Fənn: Çıxan protezlərin hazırlanma texnikası
Şöbə: “Ortopedik stomatologiya”
2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci
49
LABORATORİYA
MÖVZU 1.
Çıxan protezlərin növləri və onların fərqləri. Müsbət və mənfi cəhətləri.
Ölçünün alınma qaydaları, əsas və köməkçi modellərin alınması.
Sərhədlərin cızılması.
Çıxan protezlər dişlərin tam və ya hissəvi itirilməsi zamanı hazırlanır. Hal-hazırda yüksək estetik
xüsusiyyətlərə, davamlılığa malik olan çıxan protezlər var.
Çıxan protezlər aşağıdakı qruplara bölünür.
1. Tam çıxan lövhəli protezlər
2. Hissəvi çıxan protezlər
a) lövhəli protezlər
b) immediat protezlər
c) bügel protezləri
d) çıxan sektor və ya seqmentlər
3. Şərti çıxan protezlər
Tam çıxan lövhəli protezlər bir və ya hər iki çənədə bütün dişlərin olmaması zamanı hazırlanır.
Hissəvi çıxan protezlər diş cərgəsində bir və ya bir neçə dişin olmaması zamanı hazırlanır.
Lövhəli hissəvi protezlər itirilmiş fraqmentlərin bərpa olması üçün hazırlanır və ucuz, sadə
olması ilə fərqlənir.
İmmediat protezlər müvəqqəti konstruksiya olub, daimi protez hazırlanmasına hazırlıq zamanı
qoyulur.
Bügel protezləri tam və hissəvi qüsurlar zamanı hazırlana bilər. Onlar daha etibarlı, rahat,
qiymətli konstruksiyalardı. Bu protezlərin əsas fərqli cəhəti çeynəmə təzyiqinin dişlər və çənələrin
dişəti səthi arasında bərabər bölünməsindədir.
Çıxan sektor və ya seqmentlər çənənin bir tərəfində çeynəmə dişlərinin itirilməsi zamanı tətbiq
edilən birtərəfli protezlərdir.
Şərti çıxan protezlər adətən, bir çeynəmə dişinin itirilməsi zamanı tətbiq olunur. Çıxan protezlər
ağız boşluğunda gigiyenik qulluğu asanlaşdırır, pozulmuş estetikanı bərpa edir, dişlərin xüsusi
hazırlığına ehtiyac olmur, konstruksiyanı yeniləşdirmək və dəyişmək olur.
Ölçü almaq üçün fərdi və müxtəlif ölçülü standart ölçü qaşıqlarından istifadə olunur. Elastik
kütlələr üçün xüsusi dəlikli qaşıqlar olur. Ölçü materialı su ilə qarışdırılır, seçilmiş qaşıq vasitəsilə ağız
boşluğuna yerləşdirilir və bərkidikdən sonra çıxarılır. Alınmış ölçüdən model tökülür, işçi (əsas) və
köməkçi. Əsas model üzərində bilavasitə iş görüləcək modeldir. Köməkçi model əks çənənin diş
çərçivəsindən alınan modeldir. Ölçüdə protez yatağının əksi dəqiq olarsa, onun üzərindən model alınır.
Ağız suyunu yumaq üçün ölçü su ilə yuyulur, işlənir və üzərinə qarışdırılmış gips porsiyalarla tökülür
və astaca silkələnilir (məsamələrin olmaması üçün). Gips tam quruduqdan sonra qaşıq ölçüdən ayrılır.
Sonra model ehtiyatla ölçüdən ayrılır.
Üst çənədə sərhədlərin cızılması: yanaq və dodaq tərəfdə bu sərhəd keçid büküşündən keçir,
qabaq tərəfdə üst dodaq yüyənini keçir, dartılar kənarda qalmaqla, damağın dodağa keçən sərhəddi
boyu arxa alveol çıxıntılar daxil olmaqla “A”xətti boyu çəkilir. Hərəkətli selikli qişa protezdən kənarda
qalmalıdır.
Alt çənədə sərhədlərin cızılması: qabaq tərəfdə alt dodaq dartıları istisna olmaqla, alt dodağın
damağa keçən sərhəddi boyu, içəridən isə dil dartısı istisna olmaqla çəkilir. Hərəkətli selikli qişa
protezdən kənarda qalmalıdır.
|