F. M. Xalimova turizm geografiyasi o‘quv qo‘llanma
Yüklə 1,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Uy xo‘jaliklari
- Tadbirkorlik sektori
|
Bozor iqtisodiyoti — bu tovar ishlab chiqarish, ayirboshlash va pul muomalasi
qonun-qoidalari asosida tashkil etiladigan va boshqariladigan iqtisodiy tizimdir. Bunday iqtisodiyot erkin tovar—pul munosabatlariga asoslanadi, uning negizida tovar va ‘ulning turli shakllardagi harakati yotadi, iqtisodiy mono‘olizmni inkor etadi. Hozirgi zamon iqtisodiy nazariyalarida bozor iqtisodiyoti deganda bozor xo‘jaligi subyektlari iqtisodiy hatti-harakatlarining erkin, mustaqil ravishda yuz berishi va ularning tovar-pul mexanizmi orqali bir-biriga bog‘lanib muvofiqlashuvi deb baho beradilar. Bozor iqtisodiyotida bozor aloqalari butun tizimni, uning hamma bosqichlarini ishlab chiqarish, ayirboshlash, taqsimlash va iste’mol jarayonlarini hamda iqtisodiy munosabatlarning barcha subyektlarini qamrab oladi. Uy xo‘jaliklari — iqtisodiyotning iste’mol sohasida faoliyat qiluvchi asosiy tarkibiy birlik. Uy xo‘jaliklari doirasida moddiy ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish sohalarida yaratilgan tovar va xizmatlar iste’mol qilinadi. Bozor iqtisodiyotida uy xo‘jaliklari mulk egasi hamda ishlab chiqarish omillarini yetkazib beruvchilar hisoblanadi. Iqtisodiy resurslarni sotishdan olingan ‘ul daromadlari shaxsiy ehtiyojni qondirish uchun sarflanadi. Tadbirkorlik sektori – bu daromad (foyda) olish maqsadida amal qiluvchi iqtisodiyotning birlamchi bo‘g‘inlaridir. U ish yuritish uchun o‘z kapitalini yoki qarz olingan kapitalni ishga solishni taqozo etadi, bu kapitaldan olingan daromad ishlab chiqarish faoliyatini kengaytirish uchun sarflanadi. Tadbirkorlar tovar xo‘jaligida tovar va xizmatlarni yetkazib beradi. Davlat — foyda olishni maqsad qilib qo‘ymagan, asosan iqtisodiyotni tartibga solish vazifasini amalga oshiradigan, har xil budjet tashkilotlari va muassasalari sifatida namoyon bo‘ladi. 13 Bank – iqtisodiyotning me’yorda amal qilishi uchun zarur bo‘lgan ‘ul massasi harakatini tartibga soluvchi moliya-kredit muassasasi. Iqtisodiy geografiya fani iqtisodiy yo‘nalishdagi barcha fanlar bilan aloqasini bilgan holda quyidagi fikrni aytish lozim. –Hech bir iqtisodiy birlik yo‘qki alohida mavjud bo‘lad olsin ya’ni bir so‘z bilan aytganda har bir davlat o‘z o‘rniga ega bo‘lishi lozimdir. (Massey, 1995). 1 Asosiy tushunchalar-ishlab chiqarish kuchlari, ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish, iqtisodiyotni hududiy tashkil etish, ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish qonuniyatlari, prinsiplari, omillarining ilmiy asoslangan ta’rifini bilish mazkur mavzuni o‘zlashtirishning asosiy shartlaridan biri hisoblanadi. Yüklə 1,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|