FəNN: makroiQTİsadiyyat


Digər vergi növləri də (əmlak, yol, mədən, yerli) vardır



Yüklə 1,1 Mb.
səhifə22/105
tarix04.11.2022
ölçüsü1,1 Mb.
#67392
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   105
Makroiqtisadiyyat

Digər vergi növləri də (əmlak, yol, mədən, yerli) vardır. Əmlak vergisinin obyekti fiziki və hüquqi şəxslərin xüsusi mülkiyyətində olan binalar, avtonəqliyyat, su və hava nəqliyyatı vasitələri, yol vergisinin obyekti ölkənin ərazisinə daxil olan xarici ölkələrin avtonəqliyyat vasitələri, mədən vergisinin obyekti isə yerin təkindən çıxarılan faydalı qazıntılardar.
Yerli vergilər (bələdiyyə vergiləri) müvafiq qanunla müəyyən edi­lən, bələdiyyələrin qərarlarına əsasən tətbiq olunan və onların əra­zilərində ödənilən vergilərdir. Bələdiy-yələr öz ərazilərində yerli ver­gi­tut­ma üzrə güzəştlər edə və müəyyən hədlərdə vergi dərəcələrini dəyişdirə bilərlər.
Müəyyən olunmuş qaydalara görə bəzi vergilər mərkəzi, bəzi­ləri isə yerli büdcəyə daxil olur. Məsələn, aksizlər tamamilə yerli büd­cəyə daxil olur, korporasiyaların (firmaların) mənfəətindən tutulan ver­gilər isə mərkəzi və yerli büdcə arasında müəyyən nisbətdə bölüşdürülür. La­zım gəldikdə yerli büdcə mərkəzi büdcədən subsidiya alır.
Bazar iqtisadiyyatının inkişaf etdiyi ölkələrdə büd-cənin mə­da­xi­linin 40%-i şəxsi gəlirlərin, 10%-i korporasi-yaların mənfəətindən tu­tu­lan vergilərin, 30%-i sosial vergi-lərin (ayırmaların), 10%-i əlavə də­yər, 5%-i gömrük, 5%-i isə digər vergilər və vergi daxilolmalarının pa­yı­na düşür.
Müstəqim vergiləri istehlakçılardan tutmaq mümkün deyildir. Onlardan yalnız torpaq vergisini və digər daşınmaz əmlakdan alınan vergiləri tutmaq çətinlik törətmir. Ona görə ki, bu vergilər icarə haqqı və mənzil kirayəsinə, kənd təsərrüfatı məhsullarının qiymətlərinə daxil edilir.
Dolayı vergiləri isə əmtəə və xidmətlərin elastikliyi göstəri­ci­sindən asılı olaraq son istehlakçılardan tutmaq mümkündür. Belə ki, tə­ləbin elastikliyi aşağı olduqda verginin çox hissəsini istehlakçıdan "çı­xartmaq" mümkün olur. Tələbin elastikliyi yüksək olduqda, dolayı ver­gilərin artırılması istehlakın, təklifin elastikliyi yüksək olduqda isə bu, xalis mənfəətin azalmasına səbəb olur. Bu da öz növ-bəsində sər­mayə qoyuluşunun ixtisar olunmasına, kapitalın digər fəaliyyət sahə­sinə axıb getməsinə şərait yaradır. Vergilərlə bağlı bütün məsələlər döv­lətin qa­nunvericiliyi əsasında tənzimlənir.



Yüklə 1,1 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   105




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin