Həyata nüfuz anı Demokratiyanın ibrətamiz erkən tarixinə baxış
Yüklə 3,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
8. Müharibənin son ili
1918-ci ilin martında Rusiyanın müharibədən geri çəkilməsi, nəticənin Almaniayanın öz xeyrinə olacağı barədəki ümidini təzələdi. Rusiya üzərində qələbə Lyudendorfu və əksər alman liderlərini inandırdı ki, bir son hərbi oyun keçirmək – hərbi pat vəziyyətinə son qoymaq üçün Qərbdə böyük bir hücum təşkil etmək lazımdır. Alman hücumu martda başladı və iyul ayına qədər davam etdi. Alman qüvvələri yenidən Marna çayına tərəf 40 mil irəliləməkdə uğur qazandı, artıq Parisə 35 mil məsafə qalırdı. Lakin Müttəfiqlər fransız generalı Ferdinand Foşun başçılığı altında və gəlib çatmış 140 min nəfərlik təzə amerikan qoşunlarının köməyi ilə əks-hücuma keçdilər, almanları 18 iyulda Marna üzərindəki İkinci döyüşdə məğlub etdilər. Lyudendorfun oyunu uğursuz oldu. Öz ehtiyatlarından istifadə etməklə Lyudendorf başa düşdü ki, məğlubiyyət labüddür. Qitəyə bir milyondan artıq tərkibdə amerikan qoşunun gəlməsi ilə Müttəfiq qüvvələri Almaniyaya tərəf cəsarətlə irəliləməyə başladılar. 29 sentyabr 1918-ci ildə general Lyudendorf alman liderlərinə məlumat verdi ki, müharibə uduzulmuşdur. Məğlubiyyətin yükünü ordunun üzərinə qoymamaq üçün Lyüdendorf tələb etdi ki, hökumət ləngimədən sülh xahiş etsin. Alman rəsmiləri biləndə ki, Müttəfiqlər sülh bağlamağı istəmirlər, onlar islahatlara başladılar ki, liberal hökumət qursunlar. Lakin bu islahatlar taqətdən düşmüş və qəzəblənmiş alman xalqı üçün çox gec gəlmişdi. 3 noyabrda Kildəki hərbi-dəniz birləşmələri qiyam qaldırdı və bir neçə gün ərzində Rusiya sovetlərinin alman versiyası kimi fəhlə və əsgər şuraları bütün Şimali Almaniyada yaradıldı. Onlar mülki və hərbi inzibatçılığa nəzarəti ələ keçirdi. II Vilhelm ictimai təzyiqə təslim oldu və 9 noyabrda ölkəni tərk etdi. Bu vaxt
264
sosialistlər Fridrix Ebertin başçılığı altında respublikanın qurulduğunu elan etdilər. İki gün sonra, 11 noyabr 1918-ci ildə yeni alman hökuməti ilə bağlanan barışıq qüvvəyə mindi. Müharibə başa çatdı, lakin müharibənin hərəkətə gətirdiyi inqilabi qüvvələr hələ taqətdən düşməmişdi.
Yüklə 3,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|