Eylül 2016 İstanbul/Türkiye
Yüklə 6,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ebülfez EZİMLİ * Giriş Ahmed Yesevi’nin Makamı
- Birincisi
- * * * Altmış ikide
- VI. Tutum: AŞK -- TECELLİDİR.
- VII. Tutum: Ahir Zaman İnsanlarının Halı
- VIII. Tutum: VE:Yesevi’de Divanelik Akla Yetmenin Kamil Makamı- dır: Son Ucudur
|
2. İdeal Din Adamı Toplumların yaşamında kuşkusuz dinin yeri büyük öneme sahiptir. Hoca Ahmed Yesevî’nin yaşadığı dönemde Islamiyet’i yeni kabul etmiş olan Türk- ler, fazla tecrübeye sahip olmadıkları bu din içerisinde türlü bozguncular, çıkar odaklarının ve şahsiyetlerin saldırılarına maruz kaldılar. Bu durum gü- nümüzde dahi yoğun bir şekilde devam ettiğine göre, o dönemin şartlarında çok daha yoğun ve yıkıcı boyutlardadır. Yesevî, Türkler arasında Islamiyet’in Kur’an-ı Kerim ve Hz. Peygamberin sünneti çerçevesinde doğru olarak yayıl- masında çok önemli bir şahsiyetesahiptir. Yesevî, devlet ve devlet adamla- rında olduğu gibi Divan-ı Hikmet’te, din ve din adamlarını da yoğun olarak eleştirmektedir. Yesevî’nin bu şekilde eleştirilerde bulunmasının temelinde tabi ki bu alanlarda var olan eksiklikler ve yanlışlardan kaynaklanıyor olsa gerektir. Zira Yesevî’nin hikmetleri, yukarıda belirtildiği üzere döneminin dini yaşamı ve din adamlarının durumları konusunda tarihi kaynak niteliği taşıdığı bir gerçektir. Hoca Ahmed Yesevî’nin dini kaynak olarak sadece Kur’an-ı Kerim ve sün- neti temel aldığı bilinmektedir. Ayrıca O, Islamiyet’in özüne ters düşmeyecek eski Türk kültürünü dışlamaması, müsamaha ile karşılaması yöntemini be- nimsemiştir. Dolayısıyla ideal devlet adamı konusundaki eleştiri ve tarifleri bu çerçevede olmuştur. Yesevî öncelikle, Kur’an ve sünnet dışında din adamı- nın eğitimli olması gerektiğini şart koşmaktadır. Eğitim derkende dönemin en önemli eğitim kurumları olan medreseleri “Medreseye varıp,kaynayıp coşup taştım ben işte” 48 diyerek işaret etmektedir. O’na göre sadece dini ilimlere vakıf olmak din adamı olmak için yeterli değildir. Bu bağlamda kendisini örnek vermek suretiyle,halkını, gelenek görenekleri, dünyevi ilimleri ve idareyi iyi bilen “Otuz dörtte âlim olup ârifoldum;”
ve “O sebebden bilge izleyip yürüdüm ben işte.” 50 diyerek, bilge olmayı da şart koşmaktadır. Yesevî, hikmetlerinde bil- geliği sık sık vurgulamak suretiyle yüksek mertebeye de koymaktadır. Hem 46 Yesevî, a.g.e., s. 78. 47 Yesevî, a.g.e., s. 144. 48 Yesevî, a.g.e., s. 46. 49 Yesevî, a.g.e., s. 56. 50 Yesevî, a.g.e., s. 297. 320 Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî din adamları hem de halk için “Amel işleyen gerçek âlimi bilge kıldı”
gibi hik- metleriyle devlet kavramı gibi bu dünyadaki mükâfatlardan biri olarak gör- mektedir. O’na göre din yeteri kadar bilgi ve tecrübeye sahip olmadan bu işin olmayacağını da “Kendisi bilmeden bu manaya nefsini vurmak, Dalgıç olmadan
sözleriyle ifade etmektedir. O, din adamının bir tari- kata bağlı olması gerektiğini “Candan geçip tarikata girmedikçe, Aşıkım deyip ya-
