«gidravlika va gidravlik mashinalar» fanidan
Yüklə 115,27 Kb.
|
|
Н
в H в H h Р с ⋅ ⋅ =
⋅ =
⋅ =
γ ω γ ; Pa (1.7) bu yerda: Н в ⋅ = ω - yuza. Tekis tik yuzadagi bosim markazi ; 3 2
2 12 3 2
Н в Н Н в н Y C = ⋅ ⋅
+ =
Suyuqlikni yassi yuzaga tasir etuvchi gidrostatik bosimini grafik usulda aniqlashda bosim epyurasidan foydalaniladi. Epyuraga qaraganda suyuqlikning gidrostatik bosimini o’zgarishi suyuqlik sathining balandligiga (chuqurlikga) bog’liq. Bosim epyurasi idish ichgi qismining suyuqlik joylashgan tarafiga chiziladi. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 9
Yassi to’rtburchak devorga ta’sir etuvchi gidrostatik bosim kuchlari devorga nisbatan normal (perpendikulyar) kuchlar tizimsi bo’lib ular suyuqlik sathida nolga teng bo’lib idish tubida maksimal qiymatga ega bo’ladi. Bosim qiymatining idish tubiga nisbatan oshib borishi bir me’yorda bo’ladi. Gidrostatikaning asosiy tenglamasining birinchi darajasiga ko’ra gidrostatik bosim. h Р Р ⋅ + =
0 ; Pa (1.9) bu yerda: g ⋅ = ρ γ -suyuqlikning solishtirma og’irligi, 3 / m N ρ - suyuqlik zichligi, 3 / m kg . h 1 =0 bo’lganda 0
Р = bo’ladi h=H bo’lganda esa Н Р Р ⋅ + =
0 ; Pa 1.10 bo’ladi
0
at bo’lganda ya’ni suyuqlik sathidagi bosim atmosfera bosimiga teng bo’lganda idish yon devori bo’yicha bosim qiymatini suyuqlik sathidan idish tubi tomonga tarqalishi gidrostatikaning asosiy tenglamasini birinchi darajasiga ko’ra P= i h ⋅ γ agar h i
agar h i =N bo’lsa R= i h ⋅ γ 3- rasm.Tekis to’g’ri to’rtburchak shaklidagi devorga ta’sir etuvchi bosim epyuralari. a) yassi devorda b)qiya devorda v) devorning ikkinchi tarafida ham suyuqlik bo’lganda g) devor qiya bo’lganda ikki tarafdan suyuqlik ta’sir qilganda d) devor siniq bo’lganda. 4- rasm. Gidrostatik paradoksni mulohaza qilish uchun chizma. Idish devoriga ta’sir etuvchi suyuqlik bosiming epyurasi trapesiya shaklida bo’ladi (3- rasm, a). Atmosfera bosimi hisobga olinmasa idish devoriga ta’sir etuvchi bosim epyurasi uchburchak shaklida bo’ladi. Gidrostatik bosim epyurasining qiyalik burchagi suyuqlikning solishtirma og’irligiga bog’liq. Masalan, suv uchun ( = γ 9800 N/m 3 ) ortiqcha gidrostatik bosim epyurasi β =45 0
Suyuqlikning zichligi oshib borgan sari bosim epyurasining qiyalik burchagi ham mos
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 10
uchun
45 f
) Idish tubidagi yuzaga tasir etuvchi gidrostatik bosim H P ⋅ ⋅ =
γ ; Pa (1.11) bu yerda: − ω idish tubining yuzasi, 2 m Yuqorida keltirilgandan ko’rinib turibdiki suyuqlik tubidagi ortiqcha gidrostatik bosim suyuqlik turiga, idish tubining shakliga, suyuqlik balandligiga bog’liq, idish hajmi va shakliga esa bog’liq emas. Suyuqlikning bu xususiyati gidrostatik paradoks deb yuritiladi (4- rasm) O’z-o’zini tekshirish uchun savollar 1. Suyuqlikning tekis to’g’ri to’rt burchak shaklidagi devorga ta’sir etuvchi gidrostatik
3. Gidravlik paradoks nima? 4. Suyuqlik zichligiga asosan idishning tub qismidagi devorga uzatiladigan bosim qiymatini o’zgarishi to’g’risida tushuncha bering Yüklə 115,27 Kb. Dostları ilə paylaş:
|