Fanidan Amaliy mashg’ulotlar

 
Nazorat savollar 
1. Qora andiz o‗simligi morfologiyasini ta‘riflang. 
2. Qora andizni tabobatda ishlatilishini izohlang? 
3. Qora andiz o‗simligi qanday o‗stiriladi? 
4. Qora andizni parvarish ishlari nimalardan iborat? 
3. Dastarbosh qanday vosita sifatida ishlatiladi? 
4. Dastarbosh o‗simligini o‗stirish, parvarish ishlari nimalardan iborat? 
 
17-amaliy mashg’ulot 
Mavzu:
 Sug’orilmaydigan yerlarda dorivor o’simliklari(maxsar) ni 
yetishtirish texnologiyasi 
Mashg‘ulotning maqsadi:
talabalar mashg‗ulot davomida na‘matak, aroniya va 
chakanda o'simligini o‗stirish uslublari bilan tanishadilar va o‗rganadilar. 
 
Zarur narsalar:
 
Plakatlar, gerbariylarr, xomashyo namunalari, urug‗lar, jadvallar. 
 
Nazariy tushuncha 
Maxsar
(Carthamnus)
– murakkabguldoshlar oilasiga mansub bir yillik moyli 
ekin hisoblanadi. Uning 19 turi ma‘lum, aksariyat qismi O‘rta dengiz atrofi, G‘arbiy va 
o‘rta Osiyoda o‘sadi. Vatani Efiopiya va Afg‘oniston. Dehqonchilikda asosan 
bo‘yoqdor maxsar turi (Carthamnus tinctorius) ekiladi. O‘zbekistonning Jizzax, 
Toshkent, Sirdaryo viloyatlarining lalmi erlarida ekiladi.
Maxsar issiqsevar, qurg‘oqchilikka juda chidamli ekin. Bo‘yi 60-120 sm, poyasi 
sillik, barglari nashtarsimon, tikanli va tikansiz. To‘pguli savatcha, sarg‘ish-jigarrang. 
Mevasi pista, urug‘i oqish. 1000 dona urug‘ining og‘irligi 25-50 gr. Chettan 
changlanadi. Vegetatsiya davri 95-135 kun. Tuproq tanlamaydi. Urug‘i 1-2
o
C da una 

---

~ 79 ~ 
boshlaydi, maysalari -6, -7
o
C sovuqqa bardosh beradi. Urug‘I tarkibida 47% gacha moy 
bo‘ladi. Moyi yuqori sifatli margarin, texnikada oq-sariq bo‘yoq va emallar 
tayyorlashda ishlatiladi. Kunjarasi chorva mollari uchun to‘yimli ozuqa (yem) 
hisoblanadi.
Maxsar o‘simligi almashlab ekishda kuzgi bug‘doy va makkajo‘xoridan keyin 
ekiladi. Urug‘ hosili gektariga o‘rtacha 10-12 s. Ko‘k massasi hosili esa o‘rtacha 30-40 
s. O‘zbekistonda maxsarning ―Millutin-114‖ va boshqa navlari ekiladi.