Katalitik kreking variantlaridan biri vodorod ishtirokida olib boriladigan
gidrokrekingdir. Bu usul yuqori temperaturada qaynaydigan neft fraksiyalarini
qayta ishlashda foydalaniladi.
Gudron, mazut
gazoil
320 -400
o
C
10- 20MPa
+ H
2
siqiladigan
gazlar,
benzin, dizel yonilg'isi,
aviasiya
yonilg'isi,
surkov moylar uchun
xom ashyo
Bunda katalizator sifatida seolitlar yoki amorf alyumosilikatlarga o’tqazilgan
NiO + WO
3
yoki CoO + MoO
3
aralashmalaridan foydalaniladi.
Riforming
Kreking jarayonidan farqli riforming jarayonida
yirik molekulalarni uncha
yirik bo’lmagan molekulalarga ajralishi yoki yangi molekulalarning strukturalarini
o’zgarishiga olib keladi.
Bosim ostida katalizatorlardan foydalanib, vodorod yordamida neftni
to’g’ridan – tog’ri haydab benzin fraksiyalarini
katalitik qayta ishlashga -
riforming usuli deyiladi. Riforming yo’li bilan aromatik va tarmoqlangan
uglevodorodlar olinadi.
Oktan soni past bo’lgan benzin platinaga reniy yoki MnO
3
, CoO va Cr
2
O
3
oksid
qo’shimchalari bo’lgan va Al
2
O
3
yoki alyumosilikatlariga o’tqazilgan katalizatorlar
degidrirlash, gidrirlash va izomerlanish reaksiyalarining borishiga imkon beradi.
Natijada oktan soni yuqori bo’lgan benzin olinadi.
Shunday usulga riforming yoki
platforming deyiladi. Riforming tufayli benzin tarkibidagi normal uglevodorodlar
izomer holiga o’tadi; siklogeksanlar degidrirlanganda aromatik uglevodorodlarga,
siklopentanlar
esa siklogeksanga aylanib, so’ngra degidrirlanadi. Benzin tarkibidagi
oltingugurt ham riforming asosida yo’qoladi.
Riforming jarayonlariga misollar :
1.
Degidrirlash :