Genetika so’zi –tugilish,kelib chiqish ma’nosini anglatadi. Bu fan barcha tirik organizmlarga xos bo’lgan 2 XIL xususiyatni o’rgatadi: Irsiyat O’zgaruvchanlik Irsiyat

T A H L I L I Y C H A T I S H T I R I S H
Mendel dominantlik qonunida qizil va oq gultojibargli no’xatlarni o’zaro chatishtirilganda qizil gulli no’xatlar olindi.Lekin hosil bo’lgan qizil gulli no’xatning genotipini tashqi ko’rinishiga qarab bilib bo’lmaydi. Buni aniqlash uchun taxliliy chatishtirish o’tkaziladi, ya’ni noaniq genotipga ega organism sof gomozigota holidagi retsessiv organism bilan qayta chatishtiriladi. Agar dominant organizm gomozigota bo’lsa, birinchi bo’g’inda bir hillilik kuzatiladi, ya’ni ajralish ro’y bermaydi F Fenotip:qizil oq
P genotip: -AA x aa
Gameta: A ------- a
F₁ Aa qizil gulli no’xat
Agar tekshirilayotgan organism geterozigota bo’lsa,
Fenotip:qizil oq
P genotip: -Aa x aa
Gameta: A a
a
F_b Aa aa
Fenotip va genotip bo’yicha 1:1 nisbatda ajralish kuzatiladi, ya’ni 50% qizil, 50% oq. Tahliliy chatishtirish bekkross deb ham ataladi. Shuning uchun hosil bo’lgan avlod F_b bilan belgilanadi Tahliliy chatishtirish 2 juft belgisi bo’yicha geterozigota organizmda quyidagicha bo’ladi.
P gen: AaBb x aabb
Gam: AB ab
Ab
aB
ab
F_b AaBb, Aabb, aaBb, aabb
Bunday chatishtirishdan olingan duragaylar bir-biridan farq qiladi, yani genotipi ham fenotipi ham 4 xil bo’ladi
Nisbat: 1 : 1 : 1 : 1
25% 25% 25% 25%
1.Pomidor o’simligi mevasining qizil rangi A, sariq rangi a ustidan , yumaloq shakli B, noksimon shakli b ustidan dominantlik qiladi. Genetik formulalardan foydalanib, quyidagi chatishtirishning natijasini yozib bering:yumaloq qizil mevali o’simlik noksimon sariq mevali o’simlik bilan chatishtirildi. Nasldagi barcha o’simliklar yumaloq qizil meva berdi. Ota- ona organizmlarning genotipi qanaqa? Duragaylarning genotipichi?
Formulalarni yozib bering
Yechish:
qizil rangi AA yumaloq shakli BB
sariq rangi aa noksimon shakli bb
fen: qizil yumaloq sariq noksimon
P gen: AABB x aabb
Gam: AB ab
F₁ AaBb qizil yumaloq