Fanidan Amaliy mashg’ulotlar

Bo‘yoqdor masxarni o‘stirish texnologiyasi.
 
Bo‗yoqdor masxar o'simligini 
O‗zbekistorming barcha turdagi tuproqlarida, shu jumladan sho‗rlangan erlarda ham 
ekib o'stirish mumkin. Uni kech kuzda va erta bahorda sug‗oriladigan va lalmikor 
erlarda ham ekish mumkin. Lekin u unumdor, oziqa elementlarga boy, mexanik tarkibi 
o‗rtacha bo‗lgan tuproqlarda yaxshi hosil beradi.
Bo‗yoqdor maxsar o‗simligini yaxshi rivojlanishi, undan sifatli va mo‗l hosil 
yetishtirish uchun ularni o‗z vaqtida o‗g‗itlash, sug‗orish muddatlarini to‗g‗ri belgilash, 
zararkunanda, kasallik va begona o‗tlarga qarshi kurashishga qaratish asosiy agrotexnik 
tadbirlardan hisoblanadi. Bo‗yoqdor masxar ekiladigan erlami kuzda er haydash 
oldidan organik o‗g‗itlar va fosfor o‗g‗iti bilan oziqlantirib, 22-25 sm chuqurlikda 
haydash lozim bo‗ladi. Agar yog‗ingarchilik kam bo‗layotgan mintaqalarda er xaydash 
bilan birga gektar hisobiga 20-30 kg azot o‗g‗itini qo‗liash maqsadga muvofiq bo‗ladi. 
Uning urug‗larini erta bahorda va kech kuzda ekilsa ham bo‗ladi. Chunki uning 
maysalari 10-15°S sovuqqa bardosh beradi.
Urug‗lami ekishga tayyorlashda GOST qoidalariga rioya qilish zarur; urug‘i 
konditsiyaga etgan va 1 yoki 2 klass bolishi kerak; tozaligi 90-95 va uchuvchanligi 75-
80% dan kam bo‗lmasligi lozim. Bo‗yoqdor masxar urug‗ini erta bahorda ekishdan 
oldin, erlami borona va mola bilan tekislab, begona o‗tlar ildizi dan tozalab, 4-6 sm 
chuqurlikda qadaladi. Relefi tekis bo‗lgan tuproqlarda ekilsa, gektariga 7-8 kg, tog‗ oidi 
mintaqalarda ekilganda gektariga 18-20 kg urug1 sarfianadi. Urug‘lar don yoki sabzavot 
ekish uskunalari yordamida qator oralari 30, 40 va 60 sm qilib ekiladi. Tuproq harorati 
10-15°S bo‗lgandaurug‗lar 8-10 kundan keyin unib chiqadi. Nihollar unib chiqmasdan 
oldin uni borona va kultivatsiya qilinadi, begona o‗tlardan tozalanadi. Egatlarning qator 
orasi 60 sm ko‗chatlar oralig‗i 15-20 sm dan qilib, har bir uyaga 1-2 tadan o‗simlik 
qoldirilib yagana qilinadi. 
O‘simlikni birinchi oziqlantirish maysalar unib chiqqandan keyin gektar hisobiga 
20 kg dan azot va fosfor o‗g‗iti berishdan boshlanadi. Bo‗yoqdor masxar azotli va 
fosforli o‗g‗itlsrga talabchan o‗simlik bo'igani uchun ikkinchi oziqiantirishni shonalash 
fazasida 
gektar hisobiga 30 kg azot va 20 kg dan kaliy o‗g‗iti berish bilan boshlash maqsadga 
muvofiq bo‗ladi. O‗g‗itlami 8-10 sm chuqurlikka solish ma‘qul bo‗ladi. Oziqlantirish 
har bir sug‗orish oldidan amalga oshiriladi. Sug‗orilgandan keyin o‗simlik ekilgan 
maydonlaming qator oralari kultivatsiya qilinib, begona o‗tlardan tozalanadi.

---

~ 80 ~ 
Masxar gullash davrida o‗g‗itlami ko‗proq talab qiladi va oxirgi oziqlantirish 
gektariga 30 kg azot va 20 kg kaliy o‗g‗iti berish bilan tugallanadi. Vegetatsiya 
davomida bo‗yoqli masxar ekilgan erlarga o‗rtacha 70-80 kg azot 50 kg fosfor va 30 kg 
kaliy o‗g‗iti bilan oziqlantirilsa, yuqori hosil yetishtirish mumkin bo‗ladi. Masxar 
dehqonchilik borasida vaqtli ekiladigan o‗simliklar turlariga kiradi.
Professor