Fozilov ilxom suzish va uni o‘qitish metodikasi
Yüklə 1,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
8.
Suzish bo‘yicha mashg‘ulotlarni tashkillash va o‘tkazish Suzish - bu suvda bir nechta mushak guruhlarining muvofiqlashtirilgan harakatini o‘z ichiga olgan jismoniy faoliyat. Bu yurak-qon tomir salomatligini, mushaklar kuchini va chidamliligini yaxshilash kabi ko‘plab sog‘liq uchun foydalarga ega bo‘lgan muhim hayotiy mahoratdir. 167 Suzish darslarini tashkil etish va o‘tkazishning ilmiy nazariy asoslari bir qancha asosiy tamoyillarni o‘z ichiga oladi, jumladan: 1. Suzishni o‘rganish nazariyasi: Bu nazariya odamlarning yangi harakat ko‘nikmalarini qanday egallashiga qaratilgan. Bu shuni ko‘rsatadiki, o‘quv jarayoni uch bosqichni o‘z ichiga oladi: kognitiv, uzviy va avtonom. Kognitiv bosqich suzishning asosiy harakatlari va tamoyillarini tushunishni o‘z ichiga oladi. Uzviy bosqich bu harakatlarni takomillashtirish va ularni silliq, muvofiqlashtirilgan zarbaga ulashni o‘z ichiga oladi. Avtonom bosqich qon tomirlarida avtomatizm va samaradorlikni rivojlantirishni o‘z ichiga oladi. 2. Biomexanika: Biomexanika tananing qanday harakatlanishini va unga ta’sir qiluvchi kuchlarni o‘rganadi. Suzishda biomexanika tortishni kamaytiradigan va harakatni maksimal darajada oshiradigan samarali zarbalarni ishlab chiqishda hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Suzuvchilar eng samarali zarbaga erishish uchun tanalarini qanday joylashtirishni, oyoq-qo‘llarini harakatlantirishni va nafas olishni muvofiqlashtirishni tushunishlari kerak. 3. Fiziologiya: Fiziologiya tananing qanday ishlashini o‘rganadi. Suzishda sportning fiziologik talablarini, masalan, tananing jismoniy mashqlarga qanday munosabatda bo‘lishini va jarohatlarning oldini olishni tushunish muhimdir. Suzuvchilar, shuningdek, ularning ish faoliyatini optimallashtirishda ovqatlanish, suvlantirish va dam olishning rolini tushunishlari kerak. 4. Psixologiya: Psixologiya insonning xulq-atvori va psixik jarayonlarini o‘rganadi. Suzishda psixologiya aqliy mustahkamlik, Motivatsiya va diqqatni rivojlantirishda asosiy rol o‘ynaydi. Suzuvchilar eng yaxshi natijaga erishish uchun bosim, muvaffaqiyasizliklar va raqobat bilan qanday kurashishni o‘rganishlari kerak. Bu erda suzish darslarini tashkil etish va o‘tkazish bosqichlari haqida batafsil ma’lumot: 1. Suzish darslarining maqsadlarini aniqlang: Suzish darslarining maqsadlari ishtirokchilarning yoshi va mahorat darajasiga bog‘liq bo‘ladi. Misol uchun, agar ishtirokchilar yangi boshlanuvchilar bo‘lsa, 168 maqsadlar ularga suv xavfsizligi, suzish o‘rgatish bo‘lishi mumkin. Agar ishtirokchilar ilg‘orroq bo‘lsa, maqsad ularning suzish texnikasi va chidamliligini yaxshilash bo‘lishi mumkin. 2. Joyni tanlang: Hovuzni tanlashda uning toza, yaxshi saqlangan va xavfsiz ekanligiga ishonch hosil qiling. Hovuz ishtirokchilarning yoshi va mahorat darajasiga mos keladigan chuqurlik, o‘lcham va haroratga ega bo‘lishi kerak. Hovuzning mavjudligini tekshiring va Rejalashtirilgan dars vaqtida u juda gavjum emasligiga ishonch hosil qiling. 