kiçik
(Asif),
həvəskar
(bağban),
yaxĢı
(toxumlar),
iri
(çəyirdəklər),
balaca
(Asif),
qəĢəng
(bağ),
yaxĢı
(meyvə ağacları),
iri, ətirli
və
dadlı
(meyvə),
gözəl
(bağban),
böyük
(bağban)
sözlərinin aid olduğu əşyalarla birlikdə ehtiva
etdiyi informasiya imkanlarının analizi uşaqlara
aşağıdakıları çatdırmağa imkan verir:
Kiçik, balaca
(Asif) sifətlərinin köməyi ilə
uşaqlar başa düşür ki, Asif atasına kömək etməyə
başlayanda məhz onların (şagirdlərin) özü yaşda
olmuşdur.
Həvəskar
(bağban) sözü Asifin atasının
təhsilli bağban olmadığı barədə məlumat verir.
YaxĢı
(toxumlar),
iri
(çəyirdək) sifətləri vasitəsilə
şagirdlər Asifin hələ kiçik yaşlarından diqqətli,
379
Сечилмиш ясярляри
lX
gördüyü işin əhəmiyyətini başa düşən bir şəxs
olduğunu öyrənirlər.
YaxĢı
(meyvə ağacları)
qəĢəng
(bağ) sözləri Asifin yaxşı bağban olacağı
barədə bünövrəyə dair ilkin təsəvvür yaradır.
Doğrudan da, «yaxşı» meyvə ağacları olmayan
«bağ» «qəşəng» ola bilməzdi və onda «iri»,
«ətirli», «dadlı» meyvələr də yetişməzdi. Bütövlük-
də bu mətn bağban haqqında uşaqlara məlumat
verir. Lakin burada şagirdlərə çatdırılası mətnaltı
bir məna var ki, bunu onlara müəllim çatdırmalıdır.
Əgər gözəl sənətkar, kamil peşə sahibi olmaq
istəyirsənsə, kiçik yaşlardan işə başlamalısan, sənin
məhz bu iş üçün artıq ilk addım atmaq vaxtındır.
Beləliklə
sifətlər
şagirdlərin
estetik
tərbiyəsinin formalaşması və inkişafında mühüm
əhəmiyyətə malik olmaqla bərabər, ifadə etdikləri
semantik tutumuna görə əmək tərbiyəsi və peşə
təsəvvürünün təşəkkülü və inkişafı işində də xüsusi
imkanlara malikdir.
Bu mövzu ilə əlaqədar verilmiş 285, 288, 319
nömrəli çalışmalar kiçik yaşlı məktəblilərə uşaq
əməyinin çətinlikləri və qiymətləndirilməsi barədə
məlumat verir, müxtəlif mənalı əlamət və keyfiyyət
ifadəçilərini müstəqil şəkildə cümlədə işlətməyə
imkan yaradır. Şübhəsiz ki, burada da müstəqilliyi
nisbi mənada başa düşmək lazımdır. Çünki burada
müəllimin rəhbərliyi və şagirdlərin cümlə
konstruksiyalarına onun nəzarəti daha artıq
zəruriyyət kəsb edir. Xüsusən şagirdlərin quracağı
|
