Фирузя мяммядли

Сечилмиш ясярляри 
lX 
8. 
Söz 
birləşməsi 
Pambıqçılıq təsərrüfatı 
113, 127 №-
li çalışmalar 
9. 
Söz 
birləşməsi 
Neftçi peşələri, neft 
sənayesi 
114 
№-li 
çalışma 
10. Məqsədə 
görə 
cümlənin 
növləri 
Bağçılıq, 
meşəçilik 
təsərrüfatları 
və 
meşəbəyi peşəsi 
129 
№-li 
çalışma 
11. 
Nida 
cümləsi 
Heyvandarlıq 
təsərrüfatı və kənd 
təsərrüfatı məhsulları 
134 
№-li 
çalışma 
12. Cümlənin 
baş üzvləri 
Traktorçu, 
inşaatçı, 
sürücü peşələri 
140, 143 №-
li çalışmalar 
13. Müxtəsər 
və 
geniş 
cümlələr 
Meşəçilik, 
heyvandarlıq 
147, 150, 153 
№-li 
çalışmalar 
14. Təyin 
Tikinti 
sahələri 
və 
inşaatçı 
peşələri 
(bənna, dülgər, xarrat, 
malaçı, rəngsaz və s.) 
161 
№-li 
çalışma 
15. Təyin 
Kənd 
təsərrüfatı 
məhsulları, 
kolxozçu 
peşələri 
162 
№-li 
çalışma 
16. Zərflik 
Kənd təsərrüfatı və 
sənaye 
məhsulları 
meşəçilik təsərrüfatı və 
tramvay sürücüsü pe-
şəsi 
170, 171, №-
li çalışmalar 
17. həmcins 
üzvlü 
cümlələr 
Kənd 
təsərrüfatı 
məhsulları, 
quşçuluq 
və meşə təsərrüfatları 
175, 176, 180 
№-li 
çalışmalar 

---

434 
Фирузя Мяммядли 
18. 
Qoşasamitli 
və Qoşasaitli 
sözlərin 
yazılışı 
və 
tələffüzü 
Neftçi 
və 
inşaatçı 
peşələri 
238, 241 №-
li çalışmalar 
19. 
Samit 
səslərin 
növləri 
Kombaynçı, traktorçu-
mexanizator peşələri 
246 
№-li 
çalışma 
20. Sonu 
q
və 
k
ilə bitən 
çoxhecalı 
sözlərin yazı-
lışı 
Kənd 
təsərrüfatı 
məhsulları, 
kolxozçu 
peşələri 
263 
№-li 
çalışma 
21. 
Sözün 
mənalı 
hissələri 
Pambıqçılıq təsərrüfatı 
335, 337 №-
li çalışmalar 
22. 
Eyniköklü 
sözlər... 
Kombaynçı peşəsi 
341 
№-li 
çalışma 
23. 
Eyniköklü 
sözlər... 
Dənizçi, 
suçu, 
pambıqçı 
343 
№-li 
çalışma 
24. 
Leksik 
qrammatik 
şəkilçilər, 
sözdüzəldici 
şəkilçilər. 
Mürəkkəb 
sözlər 
Kənd təsərrüfatı və 
sənaye 
məhsulları, 
tramvay 
sürücüsü, 
yanğınsöndürən, bara-
maçı, 
poladəridən, 
naxırçı, 
meşəbəyi 
peşələri 
346, 
360, 
375, 410 №-
li çalışmalar 

---

435 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
 

---

436 
Фирузя Мяммядли 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
II HĠSSƏ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

437 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
 
 
 
 
 
Dövrümüzün başlıca müəyyənedici amili olan 
elmi-texniki tərəqqi sənaye və kənd təsərrüfatı 
istehsalında ən müasir texnologiyanın tətbiqini 
nəzərdə tutduğu kimi, məktəb təhsilində də təlim 
prosesinin təşkilinin əsas forması olan dərsin mü-
asir didaktika ilə təminatı və təkmilləşdirilməsi, 
təcrübədə sınaqdan keçirilmiş fəal təlim və tərbiyə 
metodlarının tətbiqi də onun ayrılmaz tərkib 
hissəsidir. 
Elmi-texniki tərəqqi şagirdlərin əmək və peşə 
hazırlığına geniş pozitiv təsir spektrinə malikdir. 
Məlum olduğu kimi məktəb elmi-texniki biliklərin 
əsasını təşkil edən dünyagörüşün, gələcək fəhlələrə, 
kolxozçulara, mühəndis-texnik işçilərə, bütün digər 
sahə mütəxəssislərinə lazım olan müxtəlif bacarıq 
və mənəvi – etik keyfiyyətlərin bünövrəsini qoyur. 
İqtisadiyyatımızın 
yüksəlişi, 
yeni 
sənaye 
sahələrinin 
meydana 
gəlməsi, 
istehsalat 
texnologiyasının təkmilləşdirilməsi hər bir gəncin 
həyata atılarkən kifayət qədər ümumtəhsil və 
politexnik hazırlığa malik olması üçün obyektiv 
zərurət yaradır. Təhsilin elmi səviyyəsi aşağı 
düşmədən təlim prosesinin müasir elmi-texniki 
tərəqqinin məzmununa uyğunlaşdırılması vacibdir. 