söylemekle birlikte, “Yalancı âşık, sahte sufi gördüm, kötüledim” 54 hür irade ile şerîata göre irdelemek gerektiğini de ifade etmek- tedir. Yesevî ayrıca, din adamının hür olmasına özellikle değinmektedir. Bu konuda o yine kendisine atfen “Açlıktan ölsen bile, namerdden asla minnet çekme” 55
sözüyle öğütlemektedir. Hoca Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet’te en çok sahte şeyh, molla, sufi, kadı gibi din adamlarını eleştirmektedir. Bu durumun sebebi yaşadığı dönem- de bu insanların düştükleri yanlışların çokluğundan olsa gerektir. Yesevî’nin din adamlarına yönelik eleştirileri genelde sahtekârlık üzerinedir. Bunlardan “Görünüşü sufiye benzer, Kıymetten korkmaz;Günah ve haram hasılı, günahlardan ürkmezler, Riya tesbihi elinde, ağlayıp yaşını dökmezler” 56 hikmetleri sadece bir örnektir. Din adamlarının zalimlikleri “Gönlüm katı, dilim acı, özüm zalim, Ku-
gibi hikmetler bir tarafa, Yesevî, günümüz Müslüman din adamlarının yöntemlerine de ışık tutmaktadır. O, din adam- larının alan değil veren olmalarını, “Sufilik iddiası eder halka vermeğe aşı yok” 58 ,
göze iliştirmez, ben-ben derler 59 sözleriyle açık bir şekilde söylemektedir. “Tezvir ağı koyup halkı yoldan çıkardın, Şeyhlik kılıp riya ile Pazar kurdun; Gönül eğlendirip şeytan ile devran sürdün, Cemaline seni ne diye lâyık eylesin?” 60 dizelerindeki ifade- ler, 15 Temmuz 2016 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Devletine ve halkına karşı meydana gelen olayların failini işaret eder niteliktedir. 51 Yesevî, a.g.e., s. 179. 52 Yesevî, a.g.e., s. 250. 53 Yesevî, a.g.e., s. 181. 54 Yesevî, a.g.e., s. 49. 55 Yesevî, a.g.e., s. 91. 56 Yesevî, a.g.e., s. 87. 57 Yesevî, a.g.e., s. 45. 58 Yesevî, a.g.e., s. 241. 59 Yesevî, a.g.e., s. 418 60 Yesevî, a.g.e., s. 276. Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî 321
Sonuç Hoca Ahmed Yesevî’nin yaşadığı dönem, Türk toplumu arasında Islami gelenek ve kurumların ilk yerleştiği tarihlere denk gelmektedir. Siyasi ve kül- türel olarak halkın yolunu bulmakta zorlandığı, merkezi bir otoritenin sağla- namadığı, Türk gruplarının birbirleri ile mücadele halinde olduğu gibi dışarı- dan da işgallerin yaşandığı bir ortam söz konusudur. Türk toplumsal yapısına yerleşik bir toplum dini olan Islamiyet’in girmesi ile Türk milli kültürünün yozlaşma tehlikesi ile karşı karşıya olduğu bir dönemdir. Ancak böyle zor bir dönemde yaşayan Hoca Ahmed Yesevî, hem Türk geleneklerinden ve hem de Islam’ınşeri hükümlerinden yola çıkmak suretiyle Türkistan halkına yol gösterici olmuştur. Özellikle dönemin şartlarında halkın yönünü, yaşamını ve inancını yönlendiren din ve devlet adamlarına Yesevî’nin gösterdiği istikamet çok önemlidir. Pir-i Türkistan Hoca Ahmed Yesevî, Türkistan’daki siyasi, toplumsal ve ekonomik durum hakkında bilgi vermiş, yanlışları ortaya koymuştur. Bu yan- lışlıklar devlet adamları ve iktidarların hırsları dolayısıyla birbirleri arasındaki mücadelelerdir. Bu durum halkın fakir, huzursuz ve mutsuz olmasına sebep olmaktadır. Dolayısıyla Yesevî, devlet adamlarına ilk olarak birlik ve beraber- liğin önemini anlatmaya çalışmış, onları birlik