Hörmətli oxucular


Qarşılıqlı xeyir prinsipi ilə hərəkət et (win-win)



Yüklə 9,12 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/24
tarix14.01.2017
ölçüsü9,12 Mb.
#5283
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   24

Qarşılıqlı xeyir prinsipi ilə hərəkət et (win-win).
Başqalarını  istədiyimiz  kimi  hərəkət  etməyə  həvəslən-
dirmək  üçün  maraqlar  balansını  qorumalıyıq.  Yalnız  öz 
istəyimizi,  maraqlarımızı  qabartsaq  başqalarından  dəstək 
gözləməyə dəyməz. Bir şirkətdə işçilər arasında tez-tez konflikt 
olurdu,  komanda  kimi  fəaliyyət  yox  dərəcəsində  idi.  Rəhbər 
guya  ki,  şirkətindəki  işçilər  arasında  əməkdaşlığın  artması 
məqsədilə  müsabiqə  elan  etdi  ki,  ən  çox  satış  edən  xaricə 
səyahətə  gedəcək.  Nəticədə  təbii  ki,  münasibətlər  düzəlmədi, 
qeyri-sağlam rəqabət bir az da artdı. Bunun əvəzinə bütün şirkət 
üçün ümumi hədəf müəyyən edilə bilərdi və əsas mükafat kimi 
bütün kollektiv üçün xaricdə olmasa da, daxildə maraqlı tədbir 
keçirilə  bilərdi  (ən  çox  satış  edənləri  isə  ikinci  dərəcəli 
mükafatlarla təltif etmək olardı). 
İnsanlar arasındakı münasibətlərdə 5 yanaşma:
1. Win-win – hər iki tərəf udur. Bunun üçün qəbul etmək 
lazımdır ki, resurslar hamıya çatar, tam qələbə o qədər də real 
deyil, olsa da uzunmüddətli deyil.
2.  Win-lost  –  mən  uduramsa,  sən  uduzursan.  Avtorita-
rizmin əlamətidir.
3. Lost-win – mən uduzum, sən ud. Əsasən zəif, pessimist 
insanlara xasdır.
4. Lost-lost – hər iki tərəf kinli, intiqamçı olanda baş verir. 
Məsələn, bir ailə ayrılanda əri hirsindən bölünməli olan 50 000-
lik  əmlakı  50  dollara  satıb  ki,  həyat  yoldaşına  az  pul  çatsın 
(özünün də eyni qədər itirməsinə baxmayaraq).
5.  Win  –  yalnız  öz  qazancını  fikirləşir,  başqalarını 
düşünmür.
Hansı  yanaşma  daha  yaxşıdır?  Vəziyyətdən  asılıdır. 
51

Pul bank hesabına necə yığılırsa, münasibətlərdə də xoş 
hərəkətləri emosional bank hesabına yığmaq olar. Hesabda nə 
qədər  çox  vəsait  olsa  (davranışınızın  hesabına)  ondan  bir  o 
qədər çox istifadə edə bilərsiz (yəni sizə o qədər bağışlanacaq və 
ya ediləcək).
6 əsas emosional əmanət növü:
1. Anlamaq (bütün digər əmanətlərin açarıdı). Başqasının 
dərin  ehtiyaclarını,  maraqlarını  anlamaq  və  öz  davranışında 
mümkün qədər həmin şəxsin prioritetlərini nəzərə almaq. Belə 
bir vəziyyəti təsəvvür edin: metroda gedirsiz. Dayanacaqda bir 
kişi  öz  azyaşlı  uşaqları  ilə  vaqona  daxil  olur.  Uşaqlar  az  qala 
camaatın başına çıxırlar, ataları isə heç bir reaksiya vermir. Sizin 
kişiyə  münasibətiniz  necə  olardı  (hər  sualdan  əvvəl  vəziyyəti 
təsəvvür edərək cavab verin, sonra oxumağa davam edin)? Bəs 
bilsəydiz ki, elə təzəcə onun həyat yoldaşı dünyasını dəyişib? 
Əgər bilsəydiz ki, yoldaşını öldürən elə özüdü? Bəs bilsəydiz ki, 
heç  demə  yoldaşı  terrorçu  imiş  və  bütün  şəhəri  zəhərləmək 
istərkən əri onu öldürüb? Görürsüzmü bir anda eyni hadisəyə 
qarşı fikrimiz neçə dəfə dəyişdi?!
