Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini

n<
30 dagi 
o'Icham siz qatorning o'zgaruvchanligini hosil qilamiz:
C v = f l \ k i - l ) 2 / ( n - i ) .
(4.10)
5.G idrologik qatorning asim m etrikligining o'Icham siz ifodasi 
og'ishning kubdagi o 'rtach a m iqdorini kubdagi o 'rtach a kvadratik 
og'ishga nisbatidan aniqlanadi:
C,
= ' f ( * - l ) 7 ( « - D C
(4.11)
ы
1
4.1.4. Та ’minlanganlikning empirik va nazariy
egri chiziqlari
E h tim o llik n in g taq sim lan ish (yoki t a ’m in lan g an lik ) egri 
chizig 'i daryo oqim ini bevosita kuzatish m a ’lum otlarining juda 
uzun qatori bo'lgandagina tatb iq etilishi m um kin. Bunday egri 
chiziqlar gidrologik hisoblashlarda em pirik egri chiziqlari deb ham 
ataladi. U lar y ordam ida berilgan kuzatish davjridagi har qanday 
ta ’m inlanganlikdagi suv sarfining m iqdorini Aniqlash m um kin.
A m aliy ishlarda kuzatish m a’lum o tlari yetarli b o 'lm ag an
hollarda gidrologik m iqdorlarning (yillik suv sarflari, ularning 
m aksim al va m inim al qiym atlari) taqsim lanish egri ch izig 'ini 
tuzish im koni bo'lm aydi. K o 'p ro q daryo oqim ining eng katta va 
eng kichik m iqdorlarini ifodalovchi taqsim lanish egri chizig'ining 
yuqorigi va pastki qism lari kam yoritilgan b o 'lad i. Bu qism lar 
daryo oqim ini hisoblashda eng m uhim hisoblanadi. Shu m unosa- 
bat bilan bir q a to r m u alliflar to m o n id a n taq sim la n ish n in g
nazariy egri chiziqlari ishlab chiqilgan. Bu chiziqlar kuzatish 
qatoriga kirmagan, kam dan-kam uchraydigan ta ’minlanganlikdagi 
suv sarfini aniqlashga im kon beradi.

---

п
I
4.2-rasm.
Taqsimlanish egri chizig*ining xarakterli nuqtalari: 
/-nuqta—taqsimlanish markazi, 2-nuqta—mediana, 3-nuqta—modal.
ordinatalar orasidagi m asofa asim m etriya radiusi (4.2-rasm ) deb 
ataladi va asim m etrik egri chiziqning darajasini k o ‘rsatadi.
G idrologik hodisalar od atd a asim m etrik taqsim lanish bilan 
ifodalanadi. Yillik, m aksim al, m inim al oqim va uning boshqa 
xususiyatlari musbat asimmetriyaga ega (modal va mediana markaziy 
ordinatadan chapda joylashgan).