olmaya davet etmiştir. Devlet adamlarının aç gözlülüklerinden dolayı halkın daha da yoksullaştığını ifade etmiştir. Adalet konusuna özel önem vermiş devlet ve din adamlarının her ne olursa olsun adaletten ayrılmamaları gerektiğini söylemiştir.Türk – Islam top- lum ve devlet yapısındaki şerî ve örfî hukukun teorik dayanaklarını güçlen- dirmiştir. Devlet kavramını Türkçedeki anlamı ile kullanmıştır. Bu bağlamda O’na göre de devlet, halk için saadet ve talihtir. Bu özelliği ile Türk – Islam devletlerinin uzun yıllar yaşayıp, Türk devlet anlayışının yok olmasının engel- lenmesinde Yesevî, önemli bir yere sahiptir. Türklerin yeni kabul etmiş olduğu Islamiyet’in, nasıl bir din adamı profili ortaya koyduğu Kur’an-ı Kerim ve sünnet esasına dayanılarak Yesevî tarafın- dan ortaya konulmuştur. Ayrıca Hoca Ahmed Yesevî, bilgelik kavramına ver- diği önem sebebiyle mükemmel bir din adamı tasviri yapmıştır. O’na göre din adamı olmanın yolu meşru bir eğitim süreci, halkı, geleneği, dünyevi ilimleri, idareyi tanıma, teorik bilginin yanı sıra pir hizmetinde uygulamalı tecrübe, hürriyet anlayışından oluşmaktadır. Ayrıca din adamının günümüzde olduğu 322 Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî gibi alan değil, veren el olmaları gerektiği üzerinde durmuştur. Yaşadığı döne- min din adamlarını, sahtekarlık, riya ve aç gözlülükle yermiştir. Kaynakça ALGÜL Hüseyin, “Islam Dininin Türkler Arasında Yayılmasında Hoca Ahmed Yesevî Örneği”, Uluslararası Türk Dünyasının İslamiyete Katkıları Sempozyumu, Isparta, 2007, ss. 45- 51. KAFESOĞLU Ibrahim, Harzemşahlar Devleti Tarihi (485 – 618 / 1092 - 1221), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2000. KAFESOĞLU Ibrahim, Türk Milli Kültürü, Ötüken, Istanbul, 2012 KARAKAŞ Selim, “Ilk ve Orta Zamanlarda Türklerde, Ülke ve Millet Fikri”, Türk- ler, Cilt 5, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, ss. 187-202. KENJETAY Dosay, “Hoca Ahmed Yesevî: Yaşadığı Devir, Şahsiyeti, Tarikatı ve Tesi- ri”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Ankara, 1999, ss. 105 – 129. KITAPÇI Zekeriya, Arapların Türkistan’a Girişi, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Istanbul, 2000 ÖZAYDIN Abdulkerim, “Ahmed Yesevî’nin Yaşadığı Dönemde Bölgenin Siyasi Du- rumu”, Fikret Işıltan’a 80. Doğum Yılı Armağanı, Istanbul, 1995, ss. 215 – 220. ÖZGÜDENDI Osman Gazi, “Maveraünnehir, Diyanet islam Ansiklopedisi, Cilt 28, Ankara, 2003 ÖZÖN Mustafa Nihat, Büyük Osmanlıca – Türkçe Sözlük, Inkılap Kitapevi, Istan- bul, 1997. SARIKAYA Saffet, “Mâtüridî’nin Din Anlayışında Hoşgörü”, Büyük Türk Bilgini İmâmMâtürîdî ve Mâtürîdîlik, Istanbul, 2012, ss. 108 – 122. SOMUNCU Ömer Soner, Türk Hakanlığı (Karahanlılar), IQ, Istanbul, 2011. TURAN Osman, Selçuklular ve İslamiyet, Ötüken, Istanbul, 2010. YAZICI Nesimi, İlk Türk İslam Devletleri Tarihi, Ankara, 1992. YESEVÎ Hoca Ahmed, Divan-ı Hikmet, Ed. Mustafa Tatcı, AhmedYesevi Üniversi- tesi Yay., Ankara, 2016. YÜKSEL Musa Şamil, Timurlularda Din – Devlet İlişkisi, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2009.