2.  Xırdalıqlara  diqqət:  əlamətdar  tarixləri  unutmamaq, 
ətrafdakılara diqqət göstərmək, xoş söz demək və s.
3. Öhdəlik və verdiyin sözə əməl etmək.
4. Yaxınlarından nə gözləyirsənsə açıb de. Onlar da sənə 
desinlər. Münasibətlərdə qeyri-müəyyənlik nə qədər az olsa bir 
o qədər yaxşıdır.
5. Şəxsiyyətin bütövlüyü. Sözlər, hərəkətlər və fikirlər biri-
birinə uyğun olmalıdır (xüsusi halları nəzərə almasaq, məsələn, 
xəstəni  qorumaq  üçün  ona  pis  xəbərin  deyilməməsi). 
Düzgünlük,  sadiqlik  (hə a  hazırda  yanınızda  olmayanlara 
qarşı). Onun əksi ikiüzlülük, riyakarlıqdır. 
6.  Hesabdan  çıxarış  edildikdə  səmimi  üzrxahlığın 
50
edilməsi.
Qarşılıqlı xeyir prinsipi ilə hərəkət et (win-win).
Başqalarını  istədiyimiz  kimi  hərəkət  etməyə  həvəslən-
dirmək  üçün  maraqlar  balansını  qorumalıyıq.  Yalnız  öz 
istəyimizi,  maraqlarımızı  qabartsaq  başqalarından  dəstək 
gözləməyə dəyməz. Bir şirkətdə işçilər arasında tez-tez konflikt 
olurdu,  komanda  kimi  fəaliyyət  yox  dərəcəsində  idi.  Rəhbər 
guya  ki,  şirkətindəki  işçilər  arasında  əməkdaşlığın  artması 
məqsədilə  müsabiqə  elan  etdi  ki,  ən  çox  satış  edən  xaricə 
səyahətə  gedəcək.  Nəticədə  təbii  ki,  münasibətlər  düzəlmədi, 
qeyri-sağlam rəqabət bir az da artdı. Bunun əvəzinə bütün şirkət 
üçün ümumi hədəf müəyyən edilə bilərdi və əsas mükafat kimi 
bütün kollektiv üçün xaricdə olmasa da, daxildə maraqlı tədbir 
keçirilə  bilərdi  (ən  çox  satış  edənləri  isə  ikinci  dərəcəli 
mükafatlarla təltif etmək olardı). 
İnsanlar arasındakı münasibətlərdə 5 yanaşma:
1. Win-win – hər iki tərəf udur. Bunun üçün qəbul etmək 
lazımdır ki, resurslar hamıya çatar, tam qələbə o qədər də real 
deyil, olsa da uzunmüddətli deyil.
2.  Win-lost  –  mən  uduramsa,  sən  uduzursan.  Avtorita-
rizmin əlamətidir.
3. Lost-win – mən uduzum, sən ud. Əsasən zəif, pessimist 
insanlara xasdır.
4. Lost-lost – hər iki tərəf kinli, intiqamçı olanda baş verir. 
Məsələn, bir ailə ayrılanda əri hirsindən bölünməli olan 50 000-
lik  əmlakı  50  dollara  satıb  ki,  həyat  yoldaşına  az  pul  çatsın 
(özünün də eyni qədər itirməsinə baxmayaraq).
5.  Win  –  yalnız  öz  qazancını  fikirləşir,  başqalarını 
düşünmür.
Hansı  yanaşma  daha  yaxşıdır?  Vəziyyətdən  asılıdır. 
51

İdmanda Win-lost, digərinin etimadını qazanmaq üçün hərdən 
Lost-win,  müharibə  zamanı  Lost-lost  ola  bilər.  Amma  əksər 
hallarda mümkün qədər Win-win-ə çalışmaq lazımdır. Bunun 
üçün  danışıqlar  zamanı  maraqlara  fokuslanmaq  vacibdir, 
mövqelərə yox və növbəti 4 mərhələ tətbiq edilməlidir:
1. Problemə digər tərəfin mövqeyindən yanaşın. Məsələn, 
bir nəfər yeniliklərə etiraz edirdi və müxtəlif arqumentlərlə ona 
qarşı çıxırdı. Məsələni araşdıranda hiss etdim ki, o, dəyişikliklər 
nəticəsində  öz  işini  itirməkdən  qorxur.  Yaxşı  işçi  olduğundan 
ona  bildirdim  ki,  narahat  olmasın,  işdən  çıxarılma  təhlükəsi 
yoxdur, bütün etirazlar bitdi. 
