1. Dizaq rayonu. Tərkibində 5 volost (Hadrut, Tuğ, Xozabyurd, Arakül, Edilli) və 48 kənd; 2. Verəndə rayonu. Tərkibində 5 volost (Tağavert, Sus, Noraşen) və 46 kənd ; 3. Şuşa rayonu. Şuşa şəhəri və Malıbəyli volostundan (12 kənd) ibarət idi ; 4. Xaçın rayonu. Tərkibində 4 volost (Daşbulaq, Əsgəran, Krasnoselsk, Qala dərəsi) və 53 kənd ; 5. Cərabərd rayonu. Tərkibində 4 volost (Marquşevan, Orataq, Dovşanlı, Aterk ) və 53 kənd. Yeni inzibati-ərazi bölgüsü həyata keçirilən DQMV-də dəyişiklik baş verilmişdir. 1930-cu ilin
avqustunda DQMV ərazisi yenə də 5 rayonu bölünmüşdür: 1. Cəraberd, 2. Martuni, 3. Stepanakert, 4.
Dizaq, 5. Şuşa. Göründüyü kimi, Verəndə Martuni adlandırılmış, Xaçının ərazisi isə Stepanakertə aid
edilmişdir.
1939-cu il avqustun 17-də Cəraberd Mardakert, Dizaq isə Hadrut adlandırılmışdır. 1960-cı illərin
əvvəllərində rayonların iriləşdirilməsi siyasəti həyata keçirilərkən əsas zərbə Şuşaya vurulmuşdur.
1963-cü il yanvarın 4-də Şuşa rayonu ləğv edilmiş, onun ərazisi Stepanakert rayonuna verilmişdir.
1965-ci il yanvarın 6-da Şuşa rayonu yenidən təşkil olunmuşdur. 1978-ci ildə Stepanatkert
rayonu əsasında Əsgəran rayonu təşkil edilmişdir. SSRİ-nin dağılmasınadək Dağlıq Qarabağ Muxtar
Vilayətinin inzibati ərazi bölgüsü belə olmuşdur.
Dağlıq Qarabağ bölgəsinin şimalında yerləşən Ağdərə rayonu sovet hakimiyyəti dövründə 1930-
cu ildə yaradılıb. 1939-cu ilədək Cerabert, həmin ildən 1991-ci ilə qədər Mardakert hökumətinin qərarı
ilə Ağdərə rayonun ərazisi Qarabağa aid olmayan üç rayon-Tərtər, Ağdam, Kəlbəcər rayonları arasında
bölünüb.
1992-ci ildə Azərbaycan ordusunun hücumu nəticəsində iyulun 4-də Ağdərə şəhəri erməni
işğalçılarından azad edildi. 1993-cü ildə erməni ordusu 7 iyul 1993-cü ildə Ağdərə şəhərini yenidən
işğal edib. Ağdərə Qarabağ bölgəsinin mühüm kənd təsərrüfatı rayonlarından biri idi. İqtisadiyyatında
üzümçülük, taxılçılıq, tütünçülük və heyvandarlıq əsas yer tuturdu.
Memarlıq abidələrindən Vengli kəndindən məşhur Gəncəsər alban məbədi, Kolatağ kəndində
müqəddəs İako məbədi (635-ci il), Talış kəndi yaxınlığında Urək məbədi (XII əsr ), Tərtər çayının
yuxarı axarında məbəd ( XIII əsr ), Hatəm Məlik qalası, bir çox qədim məbədlər və körpülər var idi.
Bütün bunlar erməni işğalçılar tərəfindən dağıdılıb. Ağdərə ərazisi hazırda Ermənistanın işğalı
altındadır.