Ahmed Yesevi Tasavvufunda Divanelik ve Onun Evrensel Tutumları Ebülfez EZİMLİ * Giriş Ahmed Yesevi’nin Makamı Tam adı: Hace /Hoca Ahmed bin İbrâhim bin İlyâs Yesevi: XII. yüz- yıldan beri Türk-Islam aleminintasavvuf şeyhi ve mürşidi, hikmet ve kelam ehli, Türk halk tasavvuf aleminin aşkı, aşk dünyasının tasavvufu ve tasavvufta divanelik makamının sahibi.Ahmed Yesevi, Peyğemberimiz Hz. Muhemmed sellallahu aleyhi ve alihi ve sellemin nesil soyuna mahsus evlatlardan idi. Böyle ki, Ahmed Yesevi Hz.Ali ibn Ebutalib eleyhisselamın oğlu Muhemmed Henefi’nin neslindendir. Sayram’da yaşayan Babası Şeyh Ibrahim ibn Ilyas Hz.Ali ibn Abutalib’in(a.) oğlu Muhemmed Hanefi’den olan torunlarından idi.
XII. yüzyıla dek var olan Türk halk tasavvuf ilmi onun bakışları ve ta- limleri ile cilalandı, kemala doldu. Öten sekizyüz elli yılda zaman Ahmed Yesevi tasavvufu ile nefes aldı. Bir fikirde doğru olarak, geyd edildiği gibi: Ahmed Yesevi “Anadolu’nun mânevî fatihi” olmuştur; “çünkü o gönder- miş, o işaret etmiş; ondan sonra asırlarca süren savaşlardan sonra, o fütûhat tamamlanmış”tır. 1 Türk- Islam düşüncesinin esası Tevhid, Nübüvvet ve Imamet bakışlarına dayanır. Tasavvuf ilmi de Tevhid, Nübüvvet ve İmamet ışıklarının yansımalarıdır. Ila- hi aşk sırlarının tasavvuf nişanları, bu nişanların hikmet belirtileri, iman ara- yışları “Kur’an-i Kerim”in nazilinden sonra, Ahmed Yesevi’ye kadar olan beş * Doç, Dr., Nahçıvan Devlet Üniversitesi, Nahçıvan Müellimler Enstitüsü,Tarih-Filologiya, Diller ve Edebiyat, Azerbaycan. ezimliebulfez@yahoo.com.tr 1 M.Es’ad Coşan Rh.Ahttp://cilehane.com/yazilar/ahmediyesevi.html 324 Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî yüz yıllık bir zamanın da ilmi idi. Tasavvuf ilmi Ahmed Yesevi ile Türk Halk Kültürün dahili gücü ve imanı bakımından yeni tespitler kazandı: Birincisi, Ahmed Yesevi ile Tasavvuf ilmi ve bakışları bütün klasik şekil ve mazmunları, idea içerikleri ile Türk halk kültüründe ahız olundu; ikincisi, tasavvufu bağlantılar bütün milli-beşeri yansımalar simasında halk arasında zahir ve batin kazandı; üçüncüsü, tasavvuf taliminin maarif adabı ve üslubu bila vasite Türk halk düşüncelerinin adap ve üslubu ile kaynayıp karıştı ve imanın Türk Tasavvuf Nazariyesi oldu. Bütün bu adap, üslup ve düşünce- lerin ana kaynağı Islam ilmi, Kur’an-i Kerim, Nübüvvet, Imamet alemi, hadis ve kelam ilimleri idi. Ahmed Yesevi Yesevîlik adlı Şeriet, Tarikat, Marifet ve Hakikat mektebinin mürşidi idi. Mürşitlik onunla kamal kazandı, dervişlik onunla nizamlandı; Aşk faziletlerinin teorisi onun fikirleri ile şerh taptı. * * * Altmış ikide Allah ışık saldı, gafletleri yok oldu: canım, gönlüm, aklım, şuurum “Allah” dedi: Bir ve varım, cemalını görür müyüm?- diye sual etti; altmış üçte çağrı geldi: “Kul, yere gir”, hem canınım, cananınım, canını ver, Hu kılıcını ele alıp nefsini kır” söyledi. Muracaat: Kul Hoca Ahmed, nefsi teptim, cananımı buldum, ölmeden önce canvermenin derdini çektim. Bir ve Var’ım, cemalini görüyüm” 2 , iste-