3. Tegishli o‘quv dasturini tanlang: O‘quv Rejasi dasturning maqsadlaridan kelib chiqqan holda ishlab chiqilishi kerak. U suzuvchinni texnikasi kabi turli ko‘nikmalarni o‘z ichiga olishi kerak. Darslar mantiqiy ketma-ketlikda, har bir dars avvalgisiga asoslanib tashkil etilishi kerak. Ishtirokchilarni qiziqtirish va rag‘batlantirish uchun qiziqarli tadbirlar va o‘yinlarni qo‘shishni o‘ylab ko‘ring. 4. Sinf hajmi va davomiyligini belgilang: Sinf hajmi shaxsiy e’tiborni jalb qilish uchun yetarlicha kichik bo‘lishi kerak. Yangi boshlanuvchilar uchun har bir o‘qituvchiga olti nafardan ko‘p bo‘lmagan ilg‘or suzuvchilar uchun sakkizdan ortiq talaba to‘g‘ri kelmasligi yaxshi qoidadir. Darslarning davomiyligi ishtirokchilarning yoshi va mahorat darajasiga bog‘liq bo‘ladi, lekin odatdagi dars 30 daqiqadan bir soatgacha davom etishi mumkin. 5. Malakali o‘qituvchilarni yollash: O‘qituvchilar suzishni o‘rgatish bo‘yicha malakali va sertifikatlangan bo‘lishi kerak. Ular ishtirokchilarning yosh guruhi va mahorat darajasi bilan ishlash tajribasiga ega bo‘lishi kerak. O‘qituvchini yollashdan oldin fon tekshiruvlarini o‘tkazish va ma’lumotnomalarni so‘rashni o‘ylab ko‘ring. 6. Darslarni Rejalashtirish: Darslarni Rejalashtirishda ishtirokchilar va hovuzning mavjudligini hisobga oling. Jadvalga muvofiq bo‘lish muhim, shuning uchun ishtirokchilar darslarni 169 qachon kutishlarini bilishadi. Turli jadvallarga moslashish uchun bir nechta dars vaqtlarini taklif qilishni o‘ylab ko‘ring. 7. Kerakli jihozlar bilan ta’minlang: Ishtirokchilarda darslar uchun zarur jihozlar, masalan, suzish qalpoqlari, ko‘zoynaklar va tegishli suzish kiyimlari mavjudligiga ishonch hosil qiling. Zarur bo‘lganda kickboards, buyumlar va flotasiya moslamalarini taqdim etishni o‘ylab ko‘ring. 8. Xavfsiz muhit yarating: Suzish darslarini o‘tkazishda xavfsizlik birinchi o‘rinda turishi kerak. Hovuz zonasi xavf-xatarlardan xoli ekanligiga ishonch hosil qiling va yugurish, sho‘ng‘ish yoki surish kabi aniq qoidalarni belgilang. Mutaxassislar birinchi yordam bo‘yicha o’qitilganligiga ishonch hosil qiling. 9. Taraqqiyotni kuzatib boring: Ishtirokchilarning muvaffaqiyatini muntazam ravishda kuzatib boring va ularning malakasini oshirishga yordam berish uchun fikr-mulohazalarni taqdim eting. Taraqqiyotni kuzatish va yaxshilash uchun yo‘nalishlarni aniqlash uchun baholash o‘tkazishni ko‘rib chiqing. Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, suzish darslarini tashkil etish va o‘tkazish puxta Rejalashtirish, xavfsiz muhit, malakali o‘qituvchilar, tegishli o‘quv dasturi va tegishli jihozlarni talab qiladi. Ushbu ko‘rsatmalarni hisobga olgan holda, siz o‘quvchilaringiz uchun yoqimli va muvaffaqiyatli suzish dasturini yaratishingiz mumkin. Suzish darslarini tashkil etish va o‘tkazishning ilmiy nazariy asoslari harakatni o‘rganish nazariyasi, biomexanika, fiziologiya va psixologiyani tushunishni o‘z ichiga oladi. Ushbu tamoyillarni qo‘llash orqali murabbiylar va o‘qituvchilar suzuvchilarga samarali zarbalarni rivojlantirish, jarohatlarning oldini olish va ularning ish faoliyatini optimallashtirishga yordam beradi. Yüklə 1,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|