Hüququ tətbiq edəndən onu tətbiq edənlərə yeni inzibati hüquqla bağlı
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ IV nömrə
Yüklə 1,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ IV nömrə 63 Beləliklə, qeyd edilənlərdən aşağıdakı nəticələrə gəlmək mümkündür: 1. Uşağın soyadı valideynlərin soyadı ilə müəyyən edilir. 2. Əgər hər iki valideynin soyadı eynidirsə, məsələn, “Məmmədovdursa, onda uşağın soyadı əlbəttə ki, “Məmmədov” olacaqdır. 3. Əgər valideynlərin soyadı müxtəlifdirsə, məsələn, “Məmmədov” və “Hüseynov”, onda valideynlər qarşılıqlı razılığa gələrək uşağın soyadını ya “Məmmədov”, ya da, “Hüseynov” qoya bilərlər. 4. Əgər soyadları müxtəlif olan valideynlər arasında fikir ayrılığı yaranarsa, onda bu fikir ayrılığı yerli icra hakimiyyətlərinin qəyyumluq və himayə orqanları tərəfindən həll ediləcəkdir. 5. Uşağa valideynlərin soyadından fərqli soyadın verilməsi, habelə ata adına uyğun soyadın verilməsi AM və adı çəkilən Qaydalarda nəzərdə tutulmamışdır. Başqa sözlə, qüvvədə olan qanunvericilik uşağa valideynin və ya valideynlərdən birinin soyadına uyğun soyadın verilməsinin mümkünlüyünü nəzərdə tutur. Sual 4: Şəhərin gözəllik mərkəzlərindən birində lazer epilyasiyasının həyata keçirilməsindən sonra üzümdə ilk öncə qızartılar, daha sonra suluqlar, ən sonda da, yanıqlar əmələ gəldi. Artıq neçə vaxtdır ki, bu vəziyyətdədir. Epilyasiyanı edən kosmetoloq mənə demişdi ki, narahat olma 2‐3 günə keçib gedəcək. Xahiş edirəm deyəsiniz, gözəllik mərkəzinə və epilyasiyanı bilavasitə icra etmiş kosmetoloq qarşı məhkəmədə hansı iddianı qaldıra bilərəm? Cavab: Sizin vurulmuş maddi və mənəvi zərərin əvəzinin ödənilməsi tələbini irəli sürmək hüququnuz vardır. İddia tələbinizin hüquqi əsasını Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin Mülki hüquq pozuntularından (deliktlərdən) əmələ gələn öhdəliklər” adlanan IX bölməsinin müvafiq müddəaları (1096, 1097, 1115, 1128 və s.) təşkil edir. Əgər kosmetoloq gözəllik mərkəzinin işçisi kimi Sizə xidmət göstərmişdisə, onda cavabdeh qismində gözəllik mərkəzi çıxış edəcək. Çünki MM‐in 1099.1‐ci maddəsinə görə hüquqi və ya fiziki şəxs öz işçisinin törətdiyi mülki hüquq pozuntusu (delikt) üçün məsuliyyət daşıyır və əmək (qulluq, mənsəb) vəzifələrinin icrası zamanı işçisinin vurduğu zərərin əvəzini ödəməlidir. İrəli sürdüyünüz iddianın təmin edilib‐edilməməsi təqdim olunacaq sübutlardan böyük ölçüdə asılıdır. Nəzərə almalısınız ki, kosmetoloqun qüsuru nəticəsində zərər vurulduğunu sübut etmək vəzifəsini Siz daşıyırsınız (Mülki Məcəllənin 1132‐ci, Mülki Prosessual Məcəllənin 77.1‐ci maddələri).