yinden şevke geldi. Aşk aleminde Cemal görme vasile yetme alametidir. Bu, divaneliğe kavuşmaktır. Aşkın vasla yetmesidir, divaneliyin en yüce makamı- dır. Yeseviye göre, “Işk defteri dergahlığa sığmaz” 3 Aşk defteri niye sığmaz dergahlığa? Çünkü dergahlıkaşik olmanın mesken yeridir.Dergahın öz yazısı var, onun defterinde deryalar yatır.Derya deryaya sığar, aşk aşka sığar. VI. Tutum: AŞK -- TECELLİDİR. Aşk alemindeen güzel makam, tecelli makamıdır: Tecelli makamıdır eceb makam, Ol makamda aşık kullar cevlan kılur. Kay könlüge tecellisi pertöv salsa, Bixod bolub özin bilmey efğan kılur 4 2 Divan-i Hikmet. Original Metin.7.Hikmet; Bkz: Yesevi, Ahmed. Divani-Hikmet. Bakı, Çaşıoğ- lu, 2004,s. 23. 3 Yesevi Ahmed. Divani-Hikmet. Bakı, Çaşıoğlu Neşriyyatı,2004, seh.44. 4 Divani-Hikmet, s.62 Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî 325
Aşk tecellisin gizlemek olmaz.Aşk odu tecellinin nurudur, onu pünhan- gizli tutmak gerek.Gizli tutmakla asrara-sırlara irmek olar.Burada can yandı- rıb yürek bağrını kebab etmekle tecelli vaslına irmek olar. Çünkü:
Arif aşik tecelli vaslındadır; o “can mülkü”nde elem tartar: on sekiz bin alem hepsi seslener:
Divanelikte aşk derdini vurgunluk kemala aparar.Bu vurgunluktan çıkan mentik budur ki, derdsiz adam adam deyil, aşksız adam heyvan cinsidir:
Aşkta en hayretli makam Hak didarın görmektir; bu, divaneliğin en üst katıdır:
* * *
VII. Tutum: Ahir Zaman İnsanlarının Halı:Ahır zaman insanlarının aşktan uzaklığı ve Kaflet alemi. Biz ahir zamanda yaşıyoruz ve ahir zamanın son zaman insanları da şimdi yaşayan ve yaşamakta devam eden insanlardır. Ahır zaman insanları aşk cennetinden kenardır; bunlarda zahir var, batin yok. Bu anlamda, Yesevi ahir zaman insanlarının nefs esiri olmalarını, zahirlere, renglere heris olmalarını ve aşk marifetinden uzak kalmalarını onların şeytan felaketineuymaları içeriğinden karakterize edir:
5 Divani-Hikmet, s. 81. 6 Divani-Hikmet, s.57. 7 Divani-Hikmet, 35. 8 Divani-Hikmet, s.32. 9 Hikmet 18. //Yesevi Ahmed. Divani-Hikmet, Bakı, Çaşıoğlu, 2004, seh.32 326 Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî Ahir zaman insanları yalnız eve fikir yetirerler, evlerine alude olarlar, onu bezeyerler. Çünkü nefs hevada fırlanıb onların düşüncelerini, iman dayakları- nı bozar; onlar şan-şöhret aludesi olarlar.
Ahir zaman ümmetleri dünyanın fani olduklarını bilmezler; çünkü onlar dünyanın aldadıcı zahirlerine alude olublar.Halbuki “aldadıcıdır dünya; onda olan her şey insanı aldadar. Dünya insana azacık fürset verer, sonra keçib geder; o fürsete çatansa ancak hesret elde eder. Ona güvenenleri derde sal- mışdır, ona inananları helak vadisine atmıştır; çok böyükleri hegir etmiş, çok “men, men” değenleri alçaltmışdır (Hz.Ali (e). 10 Başka yansıma ile desek, dünya burulğandır, ahir zaman insanları da o burılğandadır.Burulğan çok vahimelidir, ondan kurtulmak olmaz.Dünyaya uyanlar gaflet uygusundan hilas ola bilmezler; ona göredir ki, başlarına ge- lenlerden ibret almazlar.
