Genetik va sitologik xaritalarni yaratish usullari bilan tanishish. Odam kariotipidagi xromosomalar genom strukturasiga ko’ra ularni guruhlarga ajratish. Odamda jinsiy xromosomaga va autosomaga bog’liq holda belgilarning irsiylanishga doir masalalar

 FGA (fitogemagglyutinin)
(b) qo'shilgan muhitda sun'iy 
o'stiriladi. FGA hujayralarning bo'linishini tezlashtiradi. Metafaza stadiyasida xromosomalar juda 
yaxshi ko'rinadi, shuning uchun ham bo'linayotgan hujayralari bo'lgan oziq muhitga
 kolxitsin 
(c) 
moddasini qo'shamiz. Bu modda bo'linish duki iplarini parchalaydi va mitozni metafazada 
to'xtatadi. Keyin yadro membranasini parchalash uchun hujayralarga
 gipotonik eritma
qo'shiladi,
 
fiksatsiyalanadi,
buyum oynachalariga o'tkazilgan hujayralar bo'yaladi va
mikroskopda
(d) 
tekshiriladi
 
(2-rasm).
Xromosomalarni 
bir-biridan 
ajratish 
uchun 
avval 
ularning
 
mikrofotografiyasi
tayyorlanadi, keyin
 kariogramma (idiogramma)
tuziladi
 (3—4-rasmlar).
1-r
 a s m.
Daun sindromli bola va uning kariotipi. 

---

2.3-r a s m.
Ayol xromosomalari
 4-r a s m.
Erkak xromosomalari to'plami. Metafaza va kariogram- 
to'plami. Metafaza va kariogramma. 
1
d 
1
b 
1
a 
2.2-r a s m.
Sitogenetik usul bosqichlari (izoh tekstda 
berilgan). 
Xromosomalar Denver klassifikatsiyasi bo'yicha belgilangan 

---

5-r a s m.
Odam autosom xromosomalarining idiogrammasi. 
Ayrim biologik tur uchun xos bo'lgan xromosomalar to'plami kariotip deyiladi. Kariotipning 
umumlashtirilgan sxematik ifodalanishi — idiogramma deyiladi
 (5-rasm).
Xromosomalarni bir-biridan ajratish uchun morfometriya usuli qo'llaniladi, qancha 
mikrometrligi aniqlanadi, kalta elkaning uzun elkaga nisbati (sentromera indeksi) aniqlanadi. 
Xromosomalarni o'rganishda 1960-yilda taklif qilingan xalqaro Denver tasnifidan foydalaniladi. 
Bu tasnifning asosida xromosomalar o'lchovini va birlamchi belbog'ning joylanishini aniqlash 
yotadi. 
Bu tasnifga ko'ra odam autosomalari yetti gruppaga bo'linadi va lotin harflari