H s nov q.. YÜKs k g rginlikl r V elektrik izolyasiya texnikasi
Yüks k g rginlikli kabel muftalarının elektrik hesabatı
Yüklə 4,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- _________________Milli Kitabxana__________________
- 13.1.4. Muftaların elektrik sah g rginliyinin hesabat qiym tl ri E
- 13.1.5 Sonluq muftasının xarici izolyasiyasının hesabatı
|
13.1.3. Yüks k g rginlikli kabel muftalarının elektrik hesabatı Yüks k g rginlikli kabell ri zavodlarda istehsal ed rk n, avadanlı ın v texnoloji prosesin xüsusiyy tl rin uy un olaraq mü yy n tikinti uzunlu unda buraxırlar. Kabell r dair vi barabanlara sarınır v h min v ziyy td ç kili yerl rin g tirilir. Ç kili zamanı ayrı-ayrı tikinti uzunluqları bir-biri il kabel muftaları vasit si il birl dirilir. Kabel x tl rind istifad olunan muftalar birl m yerl rin v i l m funksiyalarına uy un olaraq birl dirici, dayandırıcı v sonluq muftalarına bölünür. Birl dirici muftalar ayrı-ayrı tikinti uzunluqları arasında qura dırılır. Dayandırıcı muftalar ya doldurulmu kabell rd mü yy n m saf l rd ya ın t zyiqini saxlamaq üçün v müxt lif hündürlüklü, relyefli traslarda ya ın a a ı istiqam td axmasının qar ısını dayandırmaq üçün i l dilir. Sonluq muftaları kabel x tl rinin sonunda, kabell rin transformator v dig r aparatlara giri l rind i l dilir. Sonluq muftaları h m d kabell rin açıq uclarından ya ın axmasının v izolyasiyasının çirkl nm sinin qar ısını alır. Konstruksiyasına gör yüks k g rginlik muftalarının iki izolyasiya hiss si vardır. Xarici izolyasiya: – farfor gövd , daxili izolyasiya: – ya -ka ız sar ıları. G rginliyin qiym tin gör daxili izolyasiya adi sar ı tipli v kondensator tipli izolyasiyalara malik olurlar. Kondensator tipli yüks k g rginlikli muftaların izolyasiaysının hesablanması v layih l ndirilm si zamanı onların bir sıra xüsusiyy tl ri n z r alınmalıdır. Bunların birincisi kabel izolyasiyasına nisb t n muftaların l il montaj edilm si il izah edilir. Kabel x tl rinin ç kili v ya t miri zamanı çöl raitind montaj edil rk n atmosferd n izolyasiyaya tozlar v su buxarları dü m si ehtimalı çox olur. Ikincisi, muftalarda qeyri-b rab r elektrik sah l rinin v izolyasiyanın müxt lif hiss l rind tangensial elektrik sah g rginliyinin (ESG) yaranmasıdır. Daxili izolyasiyası ya la hopdurulmu ka ız lent izolyasiyasından sarınmı muftalarda tangensial elektrik möhk mliyi, radial istiqam td elektrik möhk mliyind n bir neç d f az olur. Ona gör tangensial elektrik sah sinin yaranması arzuolunmaz haldır. Kabel
v kabel muftalarının izolyasiyasının hesbatları üçün verilmi sas parametrl r, g rginliyin hesabat qiym ti U h v izolyasiyada elektrik sah g rginliyidir (ESG) – E
. Mufta izolyasiyasının hesabatı radial v tangensial _________________Milli Kitabxana__________________ 349
ESG il aparıldı ından, onlarda ESG-nin iki qiym ti radial v tangensial hesabat qiymt l ri (E hr , E h ) t yin edilir. Muftalarda g rginliyin hesabat qiym ti, bütün kabel x ttinin etibarlı i i n z r alınmaqla t qribi seçilir. Bu rt daxilind sonluq muftaların daxili izolyasiyasının elektrik möhk mliyi, farfor çarxlardan ibar t xarici izolyasiyasının elektrik möhk mliyin nisb t n böyük olmalıdır. far. n