2. Problemin əsas məqamlarını müəyyən edin.
3. Müəyyən edin ki, hansı nəticələr tamamilə qənaətbəxş 
hesab oluna bilər.
4.  Bu  nəticələrə  çatmaq  üçün  yeni  variantlar  hazırlayın. 
Məsələn,  su  şirkəti  firmaya  su  gətirir  və  gündə  2  qab 
müqabilində kuleri pulsuz yerləşdirir. Firmada böhranla bağlı 
işçilər azalır və günə yalnız 1 qab suya ehtiyac qalır. Su şirkəti isə 
deyir ki, mən kuleri pulsuz yalnız günə 2 qab su müqabilində 
verə  bilərəm.  Çıxış  yolu  nə  ola  bilər?  Məsələn,  elə  eyni 
mərtəbədə  yerləşən  şirkətlə  danışırsız  ki,  onlar  mətbəx  üçün 
günə 1 qab su götürsünlər və problem həll oluna bilər, çünki su 
şirkəti üçün əsas məsələ satılan suyun miqdarıdır.
Misal:  3-cü  alternativin  tapılması.  Ailə  məzuniyyətə 
hazırlaşır. Əvvəldən planlaşdırılıb ki, bütün ailə təbiətə yaxın 
yerdə  istirahət  edəcək,  balıq  tutacaqlar.  Bütün  hazırlıq  işləri 
görülüb.  Birdən  xanım  ərinə  bildirir  ki,  anasını  yuxusunda 
görüb, ürəyi kövrəlib, səhər də ona zəng edəndə anası birtəhər 
danışıb  (anası  doğrudan  da  xəstədir),  “ölər  özümə  bağışlaya 
bilmərəm”  (bəylər  bilirlər  ki,  xanımlarda  belə  gözlənilməz 
hallar tez-tez olur:). Burada 3-cü alternativ (hər tərəfi mümkün 
52
qədər qane edən çıxış yolu) nə ola bilər? Variantlar: anasını da 
özlərilə götürsünlər və ya istirahətə başqa vaxt getsinlər ya da 
anasıgilə  getsinlər  və  oralarda  münasib  yer  tapıb  istirahət 
etsinlər və s. 
Praktiki tapşırıqlar:
1.  Razılaşma  əldə  etmək  istədiyiniz  insanı  və  problemi 
müəyyən edin.
2. Win-win yanaşmasının tətbiqi üçün maneələr siyahısını 
tərtib edin. Onların aradan qaldırılması üçün öz təsir dairəniz 
çərçivəsində nə edə bilərsiz? Qənaətbəxş nəticəni müəyyən edin 
və danışıqlara başlayın.
3.  Münasibəti  sizin  üçün  vacib  olan  3  şəxslə  emosional 
bank hesabı balansını qiymətləndirin. Hər biri ilə hesabı necə 
doldura bilərsiz? 
4.  Tanışlarınız  arasında  Win-win  yanaşmasının  etalonu 
varmı? Əgər varsa daim ondan öyrənin.
Əvvəl başa düşməyə çalışın, sonra başa düşülməyə. 
Gəlin  belə  bir  eksperiment  keçirək.  Linkdəki  videoya 
baxın. Xahiş edirəm ki, bu videodakı insanın saat əqrəbi üzrə və 
ya tərsinə fırlanmasını müəyyənləşdirəsiz:
www.illuzi.ru/node/12
 
Bu videonu başqa şəxslərə də göstərin. Bəziləri deyəcək ki, 
saat  əqrəbi  istiqamətində  fırlanır,  digərləri  isə  tərsinə.  Çalışın 
biri-birinizə  fikrinizi  izah  edəsiz.  Gördüyünüz  kimi  insanlar 
eyni  obyektə  baxaraq  tamamilə  fərqli  şey  görürlər  və  hər  iki 
qrup  haqlıdır.  Vacib  deyil  ki,  iki  nəfərin  mübahisəsində  biri 
mütləq haqlı olsun, digəri isə əksinə (hərçənd belə də ola bilər). 
