Uğursuzluqdan nəticə.
Uğursuzluğun səbəblərini 3 qrupa ayırmaq olar:
1. Bizim səhlənkarlığımız ucbatından baş verən (məsələn,
biznesi başlamazdan əvvəl təhlil aparmamısan, vergiyə hesabatı
vaxtında verməmisən və s.).
2. Bizim hərəkətlərimizdən qaynaqlanan, lakin
səhlənkarlıq nəticəsində olmayan və qabaqcadan görülməsi
çətin olan (məsələn, strategiya, ilkin hipoteza özünü
doğrultmayıb).
3. Bizimlə əlaqəli olmayan səbəblər (qəflətən baş verən
devalvasiya və ya qanunvericilikdə dəyişikliklər).
Birincisi olmamalıdır, ikinci və üçüncüsü üzrə riskləri
azaltmağa çalışmalıyıq. Amma səhvlərdən tamam yaxa
qurtarmaq mümkün deyil. Həyat dalğavarı inkişaf edir. Yapon
atalar sözündə deyildiyi kimi, çarpayıda uzanan heç vaxt
büdrəməz. Ən çox uğursuzluğa düçar olanlar bəlkə də elə ən
uğurlu insanlardır. NBA statistikasına əsasən atışda ən çox səhv
edən oyunçu basketbol tarixində ən uğurlu idmançı sayılan
Maykl Cordan olub. Uğurlu insanlar çalışırlar ki, səhvlərdən
nəticə çıxarsınlar, həm də mümkün qədər başqalarının
səhvlərindən. Uinston Çörçilə görə hamı səhv edir, amma
65
Çətinliklərə hazır olun. Tomas Edison deyirdi ki, mən 10 min dəfə
uğursuzluğa düçar olmamışam, sadəcə 10 min özünü
doğrultmayan üsul tapmışam.
Mənimlə universitetdə təhsil alan bir tələbə yoldaşım
haqqında danışmaq istəyirəm. Çox imkansız ailədən idi. Atası və
bir neçə qardaşı ali təhsil almamışdılar, sürücü və fəhlə idilər. O
isə başqa yol seçdi. O vaxtlar fəhlələrə imkan verilirdi ki, bir il
hazırlıq kursu keçdikdən sonra ali məktəbə qəbul olunsunlar. O
da bu yolla tarix fakültəsinə daxil olmuşdu. Orta məktəbdə
azərbaycan dilində təhsil almasına baxmayaraq universitetdə rus
dilində oxumağı qərara almışdı (sovet məkanında rus bölməsinin
imkanları daha geniş idi, ədəbiyyatın əksəriyyəti məhz rus dilində
idi və s.), rus dilini zəif bilsə də. Danışığı gülüş doğursa da o,
nəinki ruhdan düşürdü, hə a bütün tədbirlərin aktiv iştirakçısı
olurdu. Biz idmanın bir növü ilə vaxtaşırı məşğul olanda, o,
müntəzəm olaraq 3 növlə məşğul olurdu. İnadkar, ünsiyyətcil,
dərslərdə aktiv, daim pozitiv əhval-ruhiyyədə olan bu tələbə
ictimai sahədə də fəal idi. Əvvəl fakültənin, sonra isə universitetin
komsomol katibi oldu. Sonralar elmlər namizədi və elmlər
doktoru, müxtəlif universitetlərdə müəllim və dekan işlədi.
Ailədə xoşbəxtdir. Bir övladı İsveçrədə təhsil alır, digəri isə
Almaniyada. Necə düşünürsüz, bu insanın sadəcə bəxtimi
gətirdi? Xeyr! Böyüdüyü mühitdən kənara çıxaraq əsl mənada
özü-özünü yaratmış insan nümunəsidir.
Harland Sanders 1955-ci ildə 65 yaşında sahib olduğu
restoranda müştərilərinə xüsusi sousla hazırlanmış toyuq təklif
edirdi. Restoranın vəziyyəti ağır idi. Sanders özünü itirmədi və bu
vəziyyətdən çıxış yolunu öz reseptilə digər restoranları
maraqlandıraraq françayz yaratmaqda gördü. İlk 1008 (!) restoran
onun təklifini rədd etdi və yalnız 1009-cu dəfə cəhdi nəticə verdi.
1963-cü ildə artıq 600 restoran bu reseptlə hazırlanmış toyuq
satırdı. Beləliklə, sizcə hansı şirkətin sürətli inkişafı başladı? Gəlin
şəkilə baxaq. Bəli, söhbət KFC-dən gedir.
64
Uğursuzluqdan nəticə.
Uğursuzluğun səbəblərini 3 qrupa ayırmaq olar:
1. Bizim səhlənkarlığımız ucbatından baş verən (məsələn,
biznesi başlamazdan əvvəl təhlil aparmamısan, vergiyə hesabatı
vaxtında verməmisən və s.).
2. Bizim hərəkətlərimizdən qaynaqlanan, lakin
səhlənkarlıq nəticəsində olmayan və qabaqcadan görülməsi
çətin olan (məsələn, strategiya, ilkin hipoteza özünü
doğrultmayıb).
3. Bizimlə əlaqəli olmayan səbəblər (qəflətən baş verən
devalvasiya və ya qanunvericilikdə dəyişikliklər).
Birincisi olmamalıdır, ikinci və üçüncüsü üzrə riskləri
azaltmağa çalışmalıyıq. Amma səhvlərdən tamam yaxa
qurtarmaq mümkün deyil. Həyat dalğavarı inkişaf edir. Yapon
atalar sözündə deyildiyi kimi, çarpayıda uzanan heç vaxt
büdrəməz. Ən çox uğursuzluğa düçar olanlar bəlkə də elə ən
uğurlu insanlardır. NBA statistikasına əsasən atışda ən çox səhv
edən oyunçu basketbol tarixində ən uğurlu idmançı sayılan
Maykl Cordan olub. Uğurlu insanlar çalışırlar ki, səhvlərdən
nəticə çıxarsınlar, həm də mümkün qədər başqalarının
səhvlərindən. Uinston Çörçilə görə hamı səhv edir, amma
65
səhvlərdən yalnız müdriklər nəticə çıxarırlar.
Uolt Disney 7 dəfə bankrot olub, axırda uğur qazanıb və
37 Oskara sahib olub (bu rekordu hələ də üstələyən yoxdur).
Səhv etməkdən qorxmayın. 1990-cı ildə Donald Trampın
(məşhur biznesmendir, 2015-ci ildə ABŞ prezidentliyinə
namizədliyini irəli sürmüşdü) tikinti şirkəti bankrot oldu. Onun
şəxsi borcu 900 milyon, şirkətin ümumi borcu isə 9,8 milyard
dollar idi. Buna baxmayaraq bir müddətdən sonra o, nəinki
problemi həll etdi, üstəlik milyardçı oldu. Robert Kiyosaki
“Varlı ata, kasıb ata” kitabında yazır: “Varlı insanın kasıb
insandan fərqi qorxuya yanaşma tərzindədir. Ömrüm boyu bir
dənə də varlı insan görməmişəm ki, pul itirməsin. Amma o
qədər kasıb tanıyıram ki, bir cent belə itirməyib”.
2014-cü ildə ABŞ-da 10 milyon milyonçu (böyük
əksəriyyəti 0-dan başlayıb) və 571 milyardçı vardı. Dünyada
milyardçıların sayı 2355 nəfərə çatıb ki, bunların yalnız 19%-i
varidatını varisliklə alıb, bir hissəsi başqalarından qalan var-
dövlətdən istifadə edərək milyardçı olub, 55%-i isə bütün
varidatını özü qazanıb. Orta hesabla onlar həyatlarında 3 dəfə
bankrot olublar. Riskə yanaşma tərzi işgüzar insanları
digərilərdən fərqləndirən ən vacib keyfiyyətlərdəndir.
22 il uğurlu insanların həyatını öyrənməklə məşğul olan
Napoleon Hill aşkar edib ki, hər bir maneə və ya uğursuzluq
özündə ən azı bir o qədər uğur hüceyrəsi daşıyır. Məşhur
insanların çoxu məhz uğursuzluqlardan sonra sıçrayış ediblər.
Hər bir problemi fürsət kimi dəyərləndirin. Deyl Karnegi
deyirdi ki, həyat sənə limon bəxş edibsə ondan limonad düzəlt.
Çin dilində “böhran” sözü iki ieroqlifdən ibarətdir – birinin
mənası “təhlükə”, digərinin isə “fürsət”-dir, qədim yunan
dilində isə “krizis” sözünun tərcüməsi “qərar”, “dönüş
nöqtəsi”-dir.
Orlandoda Disney World açılanda yağışlar açıq havadakı
66
a raksionlara mane olurdu. Problemi necəsə həll etmək lazım
idi. Nəticədə problemin həlli əlavə gəlir gətirdi. 10 dollara Miki
Maus şəkilli sarı ponçolar satılmağa başlandı.
Başqa misal. Rusiyada zavodlara məhsul satan bir kimya
şirkətindən kimyəvi preparatlar kütləvi şəkildə oğurlanırdı.
Heç bir vasitə kömək etmirdi. Bir məsləhətçi bildirdi ki, əgər
oğurlanırsa, deməli, bu maddəyə əhali arasında tələbat var. Onu
əhaliyə ayrıca satın. Beləliklə, şirkət satışlarını 10 dəfədən çox
qaldırdı.
Praktiki tapşırıqlar:
Bir sütünda hədəflərinizi, yanındakı sütünda isə o
hədəflərə çatma yolunda baş verə biləcək ən pis halı qeyd edin.
Görəcəksiz ki, əksər hallarda itirəcəyiniz o qədər də böyük bir
şey deyil.
5. Yekun.
Daxildən xaricə.
İnsanları xilas etmək üçün dövlətlər ətraf mühiti
dəyişirlər, peyğəmbərlər isə insanların özlərini dəyişərək onları
xilas etməyə çalışırdılar. İnsan uğur qazanmaq üçün gərək
daxildən dəyişsin.
Dəyişikliyin ötürücüsü olun.
Əgər valideynləriniz, müdiriniz və ya başqaları sizi daim
danlayıblarsa, əziblərsə, bu o demək deyil ki, siz də bunu
təkrarlamalısız. Neqativ ənənəni sındırın. Siz başqalarının
taleyini bu yolla müsbət tərəfə yönəldə bilərsiz. Başqalarına
inanaraq, onları öz gözlərində qaldıraraq, onlar üçün yeni
ssenari yazmış olursuz və onlar da yaxşılığa doğru dəyişirlər.
Belə bir eksperiment keçirilmişdi. Alimlər adi tələbələri seçərək
67
səhvlərdən yalnız müdriklər nəticə çıxarırlar.
Uolt Disney 7 dəfə bankrot olub, axırda uğur qazanıb və
37 Oskara sahib olub (bu rekordu hələ də üstələyən yoxdur).
Səhv etməkdən qorxmayın. 1990-cı ildə Donald Trampın
(məşhur biznesmendir, 2015-ci ildə ABŞ prezidentliyinə
namizədliyini irəli sürmüşdü) tikinti şirkəti bankrot oldu. Onun
şəxsi borcu 900 milyon, şirkətin ümumi borcu isə 9,8 milyard
dollar idi. Buna baxmayaraq bir müddətdən sonra o, nəinki
problemi həll etdi, üstəlik milyardçı oldu. Robert Kiyosaki
“Varlı ata, kasıb ata” kitabında yazır: “Varlı insanın kasıb
insandan fərqi qorxuya yanaşma tərzindədir. Ömrüm boyu bir
dənə də varlı insan görməmişəm ki, pul itirməsin. Amma o
qədər kasıb tanıyıram ki, bir cent belə itirməyib”.