lakin nəzərə alınmalıdır ki, tutmanın borclunun məhdud məsuliyyətli cəmiyyətin əmlakındakı payına yönəldilməsinə yalnız onun başqa əmlakının borclarını ödəməyə kifayət etmədiyi halda yol verilir. Bu zaman Siz tutmanın yönəldilməsi məqsədi ilə məhdud məsuliyyətli cəmiyyətdən ya cəmiyyətin əmlakının borclunun nizamnamə kapitalındakı payına uyğun hissəsinin dəyərini ödəməyi, ya da bu əmlak hissəsini ayırmağı tələb edə bilərsiniz. Cəmiyyətin əmlakının ayrılmalı hissəsi və ya onun dəyəri Sizin tələb irəli sürdüyünüz məqamda tərtib edilmiş balans üzrə müəyyənləşdirilir (Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsi, 94.1‐ci maddə). Sual 6: Bağ sahəmdə yaşayış evi tikmək istəyirəm. Eşitdiyimə görə, artıq yeni qanuna görə tikintiyə icazə almaq tələb olunmur. Bu, doğrudurmu? Cavab: Mərtəbələrinin sayı 3‐dən, hündürlüyü 12 metrdən və aşırımlarının uzunluğu 6 metrdən çox olmayan yaşayış evlərinin tikintisi ilə bağlı məlumatlandırma icraatı həyata keçirilir və onların tikintisi üçün tikinti layihəsinin yalnız memarlıq‐planlaşdırma bölməsinin hazırlanması tələb olunur. Belə yaşayış evlərinin tikintisinə icazənin alınması tələb olunmur. Şəxs tikintiyə 64 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ IV nömrə başlamazdan əvvəl tikinti niyyəti barədə müvafiq icra hakimiyyəti orqanına (yerli icra hakimiyyəti orqanına) məlumat verir və yaşayış evinin layihəsinin memarlıq‐planlaşdırma bölməsini Azərbaycan Respublikası Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsinin 80.1‐ci və 80.3‐cü maddələrində nəzərdə tutulmuş tələblərə uyğunluğunun yoxlanılması üçün həmin orqana təqdim edir. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı (yerli icra hakimiyyəti orqanı) tərəfindən 3 ay müddətində layihəyə dair irad şəxsə təqdim edilmədikdə, şəxs tikinti işlərinə başlaya bilər. Yaşayış evinin tikinti layihəsinin memarlıq‐planlaşdırma bölməsinə uyğun tikilməsinə nəzarəti isə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı (Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyi) həyata keçirir (Azərbaycan Respublikası Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsinin 80‐ci maddəsi). Sual 7: Məhkəmə inzibati işlər üzrə məhkəmə qərarını icra etməyən dövlət orqanını cərimə edə bilərmi? Cavab: Azərbaycan Respublikası İnzibati prosessual məcəlləsində inzibati orqanların üzərinə qoyulmuş öhdəliklərin (vəzifələrin) icra edilməməsinə görə cərimənin tətbiqi nəzərdə tutulmuşdur. Lakin bunun üçün bir neçə şərt vardır: 1) Azərbaycan Respublikası İnzibati prosessual məcəlləsinin 33.4‐cü, 40‐cı, 70‐ci, 71‐ci və 73‐cü maddələrində nəzərdə tutulmuş hallarda inzibati orqan tərəfindən məhkəmə qərardadı və ya qərarı ilə onun üzərinə qoyulmuş öhdəliklər (müvəqqəti xarakterli müdafiə ilə bağlı, inzibati aktın qəbul edilməsi və ya qanuna zidd inzibati aktın nəticələrinin aradan qaldırılması ilə bağlı öhdəlikləri) icra edilməmiş olmalıdır; 2) İlkin olaraq, birinci instansiya məhkəməsi proses iştirakçısının ərizəsinə əsasən və ya xidməti vəzifəsinə görə, inzibati orqana icra üçün müddət müəyyən etməli və cərimə tətbiq olunacağı barədə həmin orqana xəbərdarlıq etməlidir. 3) İnzibati orqan məhkəmənin müəyyən etdiyi müddətdə onun üzərinə qoyulmuş öhdəlikləri icra etmədikdən sonra məhkəmə cərimənin məbləğini müəyyən edə və inzibati orqanı həmin məbləğdə cərimə edə bilər. Məhkəmə bu barədə qərardad qəbul edir. Qeyd edək ki, cərimə 50.000 manatadək məbləğdə müəyyən oluna bilər. Cərimə təkrar təyin oluna və məcburi qaydada tutula bilər.
