18- 2 Baskınlık Yasası Mendel, bezelye bitkilerinin iki şekilde ortaya çıkan belirli özelliklerinin olduğunu
gözlemlemiştir. Örneğin, bitkiler uzun veya
kısa; sarı veya yeşil v.b.’dir
. Mendel,
deneylerinde,
bu çeşit yedi çift zıt özelliği
araştırmıştır.
Mendel, bazı bitkilerin belirli özellikler için “gerçeği ürettiği”ni keşfetmiştir.
Örneğin, kısa bitkiler birkaç kuşak boyunca kendilerini döllemey
e
bırakıldıklarında, yeni
döller her zaman kısa olmuştur.
Mendel bu bitkilerin kısalıkta saf olduklarını kabul
etmiştir.
Mendel, her zaman, ilgilendiği belirli özellikler için saf olduğunu bildiği bitkilerle
başlamıştır.
Mendel,
daha sonra zıt özelliklere sahip
saf bitkileri çaprazladığında ne olacağını
bularak devam etti. Bunu yapmak için, kendini döllemesini önlemek için, bir özellikçe saf
olan bir bitkiden erkek organları uzaklaştırmıştır. Daha sonra bu bitkiyi zıt özellikçe saf
olan bir bitkinin polenleriyle
tozlaştırmıştır. Örneğin, kısa bitkileri uzun bitkilerin
polenleriyle ve kısa bitkileri uzun bitkilerin polenleriyle tozlaştırmıştır. Bu deneylerde, saf
bitkiler ana baba ya da P dölünü oluşturmaktadır. Mendel bu çapraz tozlaştırmadan
sağladığı tohumları toplayarak ekmiş ve büyümeye terk etmiştir. Mendel tüm bu
çaprazlama döllerinin uzun olduklarını bulmuştur. Kısalık özelliği,
birinci neslinde veya
F
1
generasyonunda ortaya çıkmamıştır.
Mendel’in araştırdığı yedi çift zıt özelliğin hepsinden
benzer sonuçlar sağlanmıştır. Zıt özellikler gösteren saf ana baba arasındaki
çaprazlamanın dölüne
melezler (=
hibridler ) denir. Mendel’in deneylerinde, melezler, zıt
özelliklerden sadece birini göstermiş, diğerini göstermemiştir.
Mendel, çaprazlamanın bir sonucu olarak, kısalık özelliğinin, sürekli olarak kayıp olup
olmadığını bulmayı merak etmiştir. Bu soruyu araştırmak için, F
1
dölünün melez bitkileri,
kendilerini döllemeye bırakmıştır. Bunların tohumları ekilip, büyütüldüğünde, yeni dölün
sadece dörtte üçü uzun olmuştur. Dörtte biri kısa olmuştur. Bu bitkiler F
2
dölündeki
oluşturmuştu. Kısa bitkilerin F
2
dölündeki varlığı, kısalık özelliğinin, bir şekilde F
1
dölünde
yine de mevcut olduğunu göstermiştir.
Mendel, F
1
dölünde açığa çıkan özelliği