2014-cü ildə ABŞ-da 10 milyon milyonçu (böyük
əksəriyyəti 0-dan başlayıb) və 571 milyardçı vardı. Dünyada
milyardçıların sayı 2355 nəfərə çatıb ki, bunların yalnız 19%-i
varidatını varisliklə alıb, bir hissəsi başqalarından qalan var-
dövlətdən istifadə edərək milyardçı olub, 55%-i isə bütün
varidatını özü qazanıb. Orta hesabla onlar həyatlarında 3 dəfə
bankrot olublar. Riskə yanaşma tərzi işgüzar insanları
digərilərdən fərqləndirən ən vacib keyfiyyətlərdəndir.
22 il uğurlu insanların həyatını öyrənməklə məşğul olan
Napoleon Hill aşkar edib ki, hər bir maneə və ya uğursuzluq
özündə ən azı bir o qədər uğur hüceyrəsi daşıyır. Məşhur
insanların çoxu məhz uğursuzluqlardan sonra sıçrayış ediblər.
Hər bir problemi fürsət kimi dəyərləndirin. Deyl Karnegi
deyirdi ki, həyat sənə limon bəxş edibsə ondan limonad düzəlt.
Çin dilində “böhran” sözü iki ieroqlifdən ibarətdir – birinin
mənası “təhlükə”, digərinin isə “fürsət”-dir, qədim yunan
dilində isə “krizis” sözünun tərcüməsi “qərar”, “dönüş
nöqtəsi”-dir.
Orlandoda Disney World açılanda yağışlar açıq havadakı
66
a raksionlara mane olurdu. Problemi necəsə həll etmək lazım
idi. Nəticədə problemin həlli əlavə gəlir gətirdi. 10 dollara Miki
Maus şəkilli sarı ponçolar satılmağa başlandı.
Başqa misal. Rusiyada zavodlara məhsul satan bir kimya
şirkətindən kimyəvi preparatlar kütləvi şəkildə oğurlanırdı.
Heç bir vasitə kömək etmirdi. Bir məsləhətçi bildirdi ki, əgər
oğurlanırsa, deməli, bu maddəyə əhali arasında tələbat var. Onu
əhaliyə ayrıca satın. Beləliklə, şirkət satışlarını 10 dəfədən çox
qaldırdı.
Praktiki tapşırıqlar:
Bir sütünda hədəflərinizi, yanındakı sütünda isə o
hədəflərə çatma yolunda baş verə biləcək ən pis halı qeyd edin.
Görəcəksiz ki, əksər hallarda itirəcəyiniz o qədər də böyük bir
şey deyil.
5. Yekun.
Daxildən xaricə.
İnsanları xilas etmək üçün dövlətlər ətraf mühiti
dəyişirlər, peyğəmbərlər isə insanların özlərini dəyişərək onları
xilas etməyə çalışırdılar. İnsan uğur qazanmaq üçün gərək
daxildən dəyişsin.
Dəyişikliyin ötürücüsü olun.
Əgər valideynləriniz, müdiriniz və ya başqaları sizi daim
danlayıblarsa, əziblərsə, bu o demək deyil ki, siz də bunu
təkrarlamalısız. Neqativ ənənəni sındırın. Siz başqalarının
taleyini bu yolla müsbət tərəfə yönəldə bilərsiz. Başqalarına
inanaraq, onları öz gözlərində qaldıraraq, onlar üçün yeni
ssenari yazmış olursuz və onlar da yaxşılığa doğru dəyişirlər.
Belə bir eksperiment keçirilmişdi. Alimlər adi tələbələri seçərək
67
onlara və müəllimlərinə bildirmişdilər ki, bu gənclər potensial
dahidirlər (əslindəsə onlar təsadüfən seçilmiş tələbələr idilər).
Müəllimlər təəccübləniblər, çünki bu tələbələrdə heç bir qeyri-
adilik hiss etməmişdilər. Bir müddətdən sonra məlum olub ki,
seçilmiş tələbələrin nəticələri doğrudan da xeyli yaxşılaşıb
(çünki müəllimlərin onlara və onların öz-özlərinə münasibəti
dəyişmişdi).
Əmin olun ki, bu kitabdan öyrəndiklərinizi düzgün tətbiq
etsəz mütləq uğur qazanacaqsız! Yeni düşüncə tərzilə növbəti
mərhələyə keçək!