) 1 , 1 05 , 1 ( (13.1.7) burada U far.sın – farfor izolyatorun sınaq g rginliyidir. Muftalarda hesabatlar impuls sınaq g rginliyinin bütöv dal ası üçün aparılır. Hesabat g rginliyi v farforun sınaq g rginliynin (13.1.7)-d verilmi münasib ti daxili izolyasiyasının elektrik möhk mliyinin xarici izolyasiyasının elektrik möhk mliyind n çox oldu unu göst rir. Bu ifad y gör , elektrik bo alması zamanı onların qövsl bürünm ehtimalı farfor çarxının xarici s thi üzr daha çox olar. Muftaların izolyasiya sar ılarının elektrik möhk mliyi kabelin elektrik möhk mliyin b rab r götürüldüyünd n hesabat g rginliyi d kabell rd kin b rab r q bul edilir. C dv l 13.1.2 -d normal izolyasiya s viyy sin gör layih l ndirilmi farfor izolyatorların impuls v s naye tezlikli sınaq g rginlikl ri verilmi dir. Kabell rd hesabat g rginlikl rinin seçilm si c dv l 13.1.2-d göst rilmi dir. Hesabat g rginliyi seçil rk n istismar müdd tind kabell r daxili v atmosfer (xarici) g rginlikl rinin t siri, kabelin uzunlu u boyu sarınan izolyasiya ka ız lentl ri arasında müxt lif ölçüd bo luqlar (qat aralıqları) olması, onların müxt lif qatlarda üst-üst dü m l ri, defektl ri v qabarcıqları olması n z r alınmalıdır. Ona gör kabel izolyasiyası seçil rk n s naye tezlikli hesabat g rginliyi v impuls hesabat g rginlikl rini mü yy nl dirm k lazımdır. Çünki izolyasiyanın layih l ndirilm si h r iki g rginliy sas n
yoxlanılır. Hesabat g rginliyini t yin ed n müxt lif xarici amill r v defektl r uy un msalların köm yi il n z r alınır. S naye tezlikli hesabat g rginliyi a a ıdakı düsturla hesablanır:
4 3 2 1 ~
h U k k k k U (13.1.8) burada U
– kabel x ttinin nominal g rginliyidir, k 1 msalı mümkün olan n böyük i çi g rginliyi t yin edir. C dv l 13.1.3 -d müxt lif g rginlik sinifl ri üçün k 1 v U n.b.i verilmi dir. _________________Milli Kitabxana__________________ 350
Muftaların xarici izolyasiya gövd l rinin hesablanmasına aid c dv l C dv l 13.1.2 S naye tezlikli sınaq g rginliyi, kV Impuls sınaq g rginliyi, kV Ayrılıqda sınaq olunan farfor izolyator üçün, kV Ayırıcıların bir qütbünün kontaktları açıq oldu u halda aradakı sınaq g rginliyi, kV Ayrılıqda sınaq olunan farfor izolyatorlar üçün, kV Ayırıcıların bir qüt-bünün kontaktları açıq oldu u halda, aradakı sınaq g rginliyi, kV Tam v k silmi impulslar Tam k silmi impuls kV 3 6 10 15 20 35 110
150 220
330 500
25 32 42 57 68 100 265 340
490 630
800 28 40 53 70 85 130 355
460 675
890 1225
44 60 80 105 195
480 660
950 950
1200 1600
50 65 90 115 280
570 720
850 1250
1450 1800
k 2 msalı layih l ndiril n izolyasiyanın elektrik möhk mliyinin real orta qiym tl rd n f rqini göst rir. T crüb d ka ız lentl rin aralıqları statistik qanunauy un kild paylanır. Bu s b bd n, kabel izolyasiyasının de ilm g rginliyi 15 20% h dl rind d yi bil r. Bunlardan lav zilm , bükülm v kabelin hazırlanma texnologiyasının qeyri-mük mm lliyi il yaranan ba qa defektl r elektrik möhk mliyini 10 25% azaldır. Deyil nl ri n z r aldıqda k 2 msalı üçün 1,25 1,4 h dl rind qiym tl r seçilir. k
msalı kabel x tl rin t sir ed n daxili ifrat (kommutasiya) g rginlikl rini n z r alır. Kabel x tl rinin istismar t crüb l ri göst rir ki, onlarda ifrat g rginlik s viyy sinin qiym tl ri c dv l 13.1.3- d göst rilmi h ddl rd d yi ir. k
msalı kabeld ya ın t zyiqinin hesabat qiym tind n n kiçik buraxıla bil n qiym tin q d r d yi m si halında de ilm g rginliyinin azalmasını göst rir, k 5 qaz v ya doldurulmu kabell r üçün uzun müdd tli t sir ed n d yi n g rginlikl rd 1,10 1,20 h ddl rind qiym tl r alır . Bel likl , yüks k g rginlik kabell rind izolyasiyanın elektrik möhk mliyinin ehtiyat msalı 3,3 5,0 qiym tl ri h ddi arasında götürül bil r. Elektrik möhk mliyinin ehtiyat msalının a a ı qiym ti, b k nin ifrat g rginlikl rind n etibarlı mühafiz olundu u v yüks k keyfiyy tli izolyasiya
