“Fitopreparatlar texnologiyasi” fanidan o‘quv –uslubiy majmua


Antratsen unumlari saqlagan o„simliklar



Yüklə 5,07 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə57/188
tarix05.12.2023
ölçüsü5,07 Kb.
#174036
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   188
fitopreparatlar texnologiyasi (2)

Antratsen unumlari saqlagan o„simliklar 
O„simlikning o„zbekcha va lotincha 
nomi 
O„simlikning oilasi 
O„simlikning ishlatiladigan 
organi 
o‗tkir (nayza) bargli sano - Cassia 
acutifolia Del., tor barg sano - Sassia 
angustifolia Vahl.;
 
sezalpiniyadoshlar - 
Caesalpiniaceae.
 
Sano bargi va mevasi -
 
Folia et fructus sennae.
 
Aloyning xar xil turlari: xakikiy 
Aloy - Aloyo vera L., tikanli aloy - 
Aloyo ferox Mill., sukkotrina aloy - 
Aloyo succotrina Lam., yo‗l-yo‗l aloy 
– Aloyo striatula Haw., daraxtsimon 
aloy - Aloyo arborescens Mill.; 
lolaguldoshlar - 
Liliaceae. 
Aloy bargi va sabur -
 
Aloyo et folium aloyos.
 
Olxasimon frangula - Frangula 
alnus Mill. (Rhamnus frangula L.); 
jumrutdoshlar 
(chilonjiydadoshlar) - 
Rhamnaceae. 
Frangula o‘simliginingpo‘stloo‘i 

Cortex frangulae
 
Tog jumrut (itjumrut) – 
Rhamnus Cathortica L. 
jumrutdoshlar - 
Rhamnaceae. 
Itjumrut o‘simligining mevasi – 
Fructus rhamni cfrthaticae 
(baccae spinae cervinae)
 
 


“Fitopreparatlar texnologiyasi” fanidan o„quv –uslubiy majmua
55 
Antratsen unumlari saqlovchi maxsulotlarning kimyoviy taxlili 
Antratsen unumlariga sifat reaksiyalar. 
Sano barglarining tarkibida antratsen unumlari borligini uning sarik va kizgish-sarik tusiga karab 
bilish mumkin. Bu birikmalarning tabiiy rangi sano barglarini aniklovchi muxim belgilaridandir 
ammo, ko‗p xollarda bu rang xlorofill va boshka bo‗yovchi moddalar bilan nikoblangan bo‗ladi. 
Sano barglarining suvli ajratmasiga bir necha tomchi konsentrlangan sulfat kislotasi yoki sulfat 
kislota va borat kislota aralashmasidan tomizilsa kizil rang xosil bo‗ladi. 
Antratsen unumlarini Xalkaro farmakopeya usuli bilan aniklash. 
0,1 g maydalangan sano barglarini 100 ml xajmi 10 ml suyultirilgan sulfat kislotasi bilan 2 minut 
davomida kaynatiladi. Issik xolda filtrlanadi, sovigandan so‗ng filtratni bo‗luvchi voronkada baravar 
xajmdagi benzol bilan bir minut davomida chaykatiladi. Benzol kavati ajratib olinadi, uni yarim 
xajmdagi suyultirilgan ammiak bilan chaykatiladi va 15 minutga koldiriladi. Ammiakli kavat kizil-
binafsha rangga bo‗yaladi. 
Mikrosublimatsiya. 
Antratsen unumlarining borligini mikrosublimatsiya metodi bilan tasdiklash 
mumkin. Buning uchun buyum oynachasiga maydalangan sano barglaridan solinadi, boshka buyum 
oynachasi bilan ustki burchak xosil kilib yopiladi (2 ta buyum oynachasi orasiga probka bo‗lagi 
ko‗yiladi) va asbest setkasi ustiga kuyib kizdiriladi. Bunda sarik yoki zargaldok rangli bug xosil 
bo‗ladi va u yukori buyum oynachasida kristallanadi va unga ishkor eritmasi tomizilganda kizil-
binafsha rangga bo‗yaladi. 
Antratsen unumlarining mikdoriy analizi. 
0,05 g anik o‗lchab olingan maydalangan sano barglarini 100 ml xajmli konussimon kolbaga solinadi 
va 7,5 ml konsentrlangan sirka kislotasi solinadi. Kolbaga kaytarma sovutkich bilan biriktiriladi va 
kaynab turgan suv xammomida 30 minut davomida kizdiriladi. So‗ngra kolbadagi aralashma 
sovutilib, unga sovutkich orkali 30 ml efir kuyiladi va aralashma yana 15 minut kaynatiladi 
(sovitilgan suv xammomida) va aralashma paxta-filtr orkali xajmi 250 ml bo‗lgan bo‗luvchi 
voronkaga filtrlanadi. Kolbadagi sano barglariga yana efir solinib, 15 minut kaynatiladi. Efirli 
ajratmani birlamchi ajratma ustiga paxta filtr orkali filtrlanadi. Sano barglari solingan kolbani va 
voronkani paxta-filtr bilan 2 marta 10 ml efir bilan yuviladi. Bo‗luvchi voronkadagi ajratmaga 100 
ml ishkor aralashmasi (2% ammiak saklagan 5 % li natriy ishkori) solinadi va 3 minut davomida 
chaykatiladi. Bo‗luvchi voronkadagi aralashma tindiriladi va ajralgan ishkor kavati xajmi 250 ml li 
o‗lchov kolbasiga solinadi, bo‗luvchi voronkadagi efirli ekstraktni esa to pushti rang xosil bo‗lishi 
to‗xtamaguncha 25 ml dan ishkor aralashmasi bilan chaykatiladi. 

Yüklə 5,07 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   188




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin