GiRİŞ canliliğin tanimi
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
2-14 Su
Suyun yaşam açısından önemi “susuz hayat olmaz” veciz deyişiyle en anlamlı şekilde açıklanmaktadır. Gerçekten de susuz bir yaşam asla mümkün değildir. Canlılığı oluşturan organik maddeler klorofil bulunduran canlı dokularında fotosentezle su ile karbondioksitten üretilir. Canlıların ve canlılığın en temel maddelerinden olan su, canlı hücrelerinin büyük bir kısmını oluşturur. Su miktarı canlıdan canlıya değişebileceği gibi aynı canlının farklı dokularında da farklılık gösterir. Omurgalılarda kan dokusunun sıvı kısmı , plazmanın %90’ı sudan oluşurken, kemik dokuda bu oran %20’lere kadar düşebil ir. Su molekülleri hidrojen bağları ile birbirine bağlanarak bir arada kalırlar. Bu durum kohezyon olarak adlandırılır. Suyun farklı bir moleküle tutunmasına adezyon denir. Suyun bitkilerin iletim borularının çeperlerine tutunması bir adezyon örneğidir. Bitkiler suyun bu iki özelliğinden yararlanarak topraktan aldıkları suyu yerçekimine zıt yönde taşıyarak yapraklarına ulaştırır. Suyun boylu bitkilerde metrelerce yükseğe taşınmasında yüzey geriliminin önemli rolü vardır. Deterjanlar gibi bazı maddeler suyun yüzey gerilimi azaltırlar. Suyun yüzeyindeki birimleri arasında oluşan kuvvete yüzey gerilimi denir. Bazı böcekler suyun yüzey geriliminde n yararlanarak su yüzeyinde yürüyebilirler. Su sıcak havadaki ısıyı soğurur ve kendi içinde depolanmış ısıyı daha soğuk olan havaya verir. Bu özelliği sayesinde su, hava sıcaklıklarını kararlı hale getirir ve bir ısı bankası olarak ödev görür. Değişmez vücut sıcaklığına sahip hayvanlarda vücut sıcaklığının belirli sınırlar içinde sabit kalmasında suyun bu özelliğinin önemli bir rolü 23 vardır . Suyun sıvı halden gaz haline geçmesine buharlaşma denir. Suyun buharlaşabilmesi için belirli bir miktarda ısı soğurması gerekir. Bu nedenle sıcak günlerde ve ağır faaliyetlerde, terleme, vücuttan su kaybı yanında bir miktar ısı kaybına da neden olur. Böylece vücut ısısının yükselmesi engellenmiş olur. Su, canlı bünyesinde çok çeşitli türden metabolik tepkimelerde çözücü olarak görev yapar. Su bu tepkimeler için çözelti oluşturmanın yanında aynı zamanda bu tepkimelerin ana bileşenlerinden biri olmaktadır. Su çözücü özelliği ve kaldırma gücü ile kanda madde taşınımı, metabolik atıkların seyreltilmesi, atılımı ve besinlerin sindirimi gibi birçok işlem in yürütülmesini sağlar . Suyun hacmi +4C°’de en düşüktür. Bu sıcaklığın altında ve üstünde her iki yöndeki sıcaklıklarda suyun hacmi artar. Sıfır santigrat derece sıcaklıkta su sıvı halden katı hale geçer. Soğuk günlerde 0C°’nin altındaki düşük sıcaklıklarda göl gibi durgun ve bazı akarsuların yüzeyleri donar. Buzun yoğunluğu sıvı suyunkinden az olduğundan buz dibe batmaz ve yüzeyde kalır. Yüzeydeki buz kütlesi alttaki suyu yalıtarak onun donmasını önler. Böylece donan su yüzeyinin altında su canlılarının yaşaması mümkün olur. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|