2.3. Yorug‘lik oqimini foydalanish koeffitsienti usuli yordamida sun’iy yoritishni hisoblash. Eni A m va (buyi) B m bo‘lgan sexning lyuminessent lampalar bilan umumiy yortilganligini hisoblash: oqlangan shift bo‘yi Nm Rn = 70% devorlar ochiq rangda oynalarga niqoblanmagan Rs=50% Chang, tutun qurunlarning kam chiqishi bilan. Me’yor bo‘yicha talab qilingan yorug‘lik Em lk. Yoritgich to‘g‘ri diaffuziyali yorug‘lik bilanpanjarali qorong‘ilatgich (150) lyuminissent lampali DS-30, yorug‘lik oqimi Fz=1160lm.
Qabul qilamiz.
yorug‘lik oqimining foydalanish koeffitsiyenti, ya’ni barcha xonalardagi umumiy yorug‘lik oqimini ishchi yuzaga tushayotgan oqimlar e’tiboriga xona ko‘rsatkichi Rn Rs devordagi yorug‘likni qaytarish kattaligi oqimining koeffitsiyentiga bog‘liq. (2-jadval). Z- o‘rtacha yoritilganlikning minimal yoritilganlikdagi munosabati Z=1,15 - 1,2 1. Xonaning o‘lchov birligini aniqlash.
Bu yerda: S – xona maydoni, m2, A – xona eni, m, V - xona bo‘yi, m, h - balandlik hisobi (ish joyidan – yoritgichga bo‘lgan masofa), m 2. Hisoblash bo‘yicha balandlikni aniqlash.
h=N - hc – hr Bu yerda: H – xona balandligi, m, hs – yoritgichning balandligi, hs = 0,5m, hr – ish joyining balandligi hr = 0,8m.
3. Yoritgichlarni sonini aniqlash uchun, avval ular orasidagi masofani – L topish kerak. Yoritgichlar ko‘p qatorli bo‘lib joylashgan bo‘lsa eng qulay nisbat L:h=1,5; L = 1,5 h;
4. Xonaning eni va uzunligi bo‘yicha yoritgichlarni sonini aniqlash:
5. Yoritgichlarni umumiy soni quyidagicha aniqlanadi:
N= N(A) · N (V)
6. Har bir yoritgichning yorug‘lik oqimini aniqlash. Agar har bir yoritgich Fl yorug‘lik oqimining hisoblash belgisi berilganidan oshib ketsa (F3) yoritgichlar sonini qayta sanab chiqish kerak.
XULOSA. Quydagi kurs loyiha ishida sog’lom va xavfsiz mehnat sharoitini yaratish uchun ulardagi har bir mashina va mexanizmlardagi ish sharoiti, xavfsizlik standartlari va normalariga javob berilishi uchun vazirliklar va tegishli tashkilotlar o’zlarining asosiy e`tiborlarini qaratadilar.
Asosan korxonada ishlab chiqarishda zaharlanishning ko’pchilik qismi zaharli gazlar, bug’lar, tuman, aerozollar bilan nafas olish natijasida paydo bo’ladi. Bunga o’pka to’qimasi sathining kattaligi, zaharning qonga tez tushishi va zaharning nafas bilan olinadigan havodan turli organlar va tizimlarga o’tish yo’lida qo’shimcha to’siq lar yo’qligi sabab bo’ladi.
Ishlab chiqarishda sog’lom va xavfsiz mehnat sharoitini yaratish uchun ulardagi har bir mashina va mexanizmlardagi ish sharoiti, xavfsizlik standartlari va normalariga javob berilishi uchun vazirliklar va tegishli tashkilotlar o’zlarining asosiy e`tiborlarini qaratadilar.
Ishlab chiqarishdagi mutaxassislarning vazifasi esa qayd qilingan mashinalarning hammasida ish sharoitini xavfsizlik standartlari va sanitariya normalari talabi bo’yicha taminlashdan iborat.
Yorug’lik insonning hayot faoliyatida va mehnat faoliyatida juda muhim rol` o’ynaydi. Ko’rish inson uchun asosiy ma`lumot manbai hisoblanadi. Umumiy olinadigan ma`lumotning taxminan 90% ko’z orqali olinadi.
Shuning uchun ham sanoat korxonalarini rasional yoritish sifatli mahsulot ishlab-chiqarishni ta`minlash bilan birga ishlab-chiqarish sharoitini yaxshilaydi, ishchilarning charchashdan saqlaydi va ish unumdorligini oshiradi.
Hulosa qilib aytganda, korxonada ishilarga kerakli shart-sharoitlarni yaratishda barcha qonunchilikda belgilangan tartibda amalga oshirilsa maqsadga muvoiq deb xisoblaymiz.