Növbəti mərhələyə keçməzdən əvvəl istərdim ki, müxtəlif
sahələrdə uğur qazanan bəzi həmvətənlərimizin uğur
hekayələrini çox qısa şəkildə danışım. Əslində yüzlərlə beləcə
köməksiz yaxşı nəticələrə nail olan insanlar barəsində danışmaq
olar.
Fuad Məmmədov. Sadə ziyalı ailəsindəndir. Məktəbdə
oxuyarkən şəxsi maddi ehtiyaclarını ödəmək üçün yay
aylarında kənddə təsərrüfat işlərində köməkçilik edib. Məktəbi
qızıl medalla bitirib. ABŞ-da oxumaq üçün seçilən ilk
tələbələrmizin sıralarına daxil olub. O zamanlar ingilis dilini heç
bilmirdi. İlk aylar oxumağa ciddi yanaşmayıb deyə
universitetdən kənarlaşdırılmaq təhlükəsilə üzləşib. Nəticədə 6
ay ərzində dili öyrənib və riyaziyyat üzrə birincilər sırasına daxil
olub. Təhsilini bitirdikdən sonra Türkiyədə neft şirkətində
işləyib, sonra isə Azərbaycanda bir neçə tanınmış markanın
distribütoru olan avtomobil şirkətinə rəhbərlik edib, aparıcı
banklarda rəhbər vəzifələrdə çalışıb, hal-hazırda beynəlxalq
holdinqlərin birində İdarə Heyətinin üzvü, maliyyə
qurumunun Müşahidə Şurasının sədridir.
68
Faiq Bağırov. Sadə ziyalı ailəsindəndir. Aparıcı sığorta
şirkətlərinin birində satış üzrə İdarə Heyəti sədrinin müavini
olub. O zamanlardan özü biznes qurmaq haqqında düşünməyə
başlayıb. Robin Şarmanın kitabındakı “Limanda duran gəmilər
heç vaxt batmaz. Lakin onlar limanda durmaq üçün
yaranmayıb” fikri onun təsəvvüründə bir çevriliş yaradaraq
hərəkətə sövq edib. Bir çox tanınmış biznes və motivasiya
trenerlərinin təlimlərində iştirak etdikdən sonra Successful
Strategies treninq şirkətini yaradıb. Sonradan bir sıra maraqlı
layihələrin müəllifi olub: Bayraq Meydanının yaradılması,
“Hədəf Bakıdır” filminin çəkilişi və s. Marafonçudur, Sidney
Olimpiadasının iştirakçısıdır. Əsas şüarı belədir: şikayətlən-
məkdənsə fəaliyyətə başla!
Tural Bədirxanlı. Türk Liseyinin məzunudur. Türkiyənin
Boğaziçi Universitetində oxuyarkən öyrənib ki, ABŞ universitet-
lərində imkansız tələbələr üçün təqaüd proqramları
mövcuddur. Nəticədə informasiya texnologiyaları sahəsində
dünyanın aparıcı ali məktəbi olan MİT-ə daxil olub. Sonralar
Google şirkətində çalışıb, tərəfdaşları ilə birlikdə Silikon
Vadisində Namo Media şirkətini yaradıb və bir müddət sonra
onu Twi er şirkətinə satıb (hal-hazırda orada da çalışır).
Natalya Qolumb. Sadə ziyalı ailəsindəndir. Yaradıcı insan
olmağı həm incəsənətlə məşğul olmağında, həm həyata baxışda,
həm də biznesdə özünü göstərir. Nüfuzlu bir bankda çalışdığı
dövrdə mətbəx biznesinin sirrlərini öyrənməyə başlayıb. Maddi
maraq güdmədən gözəl çeşidli yeməklər barəsində bloq açıb və
bu sahədə fəaliyyətə başlayıb. Bu iş onu o qədər cəlb edib ki,
hə a bankçılıqdan uzaqlaşaraq özünü bu sahəyə həsr edib. Bir
müddət sonra kiçik restoranlardan beş ulduzlu otelədək
restoran sahəsində məsləhət xidmətləri göstərməyə başlayıb.
