F. M. Xalimova turizm geografiyasi o‘quv qo‘llanma
Yüklə 1,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3-bob. HOZIRGI ZAMON DUNYO SIYOSIY XARITASINING SHAKLLANISHI 3.1. Dunyoning siyosiy va iqtisodiy xaritasi to‘g‘risida tushuncha va ularning shakllanishi
- 3.1. Dunyoning siyosiy va iqtisodiy xaritasi to‘g‘risida tuShuncha va ularning shakllanishi
|
Tayanch iboralar erkin tovar, bozor iqtisodiyoti, tadbirkorlik sektori, uy xo‘jaliklari,
ishlab chiqarish kuchlari, qonuniyatlar, omillar, ekologik sharoit, resurslar. Nazorat savollari 1. Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirishga taalluqli qanday asosiy tuShunchalar bor? Ularning mazmuni va mohiyatini bilib oling 2. Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish qonuniyatlari nima? Ulardan amaliyotda qanday foydalanish mumkin? 3. Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish prinsiplari nima? 4.Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish omillari nima? Omillardan foydalanish yo‘nalishlarini aytib bering. 15 3-bob. HOZIRGI ZAMON DUNYO SIYOSIY XARITASINING SHAKLLANISHI 3.1. Dunyoning siyosiy va iqtisodiy xaritasi to‘g‘risida tushuncha va ularning shakllanishi 3.2. Dunyo mamlakatlari tipologiyasi, tashkil etish shakllari va siyosiy tartiblar 3.3. Xalqaro tashkilotlar tushunchasi va tasnifi 3.1. Dunyoning siyosiy va iqtisodiy xaritasi to‘g‘risida tuShuncha va ularning shakllanishi Dunyo mamlakatlari ta’limida hozirgi zamon dunyo siyosiy xaritasi mavzusini yoritishda turlicha yondashuvlar bor. Masalan to‘g‘ridan to‘g‘ri qo‘yilgan masala, muammoga o‘tish (odatda), bir atama (termin) tanlab olinadi va shu termin asosida muammo tushuntirilda (xorijiy adabiyotlarda). Biz har ikkisini qo‘llagan holda ko‘rib chiqamiz. Milliy chegaralarning tuzilishi talabalar tamonidan kam o‘rganilgan bo‘lsada, ularning ahamiyatini har bir kishi biladi. Bunda iqtisodiy ijtimoiy ko‘rsatkichlar ham unga bog‘liqdir. Keyingi 30 yil mobaynida chegaralar bo‘yicha tadqiqotlar ko‘p olib borilmagan bo‘lsada ma’lumotlar bo‘yicha savdo-sotiq mazkur hududlarda yuqori bo‘ladi. Masalan Kanada va AQSHning chegaradosh provinsiya va shtatlarida ayni jarayonni ko‘rish mumkin. 2 Jahon siyosiy xaritasi global miqyosdagi bir necha siyosiy jarayonlar ta’sirida shakllangan. Shularning ichida Birinchi va Ikkinchi jahon urushlari hamda ularning oqibatlari bilan bog`liq holda davlatlarning vujudga kelishi, mustamlaka tizimining yemirilishi hamda bir necha o`nlab mustaqil davlatlarning barpo bo`lishi, qo`shilmaslik harakatining rivojlanishi va boshqa jarayonlar e`tiborga loyiqdir. Jahon siyosiy xaritasining shakllanishida XX asr 80-yillarining so`nggi va 90-yillarining boshlarida bo`lib o`tgan siyosiy voqealar: ikki nemis davlatining qo‘shilib, yagona 2 The power of geographical boundaries: Cultural, political, and economic border effects in a unitary nation.Bowon Chang National border studies In the field of political science, it was true that borders were simply of very little interest to students of international relations despite their possible roles (Starr and Most, 1976). Over the past 30 years, however, borders have been studied from a number of perspectives, especially in political economy along with rising interest in geographical conditions... 16 Germaniya davlatining tashkil etilishi, Chexoslovakiya o‘rnida Chexiya va Slovakiya mustaqil respublikalarining barpo bo‘lishi, Yugoslaviya Sotsialistik Federativ Respublikasining parchalanib ketishi natijasida suveren Xorvatiya, Sloveniya, Makedoniya, Bosniya va Gersogovina respublikalari hamda Serbiya va Chernogoriya davlatlarining shakllanishi va, ayniqsa, sobiq Ittifoqning parchalanib ketishi oqibatida, dastlab Litva, Latviya va Estoniya, keyinchalik esa Rossiya Federatsiyasi, Ukraina, Belarus, Moldova, Gruziya, Armeniya, Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston va O‘zbekiston rcspublikalarlarning mustaqil davlatlar sifatida dunyo siyosiy kartasida o‘z o‘rinlariga ega bo‘lishi juda muhim ahamiyat kasb etdi. Yüklə 1,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|