---

438 
Фирузя Мяммядли 
Bu 
mənada 
məktəbin 
tərbiyəvi 
funksiyası 
genişlənir və dərinləşir. Əhali daha çox istehsalata 
cəlb edildiyindən, hər bir evdə istehsalatın 
nümayəndəsi olduğundan, təlim və tərbiyə işi də 
məzmun və xaraktercə zənginləşir, təkmilləşir. 
Təhsil və tərbiyənin məzmununun elmi-texniki 
tərəqqinin müasir tələbləri və ölkənin sosial-
iqtisadi 
inkişafnın 
vəzifələri 
səviyyəsinə 
qaldırılması məsələsi məktəb islahatının başlıca 
vəzifələrindən 
biri 
kimi 
irəli 
sürülmüşdür. 
İnkaredilməz bir həqiqətdir ki, elmi informasiya-
ların 
sürətli 
yüksəlişi 
öyrənilən 
fənlərin 
məzmununda müəyyən dəyişikliklər aparmağı tələb 
edir. 
Tədris 
fənlərinin 
məzmunca 
təkmilləşdirilməsi üzrə iş ümumtəhsil və peşə 
təhsili məktəblərinin vahid tədbirləri sırasına 
daxildir. 
Müasir səviyyədə elmi-texniki tərəqqinin 
orta təhsilin məzmununa təsirinin xüsusi və çox 
vacib 
aspekti 
təlimin 
politexnik 
aspektinin 
gücləndirilməsi olduğundan, bu gün təlim-tərbiyə 
prosesinin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, əmək 
tərbiyəsi 
və 
peşəyönümünün 
kökündən 
yaxşılaşdırılması kimi məsələlərin aktuallığı daha 
da artır. Hazırda təlimin politexnik istiqaməti, hər 
şeydən əvvəl, elmi-texniki tərəqqinin mahiyyəti, 
məzmunu və sosial vəzifələri haqqında biliklər 
sisteminin formalaşması deməkdir. Məktəb təlimi 
şəraitində 
politexnizm 
prinsipinin 
həyata 

---

439 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
keçirilməsi tələb edir ki, elmi-texniki tərəqqi 
haqqında ümumi məlumat hər bir fənn üzrə 
konkretləşdirilsin, hər fənnin spesifik cəhətlərinə 
uyğun vəzifələr müəyyən edilsin. 
Müasir şəraitdə yeni növ iqtisadi təfəkkürün 
formalaşdırılması son dərəcə vacibdir. Şagirdlərə 
iqtisadi düşünməyi, peşə konsultasiyası, peşə 
seçmə, 
xüsusən 
fəhlə 
peşələrinə 
təbliğatın 
gücləndirilməsinin sistemli elmi-nəzəri əsaslarının 
yazılıb hazırlanması vacib məsələlərdəndir. Belə 
tədqiqatların 
aparılması 
təkcə 
sosial-iqtisadi 
proqramın 
həyata 
keçirilməsində 
mükəmməl 
ixtisaslı işçi qüvvəsinə nail olmaq deyil, həm də 
siyasi cəhətdən tam hazırlıqlı yüksək keyfiyyətli 
fəhlə kadrlarının yetişdirilməsi ilə əlamətdardır. 
Peşəyönümü 
sistemində 
peşə 
hazırlığı 
politexnik əsasda qurulmalıdır. Peşəyönümü işinin 
politexnik əsası əsasən ümumtəhsil məktəblərində 
həyata keçirilir. Politexnik bilik şagirdlərin 
dünyagörüşünü genişləndirir, texnikanın inkişaf 
istiqaməti ilə tanış olmalarına kömək edir, peşə 
təhsilinin möhkəm təməlinin qoyulmasına xidmət 
edir. 
Bir 
sözlə, 
şagirdlərin peşə seçməyə 
hazırlanmasında 
onları 
nəzəri 
biliklərlə 
silahlandırır, fəal həyatda bu bilikdən istifadə 
etməyə imkan yaradır. Politexnik təhsil orta 
məktəbdə peşənin tam öyrədilməsini təmin etməsə 
də, texnikanın elmi əsasları ilə tanışlıqla da kifayət-
lənməməlidir. Məktəb elmlə texnikanın əlaqəsini 

---

440