68 KATABOLİZMA VE METABOLİZMA 6- 15 Hücrede Yıkım ve Sentez Aerobik solunumun değerlendirilmesi, hücreye enerji sağlamada glikozun yıkımı
üzerine odaklanmıştır. Organizmaların pek çoğunun besinleri, glikozu basit şekliyle
içermez. Glikoz daha karmaşık karbonhidratların yıkımından veya sindiriminden sağlanır.
Aerobik solunum yapan hücreler, yağlar ve proteinler gibi diğer besin maddelerinden de
enerji açığa çıkarabilirler. Bu maddeler yıkılır ve solunum yolunun bazı ara noktalarına
girebilecek bileşiklere dönüştürülür. Bu nedenle, glikolizle üretilen pirüvik asit, Krebs
çemberine girebilen tek kaynak bileşik değildir.
Bir organizmanın besin stokundaki proteinler ve yağlar vücutta kullanmak için
sindirimle yıkılırlar. Organizma dokularının parçası olmakla birlikte, protein ve yağlar
sürekli yıkılır ve tekrar oluşturulur. İnsan vücudundaki hücrelerde, vücut proteinlerin
in
yaklaşık yarısı her 80 günde yıkılır ve yeniden oluşturulur. Bazı proteinler her 10 günde
bir değiştirilir. Bazı karaciğer enzimleri 2 saatten daha kısa devrede yok edilir ve yeniden
yapılır.
Daha önce de açıklandığı gibi, hücrede veya bir organizmanın hücrelerinde meydana
gelen tüm kimyasal tepkimeler onun metabolizmasını oluşturur. Sadece yıkım
tepkimelerinden ibaret metabolizma fazına katabolizma denir. Bu tepkimeler çoğunlukla
enerji verirler. Katabolik işlemleri dengeleyen tamamlayıcı metabolizma fazına
anabolizma denir. Anabolizma, hücrenin sürekli işlevleri için gerekli olan materyallerin
yapım ya da sentezi ile sonuçlanan tepkimeleri kapsar. Bu reaksiyonlar için bir enerji
girdisi gerekir. Kısacası, hücrelerde, enerji
-
üreten ve enerji
-gerektiren tepkimeler
eşzamanlı ve birbirine bağımlı olarak meydana gelir.