Başqalarının  fikrini  anlamaq  istəyi  və  qabiliyyəti  uğur 
qazanmaq üçün olduqca vacib keyfiyyətlərdəndir (danışıqların 
aparılmasında, satış zamanı, ailə üzvləri, dost-tanış, rəhbər və 
53

İdmanda Win-lost, digərinin etimadını qazanmaq üçün hərdən 
Lost-win,  müharibə  zamanı  Lost-lost  ola  bilər.  Amma  əksər 
hallarda mümkün qədər Win-win-ə çalışmaq lazımdır. Bunun 
üçün  danışıqlar  zamanı  maraqlara  fokuslanmaq  vacibdir, 
mövqelərə yox və növbəti 4 mərhələ tətbiq edilməlidir:
1. Problemə digər tərəfin mövqeyindən yanaşın. Məsələn, 
bir nəfər yeniliklərə etiraz edirdi və müxtəlif arqumentlərlə ona 
qarşı çıxırdı. Məsələni araşdıranda hiss etdim ki, o, dəyişikliklər 
nəticəsində  öz  işini  itirməkdən  qorxur.  Yaxşı  işçi  olduğundan 
ona  bildirdim  ki,  narahat  olmasın,  işdən  çıxarılma  təhlükəsi 
yoxdur, bütün etirazlar bitdi. 
2. Problemin əsas məqamlarını müəyyən edin.
3. Müəyyən edin ki, hansı nəticələr tamamilə qənaətbəxş 
hesab oluna bilər.
4.  Bu  nəticələrə  çatmaq  üçün  yeni  variantlar  hazırlayın. 
Məsələn,  su  şirkəti  firmaya  su  gətirir  və  gündə  2  qab 
müqabilində kuleri pulsuz yerləşdirir. Firmada böhranla bağlı 
işçilər azalır və günə yalnız 1 qab suya ehtiyac qalır. Su şirkəti isə 
deyir ki, mən kuleri pulsuz yalnız günə 2 qab su müqabilində 
verə  bilərəm.  Çıxış  yolu  nə  ola  bilər?  Məsələn,  elə  eyni 
mərtəbədə  yerləşən  şirkətlə  danışırsız  ki,  onlar  mətbəx  üçün 
günə 1 qab su götürsünlər və problem həll oluna bilər, çünki su 
şirkəti üçün əsas məsələ satılan suyun miqdarıdır.
Misal:  3-cü  alternativin  tapılması.  Ailə  məzuniyyətə 
hazırlaşır. Əvvəldən planlaşdırılıb ki, bütün ailə təbiətə yaxın 
yerdə  istirahət  edəcək,  balıq  tutacaqlar.  Bütün  hazırlıq  işləri 
görülüb.  Birdən  xanım  ərinə  bildirir  ki,  anasını  yuxusunda 
görüb, ürəyi kövrəlib, səhər də ona zəng edəndə anası birtəhər 
danışıb  (anası  doğrudan  da  xəstədir),  “ölər  özümə  bağışlaya 
bilmərəm”  (bəylər  bilirlər  ki,  xanımlarda  belə  gözlənilməz 
hallar tez-tez olur:). Burada 3-cü alternativ (hər tərəfi mümkün 
52
qədər qane edən çıxış yolu) nə ola bilər? Variantlar: anasını da 
özlərilə götürsünlər və ya istirahətə başqa vaxt getsinlər ya da 
anasıgilə  getsinlər  və  oralarda  münasib  yer  tapıb  istirahət 
etsinlər və s. 
Praktiki tapşırıqlar:
1.  Razılaşma  əldə  etmək  istədiyiniz  insanı  və  problemi 
müəyyən edin.
2. Win-win yanaşmasının tətbiqi üçün maneələr siyahısını 
tərtib edin. Onların aradan qaldırılması üçün öz təsir dairəniz 
çərçivəsində nə edə bilərsiz? Qənaətbəxş nəticəni müəyyən edin 
və danışıqlara başlayın.
3.  Münasibəti  sizin  üçün  vacib  olan  3  şəxslə  emosional 
bank hesabı balansını qiymətləndirin. Hər biri ilə hesabı necə 
doldura bilərsiz? 
4.  Tanışlarınız  arasında  Win-win  yanaşmasının  etalonu 
varmı? Əgər varsa daim ondan öyrənin.
Əvvəl başa düşməyə çalışın, sonra başa düşülməyə. 
