Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini

P
< 50% b o ' lganda 
N =
(4.4)
P >
50% bo ' lganda 
N =
• 
(4.5)
U shbu form ulalardan foydalanib, yilning suvlilik darajasini 
belgilash m um kin (4.1-jadval).
Yillik, maksimal va m inim al suv sarfi bo'yicha uzoq m uddatli 
kuzatish qatoriga ega b o'lin g an id a, qatorning har bir a ’zosini 
em p irik t a ’m in la n g a n lig in i (4 .2 ) yoki (4.3) fo rm u la bilan
hisoblash va ta ’m inlanganlikning em pirik egri ch izig 'ini tuzish 
m u m k i n . A m m o t a ’m in la n g a n lik eg ri c h iz ig 'i b e v o s ita
k u z a tish la rd a n ta sh q a ri suv sarfin in g b o sh q a q iy m a tla rin i 
aniqlashga im kon berm aydi, chunki aniq ekstrapolyatsiya qilish 
yo'li hali hal bo'lm agan va shu sababli katta xatolarga yo'l qo'yiladi.
Shuning uchun gidrologiyada t a ’m inlanganlik egri chizig'ini 
ekstrapolyatsiya qilishda nam unaviy m atem atik taqsim lanish egri
120

---

4 . 1 - j a d v a l
Y illarning suv bilan ta ’m inlanganlik tasnifi
T a ’m inlanganlik,
P%
N yilda 1 m arta 
qaytarilishi
S uvlilikdarajasi
0,1
1000
F av q u lo d d a ko'p suvli
1
100
Ju d a ko'p suvli
5
20
K o'p suvli
10
10
o 'rta ko'p suvli
50
2
o 'rta m e'yorli
75
4
o 'rta kam suvli
90
10
K am suvli
95
20
K am suvli
99
100
Ju d a kam suvli
99,9
1000
F av q u lo d d a kam suvli
chiziqlari tatbiq etiladi. B undan tashqari ta ’m inlanganlikning 
empirik egri chizig'ini to'g'rilash natijasida ekstrapolyatsiya vazifasini 
hal qilish osonlashadi va h ar turli ehtim ollikn in g kataklaridan 
foydalaniladi.