_________________Milli Kitabxana__________________ 351
materialları i l dildiyi hallarda t tbiq edilir. Hesabat impuls g rginliyi is a a dakı düstur il seçilir: U h.imp =K im U imp
(13.1.9) burada, U imp – impuls sınaq g rginliyidir. K im – msalı, izolyasıyanın qeyribircinsliliyi v impulsların sayının artması il de ilm d elektrik möhk mliynin azalmasını n z r alır, K imp =1,10 1,20. Müxt lif g rginlik sinifli kabel muftalarının elektrik hesabatları üçün g rginlikl r c dv l 13.1.3-d verilmi dir. Hesabat g rginlikl ri üçün k 1 v k 2 düz li msallarının c dv li C dv l 13.1.3 U nom , kV 3 6 10 20 35 110 220 330 500 750 U n.b.i kV 3,6 6,9 11,5 23 40,5 126 252 366 525 787
k 1 1,15 1,1 1,05 k 2 5,2 4,6 3,8 3,5 3,2 3 2,7 2,5 2,1
13.1.4. Muftaların elektrik sah g rginliyinin hesabat qiym tl ri Elektrik sah g rginliyinin hesabat qiym tl ri muftaların ya ama yrisind n t yin edilir. T crüb göst rir ki, d yi n c r yan kabel v muftalarında ESG-nin hesabat qiym tl ri arasında a a ıdakı asılılıq öd nilir [19]. Sonluq v dayandırıcı muftalar üçün: E h = 0,5· E hk =25, E t =0,04E h (13.1.10) Burada, E hk – kabel izolyasiyasının maksimal hesabat qiym tidir, V- birl dirici muftalar üçün:
olur.
(13.1.11) Texniki d biyyatlarda t crüb l rin n tic l rin sas n tapılmı müxt lif tip d yi n c r yan muftalarının izolyasıyasında yaranan ESG-nin hesabat qiym tl ri c dv l 13.1.4-d verilmi dir. Kabell rd n f rqli olaraq d yi n c r yan kabel muftalarının elektrik hesabatı yalnız s naye tezlikli g rginlik üçün aparılır. Muftaların impuls g rginlikl r qar ı möhk mliyin qoyulan t l bl r is , yüks k olmadı ı üçün birinci hesabatlardan öd nilir.
_________________Milli Kitabxana__________________ 352
Sabit c r yan kabel muftalarında ESG-nin hesabat qiym tl rinin seçilm si, t crübi n tic l rin az olması üzünd n ç tinl ir. T xmini hesbatlar üçün c dv l 13.1.4-d verilmi qiym tl rd n istifad etm k olar.
Sonluq muftaların elektrik hesabatında daxili (ka ız lentl rin sar ısı) v xarici (farfor çarxın) izolyasiyasının ölçül ri v onların konstruksiyası t yin edilir. Sonluq muftaları daxili izolyasiyasına gör adi (qeyri kondensator tipli) v kondensator tipli növl r malikdir § 13.1.5.
1000 kV –a q d r g rginlikl rd havada i l y n hiss d H b.f. -nın
hesablanması (13.1.12) il yana ı, apparat izolyasiyası üçün, t crüb l rd alınmı a a ıdakı yril rin köm yi il yoxlanılır k.13.1.7. Farfor çarxının elektrik hesbatında m qs d onun uzunlu unun, qabır alarının sayı v formasının t yin edilm sidir.
_________________Milli Kitabxana__________________ 353
Çarxın uzunlu u onlarda s thi bo almaların qar ısını alır. Çarxların radial ölçül ri is , konstruktiv mülahiz l r gör , daxili izolyasiya sar ısı v ekranların konstruksiyasından asılı olaraq t yin edilir. Sonluq muftalarının hesablanmasında c dv l 13.1.5, 13.1.6 v 13.1.7 istifad edilir. k.13.1.7 Aparatların xarici izolyasiyasının t yin edilm sin aid bo alma g rginliyinin m saf d n asılılı ı. Farfor çarxların uzunlu u d yi n c r yanda bo alma g rginliyin v standartlarda göst ril n t l batlara gör t yin edilir c dv l 13.1.5:
110 220 500 D yi n c r yanda quru bo alma g rginliyi U qur.b. , kV 315 610 925 D yi n c r yanda ya ı altında bo alma g rginliyi, U ya .b. kV 220 430 700 _________________Milli Kitabxana__________________ 354
Quru bo alma v ya v ziyy td bo alma elektrik g rginliyin uy un sonluq muftalarının elektrik hesabatlarında ESG-nin hesabat qiym tl ri a a ıdakı kimi seçilir.
