331
Сечилмиш ясярляри
lX
Birinci cümlədə baş cümlə təkcə xəbərdən
ibarət olub, sifətlə ifadə olunmuşdur.
-dir
xəbərlik
şəkilçisi zaman əlamətini indiki zamana və bütün
zamanlara yaxınlaşdırır. Lakin bu mürəkkəb
cümləni sadə cümləyə çevirdikdə quruluşda
struktur fərqi ilə yanaşı daha başqa bir əlamət
dəyişikliyi də müşahidə olunur. Bu da "təbiidir",
xəbərinin "təbii idi" keçmiş zaman formasına
(hekayət forması) bağlanmasıdır. Bunun səbəbi ha-
disənin keçmiş zamanla bağlılığı və bu bağlılığın
budaq cümlənin xəbərində verilən (can atırdıq) -dı
şühudi keçmiş zaman şəkilçisidir.
Sintaktik konstruksiya sadə cümlə modelinə
keçdikdə bu xəbər cümlənin məsdər tərkibini
formalaşdıran
təsriflənməyən
felə
çevirir,
cümlədəki informasiyanın zaman forması indi əsas
xəbər kimi çıxış edən "təbii" sözünə calanmış olur.
Lakin hər iki strukturda verilən məlumat eyni
olaraq qalır. Bu isə ekvivalentliyin ifadəsidir.
Nümunə:
Məlum bir həqiqətdir ki,
bədii əsərdə insan
mənəviyyatı, hiss və ehtirasları, insan varlığı və
Dostları ilə paylaş: 
