Fənn: Çıxan protezlərin hazırlanma texnikası Şöbə: “Ortopedik stomatologiya” 2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci

Dişəti klammerlərinin hazırlanma texnikası. 

Ön dişlərdə metal klammerlər estetikanı pozur və dayaq dişlərin davamlılığını azaldır. Buna görə 

də  ikitərəfli  hüdudlanmayan  qüsurlarda  və  ön  dişlərin  hərəkiliyində  dişəti  klammerləri  -  pelotlar 

hazırlanır. Onlar plastmas və ya polad məftillə plastmas pelotlu olur. 

---

Fənn: Çıxan protezlərin hazırlanma texnikası 

 

Şöbə: “Ortopedik stomatologiya” 

2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci 

 15 

 

Dişlərin düzülməsndən və protez konstruksiyasının ağız boşluğunda yoxlanmasından sonra gips 

model  üzərində  alveol  çıxıntının  vestibulyar  səthində  yan  kəsicilər  nahiyəsində  dişəti  klammeri 

mumdan  modelləşdirilir.  Onlar  süni  dişətinin  davamı  olub  keçid  büküşünə  çatır  və  dairəvi  formalı 

kənarları  ilə  mərkəzi  və  yan  kəsicilər  arasındakı  nahiyədə  bitir.  Polimerləşmədən  sonra  pelotların 

kənarı diqqətlə işlənir və cilalanır. 

Köpək  dişlərinin  kökləri  çox  irəli  çıxarsa  pelotlu  çıxan  protez  ağrıya  və  selikli  qişanın 

zədələnməsinə səbəb olur. Bu halda plastmas dişəti klammerləri plastmas pelotlu paslanmayan polad 

məftildən yaylı dişəti klammeri hazırlanır. Diametri 0,6-0,8 mm, uzunluğu 7-8 sm olan məftil sancaq 

formasında əyilir. Əyilmiş hissə mərkəzi və yan kəsicilərin kökləri səviyyəsində yerləşməlidir. İkiqat 

məftildən  olan  klammer  cismi  köpək  dişin  kökünə  toxunmamaq  üçün  yüngülcə  əyilir.  Klammerin 

çıxıntısının əyilmiş ucları od üzərində qızdırılır, mum süni dişətinin yuxarı hissəsinin ön kənarına daxil 

edilir. Qızdırılmış mumdan  klammer ilgəyi qoyulan şar formalaşdırılır, mumun daxilində oturdulur, 

dairə və ya oval formalı pelot modelləşdirilir. Mum plastmasla bazislə birlikdə əvəz olunur. 

Çıxan protezlər ağız boşluğunda, müxtəlif variantda  hazırlanmış klammerlərlə fiksasiya olunur. 

Dayaq  elementləri  (protezin)  təbii  dişlərə,  ya  da  onların  köklərinə,  son  zamanlar  isə  implantlara 

fiksasiya olunur. 

Bu  elementlərdən  biri  -  attaçmentlərdir  (qıfıllar  və  şarnirlər).  Attaçmentlər  protezi  ağız 

boşluğunda çox estetik fiksə edir. 

Bütün attaçmentlər-2 qrupa bölünür: 

1. intradental 

2. bnedental. 

 

Konstruksiyaya görə bölünür: 

1. bərk sferik attaçment 

2. yarımlabil attaçment 

3. labil sferik attaçment 

 

Birinci qrupa daxil olan ataçmentlər, ya hissəvi olaraq  dişin tac hissəsində, ya da təbii dişlərin 

kökündə yerləşir. 

Hər bir attaçment iki əsas hissədən ibarətdir. 

Patrisa (daxili) və matrisa (xarici). 

Bu  növ  protezlər  əsasən,  birtərəfli  çox  da  böyük  olmayan  nöqsanlar  zamanı  hazırlanır  və 

protezlər yəhərəbəzər hissədən, süni damaqdan  və süni dişlərdən ibarət olur. Fiksasiya elementi kimi 

də ataçmentlərdən və ya klammerlərdən istifadə olunur. 

Çıxan protezləri (körpüyəbənzər) ağız boşluğuna müxtəlif konstruksiyalı attaçmentlərlə fiksasiya 

etmək olar, (Rigel attaçmentləri) bu formada attaçmenin bir hissəsi kimi dayaq dişinə, ikinci hissəsi isə 

protez cisminə birləşdirilir. Attaçmentin ikinci hissəsini dayaq dişinə fiksə etmək üçün onun üzərini ya 

qapaq, ya da yarım qapaqla örtürlər. 

Protezin hazırlanma ardıcıllığı belədir: 

1. Dayaq dişinə ya qapaq,  ya da yarımqapaq,  taxma hazırlanır. 

2. Mum yastıqla dişlərin mərkəzi okklüziyası təyin olunur, sonra isə dayaq dişinə yerləşdirilmiş 

protez elementləri ilə birlikdə ölçü alınır. 

3.  Sonra  qapaq,  yarımqapaq  və  taxmalar  ölçüyə  yerləşdirilir,  model  tökülür  və  artikulyatora 

gipslənir. 

4. Paralelometriyanın köməyi ilə zamoklar modelə yerləşdirilir. 

5. Attaçmentin protez cisminə daxil olan hissəsi çıxarılır, qalan hissəsi isə qapaq, yarımqapaq və 

ya taxma lehimlənir. 

6. Süni dişlərlə protez cismi hazırlanır. 

7. Lehimlənmiş hissələr modeldə yerləşdirilir və zamoklar əmələ gəlir. 

8. Çıxmayan hissələr ağız boşluğunda sementləmədən əvvəl protez konstruksiyası yoxlanılır. 

 

Qapaqların, yarımqapaqların və taxmaların zamokları 2 metodla: düz və tərs metodla hazırlanır. 

---