iddia müddəti yalnız mübahisə tərəfinin məhkəmə qərarı çıxarılanadək verdiyi ərizə əsasında tətbiq edilir. Mübahisə tərəfinin tətbiq edilməsi barədə ərizə verdiyi iddia müddətinin keçməsi məhkəmənin iddiadan imtina barəsində qərar çıxarması üçün əsasdır. Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 375.2‐ci maddəsində iddia müddətinin tətbiqi barədə ərizənin verilməsinin hansı (birinci instansiya və ya yuxarı instansiya) məhkəmə qərarının çıxarılmasınadək mümkünlüyü göstərilməmişdir. Ümumi qayda ondan ibarətdir ki, iddia müddətinin tətbiqi barədə ərizə yalnız işə birinci instansiya məhkəməsində baxılarkən verilə bilər. Bu qaydadan istisna yalnız o halda mümkündür ki, birinci instansiya məhkəməsinin təqsiri nəticəsində cavabdeh tərəf olduğu məhkəmə icraatı barədə məlumatlı olmadığından həmin ərizəni sözügedən məhkəməyə təqdim edə bilməmiş olsun. Qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumunun L.İ.Binnətovanın şikayəti üzrə Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Mülki işlər üzrə məhkəmə kollegiyasının 05 iyun 2007‐ci il tarixli qərarının Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və qanunlarına uyğunluğunun yoxlanılmasına dair” 08 may 2008‐ci il tarixli Qərarında ifadə etdiyi hüquqi mövqe də bu yöndə olmuşdur.
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ IV nömrə 65 Sual 9: Atam özünə məxsus mənzili qardaşıma vəsiyyət etmişdir. Lakin vəsiyyətnamədə digər əmlakla, o cümlədən özünə məxsus avtomobillə bağlı hər hansı qeyd yoxdur. Bu halda, mənzildən başqa digər əmlak yalnız mənə çatır, yoxsa, qardaşımın da bu əmlaklara hüququ var? Atamın mənzili qardaşıma vəsiyyət etməsinin miras əmlakın qanun üzrə bölgüsündə əhəmiyyəti varmı? Cavab: Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin (bundan sonra ‐ MM) 1133.1‐ci maddəsinə görə ölmüş şəxsin (miras qoyanın) əmlakı başqa şəxslərə (vərəsələrə) qanun üzrə və ya vəsiyyət üzrə və ya hər iki əsasla keçir. MM‐in 1159.1.1‐ci maddəsinə görə qanun üzrə vərəsəlik zamanı birinci növbədə—ölənin uşaqları, miras qoyanın ölümündən sonra doğulmuş uşaq, arvad (ər), valideynlər (övladlığa götürənlər) bərabər pay hüquqlu vərəsələr sayılırlar. MM‐in 1166‐cı maddəsinə görə fiziki şəxs ölməsi halı üçün öz əmlakını və ya onun bir hissəsini həm vərəsələr sırasından, həm də kənar adamlar sırasından bir və ya bir neçə şəxsə qoya bilər. MM‐in 1172‐ci maddəsinə görə əgər vəsiyyətnamə ilə təyin edilmiş vərəsələrin payları bütövlükdə mirasın hamısını əhatə etmirsə, vəsiyyətnamədən kənarda qalmış əmlaka qanun üzrə vərəsəlik həyata keçirilir və əgər vəsiyyətnamədə ayrı qayda nəzərdə tutulmayıbsa, bu cür vərəsəlik əmlakın bir hissəsinin vəsiyyət edildiyi qanun üzrə vərəsələrə də aid olunur. Göründüyü kimi, miras əmlakın Sizə və qardaşınıza qanun üzrə və (və ya) vəsiyyət üzrə keçməsi mümkündür. Bu halda, atanızın vəsiyyətnamə ilə özünə məxsus mənzili qardaşınıza vəsiyyət etməsi sonuncunu vəsiyyətnamədə göstərilməmiş, lakin miras kütləsinə daxil olan əmlakları qanun üzrə vərəsəlik qaydasında qəbul etmək hüququndan məhrum etmir. Başqa sözlə, əgər vəsiyyətnamədə ayrı qayda nəzərdə tutulmayıbsa, vəsiyyətnamədən kənarda qalmış əmlak Sizin və qardaşınız arasında qanun üzrə vərəslik qaydasında bərabər paylarda bölüşdürüləcəkdir.