Gəlin  belə  bir  eksperiment  keçirək.  Linkdəki  videoya 
baxın. Xahiş edirəm ki, bu videodakı insanın saat əqrəbi üzrə və 
ya tərsinə fırlanmasını müəyyənləşdirəsiz:
www.illuzi.ru/node/12
 
Bu videonu başqa şəxslərə də göstərin. Bəziləri deyəcək ki, 
saat  əqrəbi  istiqamətində  fırlanır,  digərləri  isə  tərsinə.  Çalışın 
biri-birinizə  fikrinizi  izah  edəsiz.  Gördüyünüz  kimi  insanlar 
eyni  obyektə  baxaraq  tamamilə  fərqli  şey  görürlər  və  hər  iki 
qrup  haqlıdır.  Vacib  deyil  ki,  iki  nəfərin  mübahisəsində  biri 
mütləq haqlı olsun, digəri isə əksinə (hərçənd belə də ola bilər). 
Başqalarının  fikrini  anlamaq  istəyi  və  qabiliyyəti  uğur 
qazanmaq üçün olduqca vacib keyfiyyətlərdəndir (danışıqların 
aparılmasında, satış zamanı, ailə üzvləri, dost-tanış, rəhbər və 
53

işçilərlə münasibətlərdə və s.).
Bundan  başqa,  hamı  ədalətdən,  düzgünlükdən  danışır. 
Elə adam tanıyırsızmı ki, özünü ədalətli və düzgün saymasın? 
Bəs  onda  bu  qədər  problem  hardandır?  Ya  insanlar  səmimi 
deyillər, ya da müxtəlif insanların ədalət, düzgünlük haqqında 
anlayışları  müxtəlifdir.  Aşağıdakı  şəkildəki  kimi  hərəsi 
məsələyə öz prizmasından yanaşır.
Empatik dinləmə  
Empatiya özünü başqa insanın və ya canlının yerində hiss 
etmə bacarığı, başqasının dərdinə şərik olma hissidir. Empatiya, 
eyni  zamanda,  başqa  insanın  emosional  halını  onun 
mimikasından  və  hərəkətlərindən  duyma  qabiliyyətini  ehtiva 
edir. 
İnsanların əksəriyyəti başa düşmək üçün dinləmir, cavab 
vermək  üçün  dinləyirlər.  Həyatınızda  olan  mübahisələri 
yadınıza salın. Hər kəs öz problemindən danışır, qarşı tərəfi isə 
demək olar ki, eşitmir, eşidəndə də sadəcə qulp qoymağa çalışır. 
Bundan başqa, çox vaxt insanlar həmsöhbətlərinə öz baxışlarını 
sırımaq istəyirlər.
Həkim əvvəlcə diaqnoz qoyur, ondan sonra resept yazır. 
Peşəkar  satıcı  da  müştərini  anlamalı  və  ona  malı  yox, 
probleminin həllini satmalıdır.
Demək lazımdır ki, insan məlumatı başqasına 3 vasitə ilə 
ötürür: söz (dediklərinin mənası), səs (tembri, intonasiyası, səsin 
yüksəkliyi)  və  qeyri-verbal  vasitələrlə  (mimika,  jest,  zahiri 
54
görünüş, duruş, hərəkət və s.). Əgər sözlə digər məlumatötürmə 
vasitələri  arasında  ziddiyyət  yaransa  (məsələn,  kobud  səslə 
“Mən səni sevirəm” deyilsə və ya burnunu, saçlarını qaşıyaraq 
“Mən heç narahat deyiləm” deyilsə) sözün təsir qüvvəsi 10%, 
səsin təsir qüvvəsi – 30%, qeyri-verbal vasitələrin isə – 60% təşkil 
edir (İngiltərə psixoloqu Devid Lyuisin qənaətinə görə). Bu təsiri 
bəzi alimlər 7-38-55 nisbətində verirlər. Buna ciddi fikir verin.
Praktiki tapşırıqlar:
1. Emosional bank hesabı aşağı olan bir tanışınızı təsəvvür 
edin.  Bu  vəziyyətə  onun  gözlərilə  baxaraq  yazılı  təsvir  edin. 
Onunla görüş zamanı empatik dinləmə üsulunu tətbiq edərək 
təəssüratlarınızı öz yazılarınızla müqayisə edin.
2. Empatiya barəsində yaxınlarınızdan birinə danışın və 
öz empatiyanızı ona göstərin. Onun təəssüratını soruşun.
3.  İki nəfər söhbət edəndə qulaqlarınızı bağlayın və qeyri-
verbal siqnallara fikir verin.
Sinerjiyə nail olun.
Sinerji  (yunan  dilində  “əməkdaşlıq”,  “dəstək”,  “birgə 
iştirak”  deməkdir )  nəticəsində  alınan  tamlıq  hissələrin 
cəmindən çox olur. Elə bilirsiz 1+1=3 ola bilməz? Əslində çox da 
ola bilər.
