Guliston davlat universiteti "iqtisodiyot" kafedrasi iqtisodiyot nazariyasi

Tanlangan mavzuning maqsadi va vazifalari. Kurs ishi mavzusining
asosiy maqsadi 
O‗zbekistonda raqobatchilik muhitini vujudga keltirishning asosiy 
yo‗lini topish, bu raqobatni inkor qiluvchi davlat monopoliyasidan nodavlat, turli 
xo‗jalik shakllarining mavjudligiga asoslangan va iloji boricha erkin raqobatni 
taqozo etuvchi bozor tizimiga o‗tishdir. Bugungi kunda O'zbekistonda ham 
uyushmalar, konsernlar, korporatsiyalar, kompaniyalar shaklidagi monopoliyalar 
saqlanib qolgan bo'lib, ular ko'pincha tarmoq vazirliklari mavqeyi va vazifalariga 
ega bo'ladilar. Mahsulot va xom ashyolarning alohida turlarini limit hamda fond 
ko'rinishida taqsimlashning eskicha tizimi, shuningdek, biznesni amalga oshirish 
uchun ruxsat, litsenziya, sertifikatlar berish, kelishish kabi mavjud ma‘muriy 
to'siqlar monopolistik tendensiyalarga ko'proq imkon yaratadi. Shunga ko‗ra, 
O‗zbekistonda samarali raqobat muhitini yaratish uchun quyidagilar bo‗yicha chora-
tadbirlarning amalga oshirilishi taqozo etiladi: 
a) iqtisodiyotda davlat monopolizmining har qanday 
namoyon boMishini maksimal darajada bartaraf etish. Buning 

---

4 
uchun tadbirkorlikni rivojlantirish va iqtisodiyotni davlat 
tomonidan boshqarish tizimini takomillashtirish uchun 
nisbatan qulay shart-sharoitlami yaratishga qaratilgan chuqur 
institutsional islohotlar zarur; 
b) bozor sharoitida vujudga kelayotgan monopoliyalarning 
bozordagi o‗z ustunlik mavqyelarini suiiste‘mol qilish imko- 
niyatlarining oldini olish. Davlat muassasalari raqobatning 
rivojlanishi ni ta‘minlashlari lozim. Busiz samarali 
innovatsiyalar, past xarajatlar va narxlar, mahsulotning yuqori 
sifatiga erishish, boshqacha aytganda, butun iqtisodiyotning 
raqobatbardoshligini oshirish mumkin emas.