Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini

G id ro m etrik stv o r y o ‘n a lis h in i a n iq la s h . 
Suv s a rfla ri 
o ‘lchanadigan daryoning e n i g i d r o m e t r i k s t v o r deb 
ataladi.
Suv sarflarini to ‘g ‘ri aniqlash u ch u n daryoning tanlan gan
joyida gidrom etrik stvor y o ‘nalishi shunday belgilanishi kerakki, 
bunda stvor chizig'i bo'yicha oqim ning ko'ndalang kesimi suvning 
o'rtacha yo'nalishga perpendikular bo'lishi kerak. Ilmiy safar chog'ida 
qisqa m uddatli o 'lch a sh la r uchun gidrom etrik stvor k o ‘z bilan 
cham alab belgilanadi. M untazam o'lchashlar uchun m o'ljallangan 
gidrom etrik stvorning yo'nalishi ancha aniq belgilanishi lozim.
Bunda quyidagilarga e ’tibor berilishi zarur.
1 .K e n g qayirli d ary o la rd a asosiy o ‘zandagi g id ro m etrik
stvorning suv oz davridagi y o 'nalishi qayirdagi suvning oqish 
yo'nalishiga m a’lum burchak hosil qilib, to'g'ri kelmasligi mumkin. 
Agar burch ak 10 gradusdan kichik b o 'lsa, o 'z a n va qayir uchun 
bitta stvor belgilanadi. K atta b o'lsa stvor siniq chiziq ko'rinishida 
belgilanadi.
2. Agar tanlangan joyda daryo o 'z a n i shoxobchalarga b o iin -
gan bo'lsa, stvorlar asosiy o 'zanda va shoxobchalarda ayrim -ayrim
belgilanadi. Bunda um um iy suv sarfi qism an sarflarning yig'indisi 
sifatida aniqlanadi.
3. G idrom etrik o 'lchash joyida odatda bitta gidrom etrik stvor 
tayinlashga harakat qilinadi. Am m o yilning turli davrlaritfU suvning 
oqish sharoitlarini o'zgarishi sababli ikki va xatto uchta gidrom etrik 
stvor tayinlashga to 'g 'ri keladi. B unda h a r bir stvor yuqorida 
qo'yilgan talablarga javob berishi, stvorlar orasida suvning ko'payishi 
yoki isrofi (shoxobchalarning qo'shilish i, suv olish inshootining 
bo'lishi va h.k.) bo'lm asligi kerak.
4. Agar gidrom etrik stvor asosiy suv o 'lch a sh joyi stvoridan 
uzoq joylashgan bo'lsa, unda gidrometrik stvor qoshida suv o'lchash 
joyini tashkil qilish kerak. Ikkala gidrom etrik stvorning ham «nol» 
grafik balandligi bir xil b o 'lgani m a ’qul.
5. V aqt o'tishi bilan suvning oqish y o 'nalish i o'zgarib qolishi 
m u m k in . B unda g id ro m etrik stv o r q o 'y ilg a n talabga javob 
bermaganligi sababli tezda uning joyi o'zgartiriladi.
6 - 2 0 4
8 1

---