Misallar: 
1.  Kitabın  qiyməti  2  manatdır.  Siz  də  iki  nəfərsiz  və 
hərənizdə 1 manat var. Kitabı almaq vacibdir, başqa yerdən pul 
tapmaq imkanı da yoxdur (mağaza 1 dəqiqədən sonra bağlanır). 
Birləşib kitabı alsaz hər ikiniz oxuya bilərsiz. 
2.  Bir  vaxtlar  Sovet  İ ifaqında  əmək  zərbəçilərinin 
Staxanov  hərəkatı  geniş  yayılmışdı.  Əvvəllər  şaxtaçılar  həm 
kömürü qırır, həm də dirəkləri quraşdırırdılar. Staxanov yeni 
qayda  icad  etdi.  Bir  nəfər  kömürü  qırırdı,  iki  nəfərsə  eyni 
55

işçilərlə münasibətlərdə və s.).
Bundan  başqa,  hamı  ədalətdən,  düzgünlükdən  danışır. 
Elə adam tanıyırsızmı ki, özünü ədalətli və düzgün saymasın? 
Bəs  onda  bu  qədər  problem  hardandır?  Ya  insanlar  səmimi 
deyillər, ya da müxtəlif insanların ədalət, düzgünlük haqqında 
anlayışları  müxtəlifdir.  Aşağıdakı  şəkildəki  kimi  hərəsi 
məsələyə öz prizmasından yanaşır.
Empatik dinləmə  
Empatiya özünü başqa insanın və ya canlının yerində hiss 
etmə bacarığı, başqasının dərdinə şərik olma hissidir. Empatiya, 
eyni  zamanda,  başqa  insanın  emosional  halını  onun 
mimikasından  və  hərəkətlərindən  duyma  qabiliyyətini  ehtiva 
edir. 
İnsanların əksəriyyəti başa düşmək üçün dinləmir, cavab 
vermək  üçün  dinləyirlər.  Həyatınızda  olan  mübahisələri 
yadınıza salın. Hər kəs öz problemindən danışır, qarşı tərəfi isə 
demək olar ki, eşitmir, eşidəndə də sadəcə qulp qoymağa çalışır. 
Bundan başqa, çox vaxt insanlar həmsöhbətlərinə öz baxışlarını 
sırımaq istəyirlər.
Həkim əvvəlcə diaqnoz qoyur, ondan sonra resept yazır. 
Peşəkar  satıcı  da  müştərini  anlamalı  və  ona  malı  yox, 
probleminin həllini satmalıdır.
Demək lazımdır ki, insan məlumatı başqasına 3 vasitə ilə 
ötürür: söz (dediklərinin mənası), səs (tembri, intonasiyası, səsin 
yüksəkliyi)  və  qeyri-verbal  vasitələrlə  (mimika,  jest,  zahiri 
54
görünüş, duruş, hərəkət və s.). Əgər sözlə digər məlumatötürmə 
vasitələri  arasında  ziddiyyət  yaransa  (məsələn,  kobud  səslə 
“Mən səni sevirəm” deyilsə və ya burnunu, saçlarını qaşıyaraq 
“Mən heç narahat deyiləm” deyilsə) sözün təsir qüvvəsi 10%, 
səsin təsir qüvvəsi – 30%, qeyri-verbal vasitələrin isə – 60% təşkil 
edir (İngiltərə psixoloqu Devid Lyuisin qənaətinə görə). Bu təsiri 
bəzi alimlər 7-38-55 nisbətində verirlər. Buna ciddi fikir verin.
Praktiki tapşırıqlar:
1. Emosional bank hesabı aşağı olan bir tanışınızı təsəvvür 
edin.  Bu  vəziyyətə  onun  gözlərilə  baxaraq  yazılı  təsvir  edin. 
Onunla görüş zamanı empatik dinləmə üsulunu tətbiq edərək 
təəssüratlarınızı öz yazılarınızla müqayisə edin.
2. Empatiya barəsində yaxınlarınızdan birinə danışın və 
öz empatiyanızı ona göstərin. Onun təəssüratını soruşun.
3.  İki nəfər söhbət edəndə qulaqlarınızı bağlayın və qeyri-
verbal siqnallara fikir verin.
Sinerjiyə nail olun.
