Gülşən Orucova, Nərminə Qaragözova, Rafiq İsmayılov, Zahid Xəlilov

5. Bir neçə atalar sözü verilir. Onlardan mətnin ideyasını daha dəqiq ifadə edənini
tapmaq tələb olunur.
6. Mətndən bir neçə cümlə çıxarılır. Şagird bu cümlələr arasında mətnin məzmunu
üçün daha əhəmiyyətli olanını seçməlidir (daha çox elmi-kütləvi və publisistik
mətnlərə aiddir).
7. Doğru, yoxsa yanlış. Çalışmada bir neçə cümlə verilir. Bunlardan bəziləri mətnin
məzmununa uyğun, digərləri isə məzmuna ziddir.  
Dərslikdə şagirdlərin mətni oxuduqdan sonra nə dərəcədə anladıqlarını yoxlamaq
məqsədilə kifayət qədər “Doğru, yoxsa yanlış” başlıqlı tapşırıqlar var.  Bu tip
20
GİRİŞ
Çap üçün deyil

---

tapşırıqlar mətnin şüurlu oxusunu yoxlamaq məqsədilə verilir. Bütün şagirdlərin tez
və qısa zaman kəsiyində bu bacarığını müşahidə etmək üçün yaxşı olar ki, hər bir
şagirdin stolunun üzərində  kartondan kəsilib hazırlanmış smayliklər olsun. Bu
smayliklərin bir tərəfində gülən, bir  tərəfində isə kədərli smaylik rəsmi təsvir
olunmuşdur.  Şagirdlər tapşırığı dinləyərkən doğru fikirlər səslənəndə gülən smayliki,
yanlış fikirlər səslənərkən kədərli smayliki göstərsinlər.  
8. Hansı suala cavab var? Çalışmada mətnin məzmunu ilə bağlı bir neçə sual verilir.
Bu suallardan yalnız birinə mətndə cavab var. Şagird həmin sualı tapmalıdır.
9. Hansı suala cavab yoxdur? Çalışmada mətnin məzmunu ilə bağlı bir neçə sual
verilir. Bu suallardan birinə mətndə cavab yoxdur. Şagird həmin sualı tapmalıdır.
10. Analiz. Mətndən sonra bir neçə əlamət (keyfiyyət) bildirən söz verilir. Onlardan
han sıların baş qəhrəmanın xarakterinə uyğun gəldiyi soruşulur.
11. Lüğət ehtiyatının zənginləşdirilməsi. Mətndə müəyyən sözlərin altından xətt çə -
kilir. Çalışmada həmin sözləri yaxınmənalı sözlərlə əvəz etmək tələb olunur.