69
onlara və müəllimlərinə bildirmişdilər ki, bu gənclər potensial
dahidirlər (əslindəsə onlar təsadüfən seçilmiş tələbələr idilər).
Müəllimlər təəccübləniblər, çünki bu tələbələrdə heç bir qeyri-
adilik hiss etməmişdilər. Bir müddətdən sonra məlum olub ki,
seçilmiş tələbələrin nəticələri doğrudan da xeyli yaxşılaşıb
(çünki müəllimlərin onlara və onların öz-özlərinə münasibəti
dəyişmişdi).
Əmin olun ki, bu kitabdan öyrəndiklərinizi düzgün tətbiq
etsəz mütləq uğur qazanacaqsız! Yeni düşüncə tərzilə növbəti
mərhələyə keçək!
Növbəti mərhələyə keçməzdən əvvəl istərdim ki, müxtəlif
sahələrdə uğur qazanan bəzi həmvətənlərimizin uğur
hekayələrini çox qısa şəkildə danışım. Əslində yüzlərlə beləcə
köməksiz yaxşı nəticələrə nail olan insanlar barəsində danışmaq
olar.
Fuad Məmmədov. Sadə ziyalı ailəsindəndir. Məktəbdə
oxuyarkən şəxsi maddi ehtiyaclarını ödəmək üçün yay
aylarında kənddə təsərrüfat işlərində köməkçilik edib. Məktəbi
qızıl medalla bitirib. ABŞ-da oxumaq üçün seçilən ilk
tələbələrmizin sıralarına daxil olub. O zamanlar ingilis dilini heç
bilmirdi. İlk aylar oxumağa ciddi yanaşmayıb deyə
universitetdən kənarlaşdırılmaq təhlükəsilə üzləşib. Nəticədə 6
ay ərzində dili öyrənib və riyaziyyat üzrə birincilər sırasına daxil
olub. Təhsilini bitirdikdən sonra Türkiyədə neft şirkətində
işləyib, sonra isə Azərbaycanda bir neçə tanınmış markanın
distribütoru olan avtomobil şirkətinə rəhbərlik edib, aparıcı
banklarda rəhbər vəzifələrdə çalışıb, hal-hazırda beynəlxalq
holdinqlərin birində İdarə Heyətinin üzvü, maliyyə
qurumunun Müşahidə Şurasının sədridir.
68
Faiq Bağırov. Sadə ziyalı ailəsindəndir. Aparıcı sığorta
şirkətlərinin birində satış üzrə İdarə Heyəti sədrinin müavini
olub. O zamanlardan özü biznes qurmaq haqqında düşünməyə
başlayıb. Robin Şarmanın kitabındakı “Limanda duran gəmilər
heç vaxt batmaz. Lakin onlar limanda durmaq üçün
yaranmayıb” fikri onun təsəvvüründə bir çevriliş yaradaraq
hərəkətə sövq edib. Bir çox tanınmış biznes və motivasiya
trenerlərinin təlimlərində iştirak etdikdən sonra Successful
Strategies treninq şirkətini yaradıb. Sonradan bir sıra maraqlı
layihələrin müəllifi olub: Bayraq Meydanının yaradılması,
“Hədəf Bakıdır” filminin çəkilişi və s. Marafonçudur, Sidney
Olimpiadasının iştirakçısıdır. Əsas şüarı belədir: şikayətlən-
məkdənsə fəaliyyətə başla!
Tural Bədirxanlı. Türk Liseyinin məzunudur. Türkiyənin
Boğaziçi Universitetində oxuyarkən öyrənib ki, ABŞ universitet-
lərində imkansız tələbələr üçün təqaüd proqramları
mövcuddur. Nəticədə informasiya texnologiyaları sahəsində
dünyanın aparıcı ali məktəbi olan MİT-ə daxil olub. Sonralar
Google şirkətində çalışıb, tərəfdaşları ilə birlikdə Silikon
Vadisində Namo Media şirkətini yaradıb və bir müddət sonra
onu Twi er şirkətinə satıb (hal-hazırda orada da çalışır).
