F. M. Xalimova turizm geografiyasi o‘quv qo‘llanma

11.2. Tabiiy resurslarni respublika xalq xo‘jaligidagi ahamiyati 
Tabiiy resurslar – kishilik jamiyati faoliyati uchun zarur bo‘lgan va xo‘jalikda 
bevosita foydalaniladigan tabiat elementlaridir.
O‘z navbatida tabiiy resurslar mamlakatning ishlab chiqaruvchi kuchlarini 
rivojlantirish va joylashtirishdagi muhim omili bo‘lib hisoblanadi.
O‘zbekiston yer osti va yer usti tabiiy manbalari xilma-xil bo‘lib. Ularning 
asosiy turlari mamlakat ishlab chiqaruvchi kuchlarini joylashtirish va rivojlantirishda 
bevosita ishtirok etadi. 
Mamlakat xalq xo‘jaligini rivojlantirish nuqtai nazaridan uning tabiiy 
resurslaridan eng muhimi, foydali qazilmalardir. Foydali qizilmalar esa 
mamlakatning turli regionlarida keng tarqalgan. “O‘zbekiston; - deydi prizident Islom 
Karimov, - o‘z yer osti boyliklari bilan haqli sur’atda fahrlanadi – bu yerda mashhur 
davriy sistemasining deyarli barcha elementlari topilgan. Hozirga qadar 2,7 mingdan 
ziyod turli foydali qazilma konlari va ma’dan namoyon bo‘lgan istiqbolli joylar 
aniqlangan. Ular 100 ga Yaqin mineral xomashyo turlarini o‘z ichiga oladi. Ularning 
tasdiqlangan zaxiralari 970 milliard AQSH dollarini tashkil etadi. Shu bilan birga, 
umumiy mineral-xomashyo potensiali 3,3 trillion AQSH dollaridan ortiqroq 
baholanayotganini ham aytib o‘tish kerak”. 

---

95 
Mustaqil taraqqiyotning hozirgi bosqichidayoq “har yili respublika konlaridan 
taxminan 5,5 millirad dollarlik miqdorda foydali qazilmalar olinmoqda va ular yoniga 
6,0 – 7,0 millirad dollarlik yangi zaxiralar qo‘shilmoqda”. 
Mamlakatimizning tabiiy resurslarga boyligi, uning xalq xo‘jaligidagi ko‘pgina 
tarmoqlarini rivojlanishiga olib keladi. Bu o‘z navbatida, respublikamiz eksport 
salohiyatini ta’minlaydi. misol tariqasida tabiiy gaz konlarini oladigan bo‘lsak, 
zaminimizda aniqlangan tabiiy gaz zahirasi 2 trln. m3 ni tashkil etadi. O‘zbekiston 
hozirgi vaqtda tabiiy gaz eksport qiluvchi yirik o‘nlik davlatlar qatorida turadi. 
Undan tashqari tabiiy gaz yoqilg‘i sifatidagina emas, muhim kimyoviy xom ashyo 
sifatida ham katta ahamiyatga ega. Respublikamiz qishloq xo‘jaligi uchun zarur 
bo‘lgan azot o‘g‘itlari ham tabiiy gaz xom ashyosidan olinadi. Undan tashqari 
mamlakat yoqilqi – energetika sanoatida Muborak gazni qayta ishlash zavodi hamda 
SHo‘rtan gaz majmuida gaz asosida turli xil eksportbop mahsulotlar olinmoqda. 
Umuman olganda, respublikamiz xalq xo‘jaligida tabiiy resurslarning ahamiyati 
yuqori bo‘lib, faqtatgina mavjud tabiiy resurslardan tejab-tergab foydalanish, kelajak 
avlodlar manfaatlarini ko‘zlab ish yuritsak, maqsadga muvofiq bo‘lardi.