt suyunun s ə viyy ə sin
ə
çatma tendensiyası və ehtimalı kimi müə yy ənləşdirilir. T əsirlə r v ə T əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə r)
10-24
CQBK- nin Genişləndirilmə si Layih ə si, Az ə rbaycan
Ə traf Mühit ə v
Sosial Sahə y ə
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə si
Yekun variant
Yuxarıda təsvir edilə n qrunt suyunun keyfiyy ə tin
ə t
əsirlər alternativ su ehtiyatlarından istifad
ə y ə h ər hansı zə rur ətin yaranması və ya mövcud mə nb ələ
r ə
girişin məhdud olması (mə
s ələn xərcin artması, dolanışıq vasit ələ
rin ə t əsirlər) ilə
bağlı ikinci də r ə c əli təsirlə r ə gətirib çıxara bilə r.
si Əgər qazılmış yerlər (mə s ələ
n boru k əməri xə nd ə
ə viyy
ə sin
ə çatarsa, qrunt suyunun s ə viyy əsini azaltmaq üçün suboşaltma sisteminin quraşdırılmasına və tikinti üçün daha quru v ə n ə tic
ə
etibarilə daha t əhlükəsiz iş mühiti təmin etmək lazım gələ
bilə
r. Bu cür sistemlə r ad ə
ən iş sahə sinin
ətrafında qrunta sirayət etmiş bir sıra kiçik boru quyulardan (d əlikli borular) ibar ət olur. Nasoslar qruntdan suyu xaric edir və
bununla da qrunt suyunun s ə viyy əsinin müvə əti olaraq aşağı düşmə sin ə
gətirib çıxarır. Bu təsir lokal ərazi ilə
məhdudlaşır və nasos söndürüldükdə ə viyy ə si yen
ə adi s
ə viyy
ə y ə geri qayıdır.
X ə nd ə k lə r ə g eri do l du rulm u ş
m at erialı n ə trafdak ı
tamlığı pozulmamış
materi
a llard
an da ha çox keçi ricili
y ə
malik
olma s ı
ehtimalı var. Qrunt suyu s ə viyy
ə sinin
xə nd ə yin dibind
ə n daha dayaz old u
y erlə
rd ə v ə ya
g ü clü ya ğışlardan sonra yüks ə k topoqrafiya qradiyenti olan xə
nd ə k bölmələ ri ya
ğı nt ı sul
ar ı n ı sü z ə bilə
r. Bu, qrunt v ə y ağı nt ı sula r ı üçün
“sür
ətli a
xın” ötür ücüsü ro
lunu oynayacaq. Bu xə nd
kd ə n yuxarı da
olan qrunt suyu s ə
ələ rini endir ə c
k, xə nd ə kd ə n g eri dold u rulma materiall ar ını yu
yacaq ki, n ə tic ə d ə suyun
xə nd ə kd ə n ç ıx d ığı yerlə
rd ə
toplanması v
ə a
şağı a
xın bulaql ar ı n ı n yaranm as ı na s ə b əb ola bilə r.
r ı da qeyd olunm u ş i l kin t ə sir
lə r eyni za m anda t
ə bii bitki örtüyünün b
ə rpa
olunm as ı , k ə nd t ə s ə rrüfat
ı n ı n mə hsu ldarlığı v ə torpaq istifad ə si üz ə rind
ə ikinci d ə r
c əli
t əsirlə
r ə s ə b ə b ola bilə r ( mə
ələ n,
əgə r t
ə sir
lə r mə hs ullar
üçün torpaq istifad ə si v ə
ya mal -qaran ı n suya giriş i ni mə hd udl
a ş d ı r ı rsa). 10.6.3.2 İstismar mə rh ə l əsində S ə th s uları
, vanna ota ql ar ı/mə tb əxlə rd ə yaranan çirkab v ə
tull ant ı sula
r ı ərsinləmə
stansiyas ı ndan at
ıla
bilə r. Yanacaq v ə
kimyə vi
maddələ r ərsinləmə stansiyas ı nda saxlanmay acaq (
mə i şə t t əmizlə
yici materialla r ının kiç
ik h əcmlə
ri istisna olm aq la)
.