Natalya Qolumb. Sadə ziyalı ailəsindəndir. Yaradıcı insan
olmağı həm incəsənətlə məşğul olmağında, həm həyata baxışda,
həm də biznesdə özünü göstərir. Nüfuzlu bir bankda çalışdığı
dövrdə mətbəx biznesinin sirrlərini öyrənməyə başlayıb. Maddi
maraq güdmədən gözəl çeşidli yeməklər barəsində bloq açıb və
bu sahədə fəaliyyətə başlayıb. Bu iş onu o qədər cəlb edib ki,
hə a bankçılıqdan uzaqlaşaraq özünü bu sahəyə həsr edib. Bir
müddət sonra kiçik restoranlardan beş ulduzlu otelədək
restoran sahəsində məsləhət xidmətləri göstərməyə başlayıb.
69
“Mətbəx Couture” kitabının müəllifi, “Buffetique” kafesinin
həmsahibidir.
Rafael Əzizov. Ziyalı, kifayət qədər imkanlı ailədəndir,
amma bu amilin onun karyerasına o qədər də təsiri olmayıb. Bir
sıra dövlət qurumlarında çalışdıqdan sonra sığorta şirkətlərində
satış üzrə sədr müavini, iri holdinqlərdən birinin Moskva
nümayəndəliyinin rəhbəri işləyib. Elə bu zamanlar internet
biznesində fürsətləri görüb, bu sahəyə marağı yaranıb və bir
neçə uğurlu layihələrə başlayıb: auto.az, friday.az, amigo.az,
COOL Agency, Admatika və s. Hal-hazırda bütün layihələr
Raphael Group adı altında fəaliyyət göstərir.
70
2-ci fəsil. Biznes-ideyanın tapılması.
Əgər birbaşa bu fəsildən başlayırsızsa, nəticənin daha
yüksək olması üçün geriyə qayıdıb Ön söz və “Uğura aparan
yol” fəsli ilə tanış olduqdan sonra bura qayıdın.
Əgər bizneslə məşğul olmaq qərarına gəlmisizsə və yaxşı
nəticə əldə etmək istəyirsizsə, növbəti mərhələlərin icrasına bir
iş kimi baxın. Əgər işləmirsizsə bu prosesə səhər 9:00-da
başlayıb ən tezi 18:00-dək gərgin işləməlisiz. Əgər təhsil alırsızsa
hər gün növbəti mərhələlərin icrasına özünüz üçün konkret vaxt
ayırın və bu vaxtda yalnız bu işlə məşğul olun. Bu məsələlərdə
şəxsi intizam olduqca vacibdir.
Bu hissədə biz biznes ideyasının tapılması alqoritmləri
barədə danışacağıq. Hər bir alqoritmi tələsmədən diqqətlə
işləyin. Əgər gözləyirsizsə ki, bu kitabçada sizə hazır ideyalar
veriləcək, yanılırsız. İdeya bankım var, amma onların bir çoxu
hələ araşdırılmayıb. Bundan başqa, bu gün aktual olan ideya bir
ildən sonra artıq aktual olmaya da bilər. Əsas odur ki, siz
yanaşma tərzini, tapılma mənbə və yollarını biləsiz. Belə olan
halda siz istənilən zaman yeni ideya yarada biləcəksiz.
Mənəviyyata və qanuna zidd olmayan bütün sahələrdə
71
“Mətbəx Couture” kitabının müəllifi, “Buffetique” kafesinin
həmsahibidir.
Rafael Əzizov. Ziyalı, kifayət qədər imkanlı ailədəndir,
amma bu amilin onun karyerasına o qədər də təsiri olmayıb. Bir
sıra dövlət qurumlarında çalışdıqdan sonra sığorta şirkətlərində
satış üzrə sədr müavini, iri holdinqlərdən birinin Moskva
nümayəndəliyinin rəhbəri işləyib. Elə bu zamanlar internet
biznesində fürsətləri görüb, bu sahəyə marağı yaranıb və bir
neçə uğurlu layihələrə başlayıb: auto.az, friday.az, amigo.az,
COOL Agency, Admatika və s. Hal-hazırda bütün layihələr
Raphael Group adı altında fəaliyyət göstərir.
