Yashirin fermentlar asl shaklida tabiatan faol emas. Biroq, ba'zi mexanizmlar bu fermentlarni faollashtiradi va ularning belgilangan funktsiyalarini bajarishini ta'minlaydi.
Profermentlar yoki zimogenlar: Ayrim fermentlar dastlab profermentlar yoki zimogenlar sifatida sintezlanadi. Bu profermentlar qaytarilmas kovalent faollashuv jarayonidan o'tadi, bu esa o'ziga xos peptid aloqalarining parchalanishini o'z ichiga oladi. Ushbu transformatsiya fermentning faollashishiga olib keladi. Masalan, ximotripsinogen, pepsinogen va plazminogen profermentlar bo'lib, ular faollashgandan so'ng ularning faol shakllariga aylanadi: mos ravishda ximotripsin, pepsin va plazmin.
Qaytariladigan kovalent modifikatsiyalar: Ba'zi fermentlar tananing talablaridan kelib chiqqan holda faol va nofaol holatlar o'rtasida almashinishi mumkin. Ushbu o'zaro konversiyaga qaytariladigan kovalent modifikatsiyalar yordam beradi. Ikki asosiy mexanizm ishtirok etadi:
Fosforlanish va defosforillanish: Bu jarayon fosfat guruhini qo'shish yoki olib tashlashni o'z ichiga oladi. Misol uchun, glikogen fosforilaza, energiya chiqarish uchun glikogenni parchalash uchun mas'ul bo'lgan mushak fermenti ikki shaklda mavjud. Faol bo'lmagan fosforilaza b, uning serin qoldiqlarini fosforillash orqali faollashishi mumkin, buning natijasida faol shakl - fosforilaza a. Aksincha, fosforilaza a ning fosforillanishi natijasida faol bo'lmagan fosforilaza b hosil bo'ladi. Sitrat liaz va fruktoza 2,6-bifosfataza kabi boshqa fermentlar ham ushbu faollashtirish mexanizmiga amal qiladi.
Disulfid bog'larining oksidlanishi va qaytarilishi: Ba'zi fermentlar faol bo'lishi uchun sulfgidril (SH) guruhlari mavjudligini talab qiladi. Bu fermentlar, jumladan, suksinat dehidrogenaza va ureaza, glutation kabi moddalar bilan barqarorlashadi.
Fosforlanishning o'zgaruvchanligi: Qizig'i shundaki, ko'plab fermentlar fosforlanish paytida faollashganda, boshqalari fosforlanganda faol bo'lmaydi. Masalan, glikogen sintaza, atsetil KoA karboksilaza va HMG CoA reduktaza kabi fermentlar fosforlangan holatda faol, lekin fosforlanish vaqtida faol bo'lmaydi.
