Фирузя мяммядли
Yüklə 3,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Firuzə Məmmədli
194 problemlərinə həsr olunmuşdur. On illik zəhmətin bəhrəsi olan bu əsərdə müəllifin dilimizə, ədəbiyyatımıza və mədəniyyəti- mizə həsr olunan əlliyə yaxın irihəcmli, elmi-publisistik məqa- ləsi toplanmışdır. Əsər üç böyük bölmədən ibarətdir. «Dil mə- sələləri» adlanan birinci bölmə «Azərbaycan dili milli varlığı- mızdır» adlı üç məqalə ilə başlayır. Yaradıcılığını bütünlüklə Azərbaycan dilinin fonetikasının, leksika və qrammatikasının tədqiqinə həsr edən prof. B.Xəlilov müasir Azərbaycan dilinin müxtəlif sahələrinə aid elmi axtarışların müəllifi kimi, Azər- baycan dilinin keçdiyi tarixi inkişaf yoluna dərindən bələd olan alimlərimizdəndir. Bu mənada, «Azərbaycan dili milli varlığı- mızdır» adlı yazısı onun elmi yaradıcılığına doğma olan bir mövzuya – dil tarixinə həsr olunub. «Dilimiz varlığımızdır» adlı ikinci yazıda Azərbaycan dilinin saflığı uğrunda mübarizə aparan, ana dilimizin millilik zəminində inkişafına çalışan fədakar insanların ötən əsrin 50-ci illərində göstərdiyi misilsiz xidmətlərindən bəhs edilir. Müəllif haqlı olaraq qeyd edir ki, həmin illərdə siyasi təzyiq və təqiblə- rə baxmayaraq, Ə.Dəmirçizadə, M.Şirəliyev, M.Hüseynzadə, T.Hacıyev və H.Mirzəzadənin Azərbaycan dilinin tarixi köklə- rinin araşdırılıb öyrənilməsi, dilçiliyin qrammatika, dialektolo- giya, leksikologiya kimi bölmələrinin araşdırılması istiqamətin- də apardıqları elmi tədqiqatlar daim diqqət mərkəzində saxla- nılmalıdır. Müəllif Azərbaycan dilinin qorunub saxlanılmasın- da dilçi alimlərin yüksək rolunu xüsusi qiymətləndirməklə belə qənaətə gəlir ki, ifadə imkanları, leksik tərkibi, qrammatik qu- ruluşu zəngin olan dil bütün məqamlarda daxili sabitliyi, güclü müqaviməti ilə seçilir. Azərbaycan dilini həyati dil adlandıran müəllif bu yazıda «Azərbaycan dili termini»nin işlədilməsi məsələsinə də prin- sipal yanaşır. B.Xəlilov qədim dil materiallarını və bu sahə ilə bağlı el- mi-tədqiqat əsərlərini saf-çürük edərək, belə bir qənaətə gəl- mişdir ki, «Azərbaycan dili termini» ən azı 700 il bundan əvvəl |