Sinerji  (yunan  dilində  “əməkdaşlıq”,  “dəstək”,  “birgə 
iştirak”  deməkdir )  nəticəsində  alınan  tamlıq  hissələrin 
cəmindən çox olur. Elə bilirsiz 1+1=3 ola bilməz? Əslində çox da 
ola bilər.
Misallar: 
1.  Kitabın  qiyməti  2  manatdır.  Siz  də  iki  nəfərsiz  və 
hərənizdə 1 manat var. Kitabı almaq vacibdir, başqa yerdən pul 
tapmaq imkanı da yoxdur (mağaza 1 dəqiqədən sonra bağlanır). 
Birləşib kitabı alsaz hər ikiniz oxuya bilərsiz. 
2.  Bir  vaxtlar  Sovet  İ ifaqında  əmək  zərbəçilərinin 
Staxanov  hərəkatı  geniş  yayılmışdı.  Əvvəllər  şaxtaçılar  həm 
kömürü qırır, həm də dirəkləri quraşdırırdılar. Staxanov yeni 
qayda  icad  etdi.  Bir  nəfər  kömürü  qırırdı,  iki  nəfərsə  eyni 
55

zamanda  dirəkləri  bərkidirdilər.  Nəticədə  plan  28  dəfə  artıq 
yerinə  yetirildi  (düzdü,  adambaşına  düşən  artım  9  dəfə  idi, 
amma bu da az deyildi).
3. Layihə üzrə işçi qrupu yaradılır. Onlar ayrı-ayrılıqda işi 
bir aya bitirəcəkdilərsə, qrupda düzgün vəzifə bölgüsü, təcrübə 
bölüşməsi  nəticəsində  sinerji  yaradaraq  işi  on  günə  də 
tamamlaya  bilərlər.  Sinerji  mənbəyi  olan  fərqləri  qiymətlən-
dirmək lazımdır.
Təsəvvür  edin,  iki  nəfərsiz,  hərənizdə  də  bir  alma  var. 
Onları dəyişsəz hərənizdə neçə alma olacaq? Yenə də bir. Amma 
hərəniz bir şey bilirsizsə, onda necə? Bəli, hərənizdə artıq 2 bilgi 
olacaq. Sinerjinin bir forması da budur.
Mövzuya aid deyil, sadəcə bir məntiqi sual verim beyniniz 
açılsın.  İki  nəfərsiz.  Nəyi  bölüşsəz  heç  birinizdə  heç  nə 
qalmayacaq  (olduğunuzdan  da  məhrum  olacaqsız)?  Cavabını 
praktiki tapşırıqların sonunda deyəcəm.
Praktiki tapşırıqlar:
1. Sinerji üçün öz həyatınızda ən azı 1 variant tapın.
2. Sizə lazımlı sahələr üzrə maraqlı insanların siyahısını 
tərtib edin. Onlarla tanış olmağa çalışın.
3. Digər insanlara kömək etməyə başlayın.
4.  İndiki  və  ya  gələcək  fəaliyyətinizə  uyğun  təşkilatları, 
qrupları (canlı, sosial şəbəkələrdə, internetdə) müəyyən edin və 
onlara qoşularaq aktiv iştirakçı olun.
5.  Tanışlarınıza  qarşı  diqqətli,  pozitiv  olun  və  onlara 
yaxşılıq edin. 
6. Məntiqi sualın cavabı sirrdir.
8. Maliyyə sahəsində düzgün strategiya.
Bu mövzuda da bir çox müəllif yazıb. Bodo Şeferin “7 ilə 
ilk milyon” kitabını xüsusi qeyd etmək istəyirəm. Əsas məsələ 
56
bir  milyona  sahib  olmaq  deyil  (lotereyada  da  udub  pulları 
havaya  sovurmaq  olar),  əsas  məsələ  bir  milyonluq  insan 
olmaqdır  (yəni  qazanmaq  bacarığınız  olmalıdır  ki,  bu  pulu 
dəfələrlə qazana biləsiz).
Bələdçidə  təsvir  edilən  uğurlu  insan  keyfiyyətlərinin 
hamısı varlı olmaq üçün önəmlidir. Məsələn, əgər pulun əl çirki 
olduğunu  beyninizdən  çıxarmasaz,  pul  qazana  bilməzsiz. 
Əslində pul şəxsi rahatlıq və müstəqilliklə yanaşı imkansızlara 
yardım etmək, yeni məktəblər və xəstaxanalar tikdirmək üçün 
bir vasitədir. Siqaretdən imtina etmək qənaətdir, o pulu yığın. 
