Qeyri- əsas ziddiyyət inkişaf
üçün aparıcı olmasa da, müəyyən təsiredici ziddiyyətlərdir, onların da mühüm
əhəmiyyəti vardır. Məsələn, cəmiyyət miqyasında iqtisadi ziddiyyətlərin həll
edilməsi əsas olsa da, sosial
-
siyasi, mənəvi, məişət və s. kimi ziddiyyətlərin də həll
edilməsi, qeyri
-
əsas olsa belə çox əhəmiyyətli və təsirlidir. Hansı cəmiyyətdə
qeyri-
əsas ziddiyyətləri az əhəmiyyətli hesab edirlərsə, onlara laqeydlik
göstərirlər, orada cəmiyyətin bütövlükdə hərtərəfli tərəqqisi və inkişafından
söhbət gedə bilməz.
Başlıca və başlıca olmayan ziddiyyətlər də mahiyyət etibarilə əsas və qeyri
-
əsas ziddiyyətlərə yaxındır, onlara bənzəyirlər. Lakin burada əsasən bir cəhətə
(fərqə) diqqət yetirilməlidir. Başlıca ziddiyyət daxili və xarici, əsas və qeyri
-
əsas
olmasından asılı olmayaraq, müəyyən zaman daxilində birinci yerə çıxan, həllini
tələb edən ziddiyyətdir.
Ziddiyyətlərin növlərindən birini də
antaqonist və qeyri -antaqonist ziddiyyətlər təşkil edir. Bunlar təbiətdə bu və ya digər ziddiyyətlərdir,
cəmiyyətdəki müxtəlif ictimai və sosial
-
siyasi mənafeləri olan siniflər, sosial
təbəqələr, qruplar, xalq və millətlər, ictimai hərəkatlar partiyalar və i.a. arasında
mövcud olan qarşılıqlı əlaqə
və münasibətləri əks etdirən ziddiyyətlərdir.
Antaqonist ziddiyyətlər - ictimai-
iqtisadi və sosial
-
siyasi mənafeləri bir
-
birinə
əks olan siniflər, sosial qruplar və təbəqələr arasındakı ziddiyyətlərdir. Bu
ziddiyyətlərin əsas xüsusiyyəti odur ki, onlar
çox
hallarda münaqişəyə,
toqquşmaya gətirib çıxarır, bu toqquşmada ziddiyyətə girən tərəflərdən biri və ya
hər ikisi sıradan çıxır: onları yeni ictimai qüvvələr əvəz edir. Və ya bu ziddiyyətlər
tənzimetmə, idarəçilik, islahat yolu ilə deyil, münaqişə yolu ilə həll olunur.
