Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini rostlash Karimov S
Havzadagi tog1 yonbag'irlari oqim ning paydo bo'lishida dastlabki harakat y o ‘li b o ‘lib xizm at qiladi. Bu yerlarda atm osfera suvlari vaqt orasida o ‘zgarib turuvchi xilm a-xil yo'llar bilan gidrografik tarm oqqa yetib keladi. T o g 1 yonbag'ri b o ‘ylab suvning biror tarm oqqacha yetib kelish m asofasi bir n ec h a yuz m etrdan oshm aydi. Juda kichik gidrografik tarm oqlar butun havza m aydonining 85—95% ni tashkil etsa, havza m aydonining £ - 1 5 % esa, bevosita yirik gidrografik tarmoq—asosiy daryo va uning irmoqlariga to'g'ri keladi. Shuning uchun suvning yetib kelish m uddati dastlabki vaqtda uning kichik gidrografik tarm oqlar bo'ylab harakatiga b og‘liq. Bu tarm oqlar yon b ag‘irdan oq im n i y ig ‘uvchi bo'lib xizm at qiladi. O q im k ich ik tarm oq lard an kattasiga o ‘tib , suv sarfin i k o ‘paytiradi. Y o m g ‘ir y o g ‘ish i, tin ish i yoki qor erish in in g to ‘xtashi bilan havza yuzasidan yonbag‘irlardan kelayotgan oqim qisqa m uddatda oqib tam om b o'ladi. Shundan so'n g kichik gidrografik tarm oqlardan suvning yetib kelishi ham sekin-asta tugaydi. Shunday qilib, yonbag‘irlardan oqim ni yig‘ishda kichik 53
gidrografik tarmoqlar butun gidrografik tarm oqning ishchi qismi bo'lib xizm at qiladi. Daryo havzalarida suvning yetib kelishi chizm asi bir vaqt- ning o'zida suvning yetib kelishi chiziqlari bilan ifodalanadi va ular izoxron lar deb ataladi (2 .1 0 -r a sm ). Izoxronlar butun havzani bir qator m aydonchalarga bo'ladi. H avzaning m a’lum bir qism iga tushgan suv tom chisining jam lovchi stvorchaga yetib k e lg u n ic h a k etg a n m u d d a tn i o q ib o ‘tish vaq ti d e y ila d i.
