larda yoqqan qorning ham m asi erib, oqim hosil b o ‘lm aydi. Bu hoi qor erishining uzoqqa c h o ‘zilib ketishi, kam qalinlikdagi qor yoqqanda va tuproq usti unchalik muzlam aganda kuzatilishi m um kin Shunday qilib, yom g'ir yoqqanda va qor eriganda ulardan hosil b o ‘lgan yer yuzasidagi oqim da atm osfera yog'inlarining 52
m a ’lum bir qism i qatnashadi. Bunday yog'inlar (yom g'ir yoki qor) samarali yoki oqim hosil qiluvchilar deb ataladi. Atm osfera su vlarin in g havzada oqib k elish id a sa rfla n ish n in g y ig 'in d i sarflanishi (poteri) oqim koeffitsienti r] bilan ifodalanadi yoki sarflanish qatlam i k o ‘rinishida bo'ladi: Л = a „ = x - h , (2.25) bu yerda x— yoqqan y o g ‘in qatlam i, mm; h — oq im qatlam i balandligi, m m . Yuqoridagi ifodani quyidagicha yozsa bo'ladi: £" = 1 - 1 = 1 - ^ . (2.26) x x Atm osfera suvlari havza yuzasidan kichik ilon izli jilg'alar hosil qilib oqadi. Bu jilg'alar jo y yonbag'iri va nishab b o ‘ylab jarlik va pastlikka qarab oqadi va so ‘ngra soylarga quyiladi. Suvning yetib borish jarayoni yer yuzasi oq im in in g hosil bo'lishida m uhim ahamiyatga ega. Jam lovchi stvorda havzaning har turli qism idan kelayotgan suvlar qism an y ig ‘iladi. Tog* yon b ag‘iridagi endi paydo boMgan gidrografik tarm oqlarda yonbag'ir (ko'ndalang) bo'ylab suvning yetib kelishi va shu gidrografik tarm oqlar bo'ylab suvning yetib kelishini esa o ‘zan (uzunasiga)dagi harakat deyiladi.