Baxaq  görək  günə  3  manatlıq  (və  ya  dollarlıq) siqaret  pulunu 
illik 12%-lə banka yerləşdirsək nə qədər olacaq (kapitalizasiya 
aylıq olsa, yəni faizə faiz aylıq hesablansa). 10 ilə 20 700, 20 ilə 89 
000, 30 ilə 315 000, 40 ilə 1 060 000, 50 ilə isə 3 515 000. Düzdü, 
depozitə  aylıq  yerləşdirməni  və  inflyasiyanı  da  nəzərə  almaq 
lazımdır (ayda bir dəfə banka gəlmək yəqin ki, problem deyil, 
ikincisinin  təsirini  azaltmaq  üçünsə  vəsaiti  nisbətən  sabit 
valyutada saxlamaq olar).
Rəngli fotolar, şəkillər, qrafiklər və s. vasitələrlə hədəfinizi 
vizuallaşdırın  və  tez-tez  onlara  baxıb  özünüzü  hədəfə  çatmış 
kimi təsəvvür edin.
Əvvəlcə özünüzə kömək edin (gəlirinizin 10%-ini, əlavə 
gəlirinizin isə 50%-ini yığın və düşünülmüş şəkildə investisiya 
edin). Deməyin ki, bu mümkün deyil. Corc Kleysonun sözlərinə 
əsasən xərc gəlirə uyğun artır. Doğrudan da maaş və ya gəlir 
artdıqda heç bilmirsən bu əlavə pul hara gedir.
Cəmiyyətimizdə  əşyalarla  özünü  göstərmə  qüsuru  var. 
İlkin tələbatını güclə ödəyən insan da bahalı telefon, dəbli geyim 
və digər əhəmiyyətsiz əşyalar alır (əksəriyyəti də kreditlə). ABŞ-
da varidatı 3-5 milyon arasında olan insanların yalnız 10%-inin 
maşını  45  000  dollardan  bahadır.  Qalanlarının  ən  bahalı 
kostyumu 400, saatı isə 235 dollardır. Bir milyonçu maşını 2 aylıq 
57

zamanda  dirəkləri  bərkidirdilər.  Nəticədə  plan  28  dəfə  artıq 
yerinə  yetirildi  (düzdü,  adambaşına  düşən  artım  9  dəfə  idi, 
amma bu da az deyildi).
3. Layihə üzrə işçi qrupu yaradılır. Onlar ayrı-ayrılıqda işi 
bir aya bitirəcəkdilərsə, qrupda düzgün vəzifə bölgüsü, təcrübə 
bölüşməsi  nəticəsində  sinerji  yaradaraq  işi  on  günə  də 
tamamlaya  bilərlər.  Sinerji  mənbəyi  olan  fərqləri  qiymətlən-
dirmək lazımdır.
Təsəvvür  edin,  iki  nəfərsiz,  hərənizdə  də  bir  alma  var. 
Onları dəyişsəz hərənizdə neçə alma olacaq? Yenə də bir. Amma 
hərəniz bir şey bilirsizsə, onda necə? Bəli, hərənizdə artıq 2 bilgi 
olacaq. Sinerjinin bir forması da budur.
Mövzuya aid deyil, sadəcə bir məntiqi sual verim beyniniz 
açılsın.  İki  nəfərsiz.  Nəyi  bölüşsəz  heç  birinizdə  heç  nə 
qalmayacaq  (olduğunuzdan  da  məhrum  olacaqsız)?  Cavabını 
praktiki tapşırıqların sonunda deyəcəm.
Praktiki tapşırıqlar:
1. Sinerji üçün öz həyatınızda ən azı 1 variant tapın.
2. Sizə lazımlı sahələr üzrə maraqlı insanların siyahısını 
tərtib edin. Onlarla tanış olmağa çalışın.
3. Digər insanlara kömək etməyə başlayın.
4.  İndiki  və  ya  gələcək  fəaliyyətinizə  uyğun  təşkilatları, 
qrupları (canlı, sosial şəbəkələrdə, internetdə) müəyyən edin və 
onlara qoşularaq aktiv iştirakçı olun.
5.  Tanışlarınıza  qarşı  diqqətli,  pozitiv  olun  və  onlara 
yaxşılıq edin. 
6. Məntiqi sualın cavabı sirrdir.
Yüklə 9,12 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   24




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin