Gaffarova Niginabonuning “Mo Yan va zamonaviy xitoy adabiyoti”

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati ..................................................................... 50 
 

---

3 
Ishning umumiy tavsifi 
Qadim tamaddun beshiklaridan bo‘lgan O‘zbekiston va Xitoy chuqur tarixiy 
ildizlarga ega, o‘zaro hurmat va manfaatdorlikka asoslangan an’anaviy do‘stlik va 
hamkorlik rishtalarini bugungi kunda ham izchil rivojlantirib bormoqda. Xitoy 
mamlakatimiz mustaqilligini birinchilar qatori tan olganini alohida ta’kidlash 
joizdir. 
Mavzuning dolzarbligi. Mustaqillikning dastlabki yillaridanoq butun 
mamlakat miqyosida ta`lim va tarbiya, ilm-fan, kasb-hunar o’rgatish tizimlarini 
tubdan isloh qilishga nihoyatda katta zarurat sezila boshladi. Kadrlar tayyorlash 
milliy dasturini ishlab chiqish bilan bog’liq jarayon uzoq yillar mobaynida bu 
sohada talay muammolar yig’ilib qolganini ko’rsatdi. Ta`lim-tarbiya tizimidagi 
islohotlar boshlangan dastlabki yillarda jahon tajribasi va hayotda o’zini ko’p bor 
oqlagan haqiqatdan kelib chiqib, maqsadlarimizni muvaffaqiyatli amalga 
oshirishga harakat qildik. Hozirdanoq ikki-uch tilda bemalol gaplasha oladigan 
ming-minglab yoshlarimiz o’z iste`dodi va salohiyatini yorqin namoyon 
etayotganlariga guvoh bo’lmoqdamiz. Keyingi yillarda milliy adabiyotimizning 
eng yaxshi namunalarini chet tillariga va, aksincha, chet el adabiyoti namunalarini 
o’zbek tiliga tarjima qilish borasida katta imkoniyatlar paydo bo’lmoqda. Lekin 
afsuski, bu masalada biz hali-beri ko’zga ko’rinadigan amaliy natijalarga erisha 
olganimiz yo’q. Ilgari adabiyot namunalarini tarjima qilish asosan uchinchi til, 
ya`ni rus tili orqali amalga oshirilar edi. “…bu borada qilingan katta ishlarni 
munosib baholagan holda endilikda adabiyotning yetuk asarlarini g’arb va sharq 
tillaridan 
bevosita 
ona 
tilimizda 
tarjima 
qilishga 
qaratilgan 
ishlarni 
kuchaytirishimiz zarur. Buning uchun xorijiy tillarni, adabiyot va badiiy tarjima 
san`atining nazariy va amaliy jihatlarini har tomonlama puxta egallagan 
mutaxassislarni tayyorlash imkoniyatlari bizda mavjud. … chet ellik tarjimonlar 
bilan birga, mamlakatimiz oliy o’quv yurtlarida ta`lim olayotgan iste`dodli o’g’il 

---

4 
qizlarimizni mana shu mashaqqatli, ayni paytda olijanob ishga jalb etish, bu 
masalaning yechimi bilan bevosita bog’liq bo’lgan tashkiliy-amaliy vazifalarni hal 
qilishimiz maqsadga muvofiq bo’lur edi”.
1
Davlatimiz rahbarining bu so’zlari 
sharqshunoslar, ayniqsa, adabiyotshunoslarga jahon adabiyotining sara asarlari 
bilan o’zbek kitobxonini tanishtirish, uning dunyoqarashini tafakkur durdonalari 
bilan boyitish mas’uliyatini yuklaydi. 
O’zbekiston va Xitoy o’rtasidagi ijobiy aloqalar turli yo’nalishlarni, jumladan, 
ijtimoiy ikki xalq tarixi, ma’naviyati, madaniyati, tili va adabiyotini yangi talablar 
asosida o’rganishni kun tartibiga qo’ydi. 
Yaqin o’tmishda jiddiy o’rganilmagan xitoy tiliga, folklori va yozma 
adabiyotiga bo’lgan qiziqish qisqa vaqt ichida sezilarli tarzda kuchaydi. Xitoy 
adabiyoti vakillaridan biri bo’lgan Mo Yan ijodi yetarlicha o’rganilgan emas. 
Dunyoda qaysi xalq borki, albatta qandaydir o’ziga xos ma’naviyatiga, 
madaniyatiga egadir. Yer yuzidagi har bir millat o’zligini namoyon qilishda albatta 
ajdodlari yaratgan va asrlar davomida shakllanib kelgan tarixiga, ma’naviyatiga 
suyanadi, shu ildizlar asosida kelajagini yaratishga intiladi. Shuning uchun biz 
mazkur malakaviy bitiruv ishida Mo Yanning hayot yo’li va ijodi haqida ma`lumot 
berishga harakat qildik. Mavzuning muhimligi shundadir.