Xulosa Quyida keltirilgan ma‘lumotlar davlatning ikkita benuqson xilini taqqoslash imkonini
beradi:
Shartnomaviy davlat Ekspluatatorlik davlati Maqsadi
Jamiyat
a‘zolarining
umumiy
daromadi (YaIM)ni ko‘paytirish,
transaktsiya
xarajatlarini
pasaytirish
Davlat apparatini nazorat qiluvchi
guruhning
rentasini
(soliq
tushumlarini) ko‘paytirish
Vazifalari
(funktsiyalari)
Shaxslar
o‘rtasidagi
qator
bitimlarda
kafillik,
mulkchilik
huquqlarini tafsirlash va himoya
qilish
Kafil roli bilan chegaralanmagan
holda iqtisodiy va ijtimoiy o‘zaro
hamkorlikka faol aralashish
Vositalar
(majbur
qilish
monopoliyasidan
foydalanish)
Ijtimoiy
shartnoma
va
konstitutsiyaviy
doiralar
bilan
chegaralangan
Davlatni nazorat qiluvchi guruhning
siyosiy irodasiga bog‘liq
«Printsipal-agent»
muammosini
hal
etish mexanizmlari
Printsipal – fuqaro: demokratik
nazorat
mexanizmlari,
konstitutsiyaviy
doiralarning
mavjudligi, muqobil variantlarning
mavjudligi.
Printsipal
– davlat: qonunga
ixtiyoriy bo‘ysunish me‘yorlarini
yoyish
Printsipal – fuqaro: mavjud emas.
Printsipal – davlat: majbur qilish va
kuch ishlatishdan foydalanish, har
tomonlama
nazoratni
amalga
oshirishga urinish
Byudjet cheklovlari
Qat‘iy, byudjetni tasdiqlashning
demokratik
tartiboti
bilan
cheklangan
Yumshoq
Daromadlarning
asosiy moddalari
Birinchi
navbatda
«bozor»
soliqlaridan tushumlar
Musodara soliqlari va soliqdan
tashqari tushumlar
Xarajatlarning asosiy
bandlari
Adliya, huquqni muhofaza qilish
faoliyati
Mudofaa,
davlat
boshqaruvi,
huquqni muhofaza qilish faoliyati
Byudjet taqchilligini
qoplashning
asosiy
usullari
Tashqi bozordagi qarzlar
MBning hukumatga qarzlari, ichki
bozordagi
qarzlar,
musodara
solig‘ining
turi
sifatida
majburiyatlarni bajarishdan bosh
tortish ham mumkin