70
2-ci fəsil. Biznes-ideyanın tapılması.
Əgər birbaşa bu fəsildən başlayırsızsa, nəticənin daha
yüksək olması üçün geriyə qayıdıb Ön söz və “Uğura aparan
yol” fəsli ilə tanış olduqdan sonra bura qayıdın.
Əgər bizneslə məşğul olmaq qərarına gəlmisizsə və yaxşı
nəticə əldə etmək istəyirsizsə, növbəti mərhələlərin icrasına bir
iş kimi baxın. Əgər işləmirsizsə bu prosesə səhər 9:00-da
başlayıb ən tezi 18:00-dək gərgin işləməlisiz. Əgər təhsil alırsızsa
hər gün növbəti mərhələlərin icrasına özünüz üçün konkret vaxt
ayırın və bu vaxtda yalnız bu işlə məşğul olun. Bu məsələlərdə
şəxsi intizam olduqca vacibdir.
Bu hissədə biz biznes ideyasının tapılması alqoritmləri
barədə danışacağıq. Hər bir alqoritmi tələsmədən diqqətlə
işləyin. Əgər gözləyirsizsə ki, bu kitabçada sizə hazır ideyalar
veriləcək, yanılırsız. İdeya bankım var, amma onların bir çoxu
hələ araşdırılmayıb. Bundan başqa, bu gün aktual olan ideya bir
ildən sonra artıq aktual olmaya da bilər. Əsas odur ki, siz
yanaşma tərzini, tapılma mənbə və yollarını biləsiz. Belə olan
halda siz istənilən zaman yeni ideya yarada biləcəksiz.
Mənəviyyata və qanuna zidd olmayan bütün sahələrdə
71
biznes qurmaq olar. Lap elə peyinin yığılması və ya satışı,
zibilliyin yığışdırılması, xəstələrə qulluq və s. sahələri misal
gətirmək olar. Başqalarına fikir verməyin. Bu sizin seçiminizdir.
Gələcəkdə görəcəksiz ki, sizə lağ edənlərin əksəriyyəti sizdən
xeyli aşağıdadırlar. Ümumiyyətlə bizim mənəviyyatımızda
qəribə dəyişikliklər baş verib: kimsə küçəni zibilləyəndə,
insanlara kobudluq edəndə, qayda-qanunu pozanda, zəifləri
incidəndə buna müdaxilə etmədiyimizə görə utanmırıq, amma
kimsə qanun və mənəviyyata zidd olmayan, lakin digərilə-
rindən fərqlənən hərəkət edəndə və ya düşüncəyə malik olanda
o, gözümüzdə “ağ qarğaya” çevrilir. Ona görə də qoy qanun və
mənəviyyat prinsiplərini pozanlar utansınlar. Siz özünüz üçün
yaşayırsız, başqaları üçün yox. Taksi sürücüləri tez-tez
gileylənirlər: “Eh qardaş, taksovatlıq ən axırıncı işdi”. Səbəbini
soruşanda deyirlər ki, min cür insanla rastlaşırsan, çətin işdir.
İzah etməyə çalışıram ki, çətin işdir, razıyam, amma pulu halal
zəhmətinizlə qazanırsız, oğurluq etmirsiz. Bundan başqa da bu
sizin öz seçiminizdir. Əgər qane etmirsə başınızı işlədin və başqa
yol tapın.
Yaxşı mənada pulun qoxusu olmur. Bu sözləri bilirsiz kim
deyib? Eramızın 1-ci əsrində Roma imperatoru Vespasian boş
büdcəni doldurmaq üçün müxtəlif yollara əl atırdı. O, bu sözləri
camaat ictimai ayaqyollarının vergiyə cəlb edilməsini
məsxərəyə qoyanda demişdi və doğrudan da nəticədə büdcəni
doldura bilmişdi. Mənim bir tanışım şirkətlərdən makulatura
yığıb satır. Əvvəllər maşınla şirkətləri gəzərək tullantı kağız
qutularını özü yığırdı. İndi isə bir neçə işçisi var və biznesini
genişləndirmək istəyir. Halal olsun!
Dostları ilə paylaş: |