Dunyoni tushunish Bu oʼzini qurshagan
dunyoni sezgilar
yordamida hissiy
idrok etish
Bu atrof-borliqni
ideal obrazlarda
tasavvur qilish
Inson va uni qurshagan
dunyoning mohiyatini aniqlash,
shuningdek tabiatda yuz
beruvchi voqealar va
jarayonlarning
oʼzaro aloqalarini
tushunishga qaratilgan
aqliy faoliyati
Dunyoqarashning tarixiy shakllari
Dunyoqarash mifologik diniy falsafiy Mifologik dunyoqarash Mif – bu turli xalqlarning dunyoning kelib chiqishi,
tabiat hodisalari, fantastik mavjudotlar,
xudolar va qahramonlarning ishlari haqidagi tasavvurini
ifodalovchi muayyan tarzda tizimga solingan dunyoqarashdir
Miflar javob bermoqchi boʼlgan asosiy savollar: • olamning, yerning va insonning paydo bo’lishi
• tabiat hodisalarini tushuntirish
• insonning hayoti, taqdiri va o’limi, inson faoliyati
va uning erishgan yutuqlari
• axloq, burch, sha’n masalalari
Mif xususiyatlari:
tabiatni insoniylashtirish
• fantastik xudolarning borligi, ularning
muloqoti, inson bilan aloqada bo’lish
yechishga qaratilganligi (xo’jalik,
ofatlardan asrash va b.)
• mifologik syujetlarning bir xilligi
va yuzakiligi
Mifologik tafakkurning oʼziga xos xususiyatlari Bu oddiy rivoyat,
biror bir voqea haqidagi
hikoya emas, balki ogʼzaki
matnning arxaik ongdagi
voqea-hodisalarga,
insonga va u yashayotgan
dunyoga taʼsir koʼrsatuvchi
muayyan borliq
sifatidagi inʼikos
Insoniyat tarixining ilk
bosqichlarida
odamlar xulq-atvori va
oʼzaro munosabatlarini
tartibga solish funktsiyasini
bajargan. Chunki, unda axloqiy
qarashlar, insonning
borliqqa estetik munosabati
Oʼz ifodasini topgan
