GiRİŞ canliliğin tanimi
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
3-4 Polisakkaritler Basit şekerler, polisakkaritleri , yani tekrarlanan uzun şeker birimi zincirlerini oluşturmak için dehidratasyon sentezi ile birbirine bağlanabilir. Tekrarlanan birimlerin (monomerlerin) zincirleri olan bu büyük moleküllere polimerler denir. Polisakkaritler şeker polmerlerinin örnekleridir. Organizmalar artan şekeri, polisakkaritler şeklinde biriktirirler. Bitkilerde, depolanmış şekerin bu şekline nişasta denir. Nişasta, tohumlarda ve köklerde, ayrıca besin depolamak için özelleşmiş gövdelerde biriktirilir. İnsanlarda, artan şeker bazen “hayvansal nişasta” da de nilen bir polisakkarit olan glikojen olarak karaciğerde 28 biriktirilir. Diğer polsakkaritler organizmaların değişmez yapısal kısımlarını meydana getirir. Örneğin, bir polisakkarit olan selüloz bitkilerde bulunur. Yine bir polisakkarit olan Kitin, böceklerin vücut duvarını oluşturur. Nişasta, glikozun bitki hücrelerindeki depo formudur. Pirinç, arpa, ve mısır gibi bitkilerin tohumlarında, papates ve havuç gibi bitkilerin ise köklerinde depo edilir. Bitkiler, fotosentez ile ürettikleri glikozun fazlasını plastidlerinde (lökoplast) nişasta olarak depo ederler. Nişasta moleküllerini oluşturan glikoz molekülleri polimer zincirden hidrolizle ayrılarak enerji kaynağı olarak kullanılır. Nişasta molekülünün ayıracı iyottur. Nişasta ve iyot mavi- mor renk oluşturur. Gl ikojen, glikozun hayvan hücrelerindeki depo edilmiş şeklidir. Besinlerden elde dilen glikozun fazlası karaciğer ve kas hücrelerinde glikojen olarak depolanır. Kandaki glikoz miktarı azaldığında karaciğerdeki glikojen glikoza dönüştürülüp kana verilir. Kas hücreleri biriktirdikleri glikojeni ken di faaliyetleri için kullanır . Glikojen stoku canlıya uzun süre yetecek miktarda değildir. Örneğin, insandaki glikojen desteklenmediği takdirde bir günde tükenir. Kitin böcekler ve örümcekler gibi eklembacaklıların dış iskeletinde (vücut örtüsü) bulunan azot içerikli bir polisakkarittir. Ayrıca mantarları n (fungi) hücre duvarında da bulunur. Saf kitin salgılandığında deri gibi yumuşak olmakla birlikte, yapısına kalsiyum karbonat ve çeşitli tuzların katılmasıyla sertleşir ve son derece dayanıklı hale gelir. Selüloz bitkilerin hücre duvarında bulunan bir polisakkarittir. Suda çözünmez. Polimer zincirde glikoz moleküllerini birbirine bağlayan glikozit bağları farklı olduğundan birçok hayvan selülozu sindiremez. Bu yüzden besinlerle alınan selüloz sindirilmeden, yani kimyasal yıkıma uğratılmadan vücuttan atılır. Otçul hayvanların ve odundan beslenen bazı böceklerin sindirim sisteminde yaşayan bazı mutualist baktariler selülozu sindiren enzimlere (selülaz) sahiptir. Bu nedenle bu hayvanlar selülozdan besin ve dolayısıyla enerji kaynağı olarak yararlanabilirler. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|