26 , 0 23 , 0 43 , 0 33 , 0 . . . . ya .b.h (13.1.12) Kabel v muftaların elektrik möhk mlikl rinin hesabat c dv li C dv l 13.1.6 Kabelin tipi Kabelin elektrik möhk mli- yinin hesbat qiym ti, kV/mm Muftada radial ESG-nin hesbat qiym ti, kV/mm Nominal g rginlikd i l y n muftanın tangensial ESG-nin hesabat qiym ti, kV/mm 200 400 600 Alçaq v orta t zyiqli ya doldurul- mu kabell r 120 60 2,0 1,7 1,2
Özülü hopduru- cusu olan kabell r 80 40 2,0 1,7 1,2
_________________Milli Kitabxana__________________ 355
Farfor çarxlarının uzunlu u (H b.f. ), farforun s thi üzr bo alma m saf sind n 10-15% böyük götürülür. Hesabat g rginlikl ri üçün aksial sah g rginliyinin qiym ti is 3-3,5 kV/sm q bul edilir.
Farfor izolyatorun konfiqurasiyasının seçilm sind sızma c r yanının yolunun uzunlu u sas olur. Izolyatorun s thi üzr sızma c r yanının yolunun boyu is a a ıdakı ifad il t yin edilir: Sızma yollarının uzunluqlarına aid c dv l C dv l 13.1.7
n uz ef x U l L . . s z (13.1.13) burada, l
– sızma c r yanının yolunun xüsusi effektiv uzunlu udur. Bu parametr izolyatorların hansı üslubda hazırlanmasından asılıdır. Atmosferin çirkl nm si raitin gör izolyatorlar üç kateqoriyada hazırlanır: A, B, V. A kateqoriyası – normal hazırlanmı B kateqoriyası – 1-ci d r c d gücl ndirilmi V kateqoriyası – xüsusi gücl ndirilmi Bu t kl rin konfiqurasiyası v ölçül ri a a ıdakı t klifl rd n t yin edilir k.13.1.8: – t kl rin çıxıntı uzunlu u a=0,5·l, l – t k lr arası m saf dir. a-nın 0,5l-d n çox olması bo alma g rginliyinin qiymt inin artmasına t sir etmir. Ad t n a üçün 50-60 mm götürülür. Buradan qabır alar arası m saf üçün 100-120mm götürm k olar. t kl rin izolyatorun silindrik s th nisb t n meyli 25-30 0 bucaq q d r götürlür. 9920-96 DÜIST- sas n elektrik G rginli k sinfi, kV n böyük i çi g rginlik, kV Neytralın i rejimi Müxt lif kateqoriyalı izolyatorların sızma yolunun uzunlu u, sm A B V
3 6 10 15 20 35 3,6 7,2
12 17,5
24 40,5
Neytralı izol edilmi
6 12 20 30 40 70 9 18 30 45 60 105 12,5 25 42 62 84 140 _________________Milli Kitabxana__________________ 356
avadanlı ının izolyasiyasının sızma yolunun minimal ölçül ri h r bir kateqoriya üçün t yin edilmi dir.
a) A kateqoriyasında normal hazırlanmı izolyasiya b) B kateqoriyasında 1 d r c d gücl ndirilmi izolyasiya v)V kateqoriyası is xüsusi gücl ndirilmi izolyatordur üçün verilmi qiym tl rdir. Hesablandı ı g rginlikd n asılı olaraq muftalar, bir v ya bir neç elementli farfor çarxlardan ibar t olur. Müxt lif kateqoriyalı izolyatorlar üçün g rginlik sinifl rin aid farfor çarxlarda olan izoyatorların sayı c dv l 13.1.8- d göst rilmi dir.
G rginlik sinfi, kV Sızma c r ya- nının yolu, sm Muftada
çarxların sayı Elektrik avadanlı- ının kateqoriyası 110
220 380
500 246
457 803
952 1 2 3 3 A A B A Yüklə 4,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|