İstismar müd
d ə tind ə boru k əmə rinin
xə nd ə yin içind ə
olma s ı qrunt suyu s ə viyy ə sinin dayaz olduğ u
rd ə
onl ar ı n axı
n ı n ı poza
bilə r. Bu da a xı n ı n yuxa r ı istiqamə tind ə
sul ar ı n toplanm
as ı na v ə h
əmin sah
ələ rin a
ş a ğı a xı n istiqamətlə rind
ə
torpağı n quru m as ı na s
ə b ə b ola bilə
r. Bunun poten sial
t ə sir ləri Bölmə 10.6.3.1-d ə
yy ə n edi ldiyi kimi olacaq .
əsirin xülasəsi və ə h əmiyyətin qiymətləndirilməsi Nə z ə rd ə tutulan təsirazaltma tədbirlə rinin t ə
ə n ə vv əl və
sonra qrunt suyuna ümumi t əsirlərin güman edilə n ə h əmiyyə ti CQBKG üzr ə
MSSTQ- nin son variantındakı 10 -9-cu C
dv əldə
qiymətləndirilib. Layihənin layihələndirmə sind ə
ə z ə rd ə
tutulan dəyişikliklə rin
t əsirlə
ri CQBKG Layih əsinin qalan hissəsi üçün olan təsirlə r ə
oxşardır yaxud bundan daha azdır, ona görə d ə, bu məlumat üçün CQBKG üzrə Ə MSSTQ- nin son variantındakı həmin c ə dv ələ
is tinad edilməlidir.
CQBKG üzr ə
MSSTQ- nin son variantında müə yy ənləşdirilmiş müvafiq ümumi təsirazaltma t ədbirlə
ri Layih ənin layihələndirmə sind ə
ə z ə rd ə
tutulan dəyişikliklə r ə t ətbiq olunacaq. Bu t əsirazaltma tədbirlə ri a şağıdakıları özündə ehtiva ed ə n f əaliyyətlə r ə aid edilir:
Çirklənmə y ə
ə b əb ola bilə c ək maddələrin saxlanılmasına və istifad ə sin ə n ə zar ə t t ədbirlə
ri •
Bu cür maddələrlə r ə ftar sah ə sind ə v ə dağılmaların aradan qaldırılması üçün müvafiq cavab t ə
lar ilə
bağlı personala təlim keçirilmə si T əsirlə r v ə T əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə r)
10-25
CQBK- nin Genişləndirilmə si Layih ə si, Az ə rbaycan
Ə traf Mühit ə v
Sosial Sahə y ə
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə si
Yekun variant
• Çirkab suların atqısından ə vv əl risk qiymətləndirilməsinin aparılması •
Suyun mühafizəsi ilə
bağlı tədbirlə r •
Lazım olan yerlə rd ə xə nd ə k arak
əsmələrinin quraşdırılması və
doldurulmuş materialın müvafiq qaydada kipləşdirilmə si.
T əsirazaltma tədbirlə rin ə
dair tam məlumat almaq üçün CQBKG üzrə
Ə MSSTQ-nin son variantının E Qoşmasına və 10.6.4- cü bölmə sin ə
istinad edilməlidir. Layihə nin
layihələndirmə sind
ə ki d
əyişikliklər ilə
bağlı qrunt suyunun sahə y ə
xas olmayan h əssaslıqlarının olacağı hesab edilir və buna görə d ə
ə y ə xas əlavə t əsirazaltma t ədbirlə
rinin t ələb olunmayacağı hesab edilir.
Nə z ə rd ə tutulan təsirazaltma tədbirlə ri t ətbiq olunduğu tə qdird ə , Layih ə nin
layihələndirmə sind
ə ki d
əyişikliklərin qrunt suyuna qalıq təsirlə rinin az ə h
hesab edilir.
Yüklə 4,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|