lır; şurada aşik kendi halinde olmur, heyret ve sevgiliye vurgunluk halinde olur. Sevgiliye vurgunluk halinde olmak marifete kovuşmak cennetidir. Daha bir tespitle desek, divanelik daha geniş ve derin nişanlara malik olur. Bu halde: divanelik, marifet deryasıdırve marifet divaneliktemekan tapıp. Ma- arifet de deryadır, aşk da.Daha bir teşbih icazı ile desek, derya deryada me- kan tapıp; derya deryanın sırrıdır, derya deryanın sırdaşıdır, derya deryanın medenidir, derya deryanın divanelik aşkıdır.Ona göredir ki, bütün yerde ve gökte olanlar, on sekiz bin alemaşk halı ile Allah-Tealanı teşbih ederler: “seb- behe lillahi mafis-semavati ve mafi-l arz, ve huvel aziz-ulhekim”—Göklerde ne varsa, Yerde ne varsa teşbih eder Allah’ı; O Aziz (çok güçlü) ve Hekimdir (hikmet sahibidir) (Haşr Suresi, ayet:1) Yesevi tasavvufunda aşk geniş ve derinsemadır: Aşik o semada süzen yı- dızdır. Ama hanki derinlik ve genişlik olur-olsun, divanelik karşısında aşk 10 Hezret Emir Eli ibn Ebutalib. Nehcül-Belağe.Bakı, “Sabah” Neşriyyatı, 1993, seh.79. Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî 327
suskun görüner.Divanelik riyazete kapılmadır. Riyazet nedir?Riyazet—zahid- lik, dünya nefsini öldürme, dünyanın lezzetinen el çekmek, ibadetle meşğul olmak.Bu aşk ibadetidir.Aşk teslim olma emelidir. Bu divaneliğin elamet ve nişanlarına bağlanmadır. Yesevi ona göre diyor: Aşik olanü ey talib, riyazette belin bük: “Aşık bolsang, ey talib, riyazettde biling bük” . Bu fikirler Aslan Baba deyimlerini yansıdan “Teberrük” redifli hikmetindendir (18.Hikmet). Divanelik hem de deryaya giden yoldur.Nişanları var: sadik olmaktır, vafalı olmaktır, can fedasında olmaktır, can kayğısına kalmaktan uzak olmaktır: can kayğısında olanın aşkında divanelik ola bilmez:Divaneliğe yetmek için gerek Divane Köprüsünden geçesen: Divane köprüsü Ilahi aşka aparan köprüdür. Köprünün başlangıcı var, yolu var, son ucu var.Evvelle son uc vahdet bağlan- tısıdır. Ve Yeseviye göre, divanelik aşkta olmaktır.Aşkı olmayan divane değil: “Aşksızların hem canı yok, imanı yok”(26). 11 Divanelik, ağıl rüsvası değil, ağ- lın vüsal halidir.Burada divanelik aklın mecnunsifet oluşudur. Işk sevdası kimge tüşse rüsva kılur, Pertöv salıp Hakk özüge şeyda kılur, Mecnunsıfat aklın alıp Leyla kılur, Allah hakkı, bu sözlerni yalğanı ok. Divanelik birbaşa Hakka can teslim etmedir; çünkü “Aşik irmez, cananığa can birmese”. Aşik eger cananına can vermese, aşk vaslına yete bilmez, aşk vaslına yete bilmeğen Divaneliğe- Hak deryasına baş vura bilmez. Hak derya- sına baş vuramayan vahdet sırlarına irişe bilmez; vahdet sırlarına irişe bilme- yen Kamil Insan ola bilmez, kamil insan olmayan Allah’ın vahdet katına döne bilmez. Ahmed Yesevi’inin aşk irfanında divaneliğe yetmek için için gerek candan geçip can bulasan: Kul Hoca Ahmed, candın kiçip, yolğa kirgil, Andın songra irenlerni yolun sorgil Allah diben Hakk yoluda canıng birgil, Bu yollarda can birmeseng, imkanı yok. 12 Ahmed Yesevi can vermeye kovuştuğunu anlayandan sonra rahatluk bul- du: bir yer açtı, hücre kurdu—“Hurrem bolup yır astığa kirdim muna”;
Demek Mürşidler mürşidi, haceler hâcesi Ahmed Yesevi, şeyda—deli-divana olandan sonra bi- gem—gemsiz oldu, necat taptı. Halbukiaşk derdine deva olmaz: “Ey yaran- Yüklə 6,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|