öz əksini tapmışdır. Həmin maddəyə görə şəxsi xarakter daşıyan və yalnız miras qoyana mənsub ola bilən əmlak hüquqları və vəzifələr, habelə qanunda və ya müqavilədə nəzərdə tutulan, yalnız kreditorun və borclunun sağlığında qüvvədə olan və onların ölümü ilə xitam verilən hüquq və vəzifələr mirasın tərkibinə daxil deyildir. Belə hüquqlara misal kimi Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 228‐ci maddəsində təsbit edilmiş yaşayış binasının tərkib hissəsindən istifadə hüququnu göstərmək mümkündür. Təsadüfi deyildir ki, Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 228.3‐cü maddəsində yaşayış binasının tərkib hissəsindən istifadə hüququnun alqı‐satqının, girovun və icarənin müstəqil predmeti ola bilməməsinə dair göstəriş vardır. “Müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlar haqqında” qanunun 29‐cu maddəsinin 1‐ci hissəsinə görə müəllifin bu Qanunun 14‐cü maddəsi ilə nəzərdə tutulmuş şəxsi hüquqları (əsərin müəllifi kimi tanınmaq hüququ (müəlliflik hüququ); əsərdən öz adı ilə, təxəllüslə, yaxud adsız (anonim) istifadə etmək və ya bu cür istifadəyə icazə vermək hüququ (ad hüququ); əsərinin mənasının dəyişilməsinə, təhrif olunmasına və müəllifin şərəf və ləyaqətinə xələl gətirən hər hansı başqa hərəkətlərə qarşı çıxmaq hüququ (şöhrətinə hörmət edilməsi hüququ); q) istifadədən götürmək də daxil olmaqla, əsərinin istənilən formada açıqlamaq və ya açıqlanmasına icazə vermək hüququ (açıqlama hüququ)vərəsəlik üzrə keçmir. Bu cür vəzifələrə nümunə kimi aliment ödəmək vəzifəsini göstərmək mümkündür. Təsadüfi deyildir ki, Azərbaycan Respublikası Ailə Məcəlləsinin 113.2.4‐cü maddəsi aliment ödəyən şəxsin ölməsini, aliment öhdəliklərinə xitam verilməsi əsası kimi nəzərdə tutur.
Asudə Sadəcə vəkillərin anlaya biləcəyi 12 fakt Təkcə Azərbaycanda deyil, bütün dünyada vəkillik peşəsi heç də asan peşə deyil. Vəkillər teztez yersiz olaraq müştəriləri tərəfindən müxtəlif mövzularda ittiham olunurlar. Məsələn, vəkilləri pula düşkün və s. adlandırırlar. Və yaxud hər bir sahədə olduğu kimi vəkillər arasında da olan bəzi fırıldaqçıları haqsız olaraq bütün vəkilliyə aid edirlər. Beləliklə, vəkilliyin həqiqətən çətin peşə olmasını sübut eləyən 12 faktı nəzərinizə çatdırırıq. “Nə etmisən ki?! Bir ərizə yazmısan da...” Gördüyün iş, çəkdiyin əziyyət sonda “bir ərizə yazmısan da” cümləsi ilə dəyərləndirilir. Müştərilərin çoxu uduzulmuş işlərin səbəbini yerli‐yersiz vəkillərdə görürlər. Sadəcə bunlarla yetərlənməyib, vəkilin qarşı tərəfdən pul aldığını və onun arxasından işlər çevirməsini düşünənlər də heç də az deyil.
Vəkillik də, həkimlik də mütəxəssis peşəsidir. Belə ki, hər iki sənət sahibləri insanların özlərinin həll edə bilmədiyi problemləri onların əvəzinə həll edirlər. Yəqin ki, bu səbəbdəndir ki, həm vəkillər, həm də həkimlər cəmiyyət tərəfindən ən çox təzyiqə məruz qalan peşə sahibləridirlər. Vəkilin xidmət haqqı problemi. Həkim tərəfindən müayinə xərclərini əksiksiz ödəyən insanlar, vəkillə müqavilə bağlayarkən qiymət mövzusunda çox zaman problem yaşadırlar.
Hər gün yüzlərlə suallara cavab verməkdən əlavə, qohum‐əqrəba, dost‐tanış tərəfindən gələn zənglərin ardı‐arası kəsilmir.
“Pulun vermişəm də. İstədiyim vaxt mənimlə maraqlanmalıdır.” Pul vermişəm də, yenə nəyə istəyirsən?! Proses uzandıqca əlavə xərclər çıxan zaman vəkillər müştərilərindən pul istəyirlər. Cavab isə çox zaman təxminən bu cür olur: “Bir dəfə pul almısan da, yenə nə istəyirsən?”
Bir vəkillik bürosunda işləyən zaman yüksək qazanc əldə bilmirsən. Öz şəxsi ofisini açsan da, gərək böyük çevrən olsun.
Vəkilin vaxtının böyük bir hissəsi yollarda, məhkəmələrdə və saysız‐hesabsız sənədlərin arasında keçir.
Bir çox insanlar yuxarıdakı cümləni unudurlar və nəticədə cinayətkarı müdafiə edən vəkilə də bəzən cinayətkar kimi baxırlar. Cinayətkara olan qəzəb və hiddəti onun vəkilinə də göstərirlər.
Müştərilərin əksəriyyətinin dərdli və problemli insanlar olması öz mənfi təsirini vəkillərə də göstərir. Müştərilərinin problemlərinə şərik olduqları üçün vəkillərdə tez‐tez depressiya hallarına rast gəlmək olur. “Sən bu işi qazan, nə qədər istəyirsən pul verəcəm...” Bunu deyən müştərilən çoxu iş bitdikdən sonra qeybə çəkilirlər. 66
Bu rubrikada oxucularımızı vəkil Turqay Hüseynovun öz asudə vaxtını necə dəyərləndirməsi barədə məlumalandıracayıq. Məlumat üçün bildiririk ki, hörmətli vəkilimiz öz hobbisi ilə bağlı maraqlı foto‐şəkilləri jurnalımızın oxucuları ilə bölüşmək qərarına gəlmişdir. 67 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ IV nömrə Şəkil 1: Magiya maskası (Qana) Şəkil 2: Qazıntılarda tapılmış büst (Afina) Şəkil 3: Çaxır Allahı (Gürcüstan) Şəkil 4: Dəmir skripkaçı (Bosniya) Şəkil 5: Təbii alliqator kəlləsi (ABŞ) Şəkil 6: Dua çarıxı (Tibet) A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ IV nömrə 68 Şəkil 7: Açan‐açar (Makedoniya) Şəkil 8: Əl Aksa (İsrail) Şəkil 9: Sərkərdə (San Marino) Şəkil 10: Sufi (Türkiyə) Şəkil 11: Akveduk (İspaniya) Şəkil 12: Dörd sifətli adam (Çin) A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ IV nömrə 69 Şəkil 13: Venesiya qondolası (İtaliya) Şəkil 14: Tapıntı (Suriya) Şəkil 15: Qaudi parkı (İspaniya) Şəkil 16: Oynayan maral (Finyandiya) Şəkil 17: Taxta fil (Hindistan) Şəkil 18: Romanın rəmzi canavarı (İtaliya) A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ IV nömrə 70 Şəkil 19: Barbaros (Türkiyə) Şəkil 20: Formula 1 kepkası (Monako) Şəkil 21: Xoruz (Portuqaliya) Şəkil 21: Güdən usta (