Genetika akadem ik litsey o ‘quvchilari uchun darslik
(48-rasm). Tur ichidagi formalarni duragaylash
Yüklə 398,07 Kb.
|
|
(48-rasm).
Tur ichidagi formalarni duragaylash o‘simliklar seleksiyasining asosiy metodlaridan biridir. O‘zbekistonda ekiladigan madaniy o‘simliklar, jumladan g‘o ‘zaning ko‘p navlari shu usul bilan yaratilgan. Jug‘rofiy uzoq formalarni duragaylash usuli yordamida bir turga mansub, lekin har xil ekologik sharoitlarda, hududlarda o ‘stiriladi- gan o ‘simliklar chatishtiriladi. G ‘o ‘za seleksiyasida Janubiy Amerikadan keltirilgan g‘o ‘za navlarini O ‘zbekistonda yaratilgan g‘o ‘za navlari bilan duragaylash natijasida professor A. I. Avtono mov sifatli tolali, kasalliklarga chidamli 10964, 2850 ingichka tolali g‘o ‘za navlarini yaratdi. Akademik Sodiq Mirahmedov Meksikadan keltirilgan viltga chidamli Gossipium xirzutum turiga kiruvchi meksikanum yovvoyi g‘o ‘zasi bilan O‘zbekistonda ekiladigan serhosil, tezpishar, viltga chidamsiz S-4727 g‘o‘za navini o ‘zaro duragaylash natijasida vilt ga chidamli «Toshkent-1», «Toshkent-2», «Toshkent-3» g‘o‘za 144
C T o z a n a v D T o z a n a v ABCD- ikki tomonlama gibrid 48-r a s m. Duragay makkajo‘xorini yaratishda geterozis hodisasidan foydalanish. navlarini yaratdi va O ‘zbekistonda paxtachilikni rivojlantirishga katta hissa qo‘shdi. Turlararo duragaylash natijasida poliploidiya hodisasidan foy- dalaniladi. Hozirgi vaqtda sun’iy poliploidiya metodi keng qo‘llanil- moqda. Har xil mutagen moddalar ta’sirida (masalan, kolxitsin yor damida) poliploid formalar olinadi. Ulardan seleksiya uchun foy dali belgilarga egalari tanlab olinadi. Poliploid o‘simliklar serhosil, kasalliklarga chidamli bo‘lishi mumkin. Turlararo duragaylash usuli yordamida akademik S. S. Kanash Gossipium xirzutum va Gossipium xerbatsium turlariga mansub navlarda g‘o‘zaning 8202, 114-1 kabi kasalliklarga chidamli navlarini yaratdi. 145
damida g‘o‘zaning foydali belgilariga ega bo‘lgan navlari yaratilgan. O ‘zbekistonda radiatsion mutagenez hodisasidan foydalanib akademiklar Nabijon Nazirov va Oston Jalilovlar g‘o‘zaning ser hosil AN-402, Samarqand-3, Yulduz kabi serhosil navlarini yarat- dilar. Yüklə 398,07 Kb. Dostları ilə paylaş:
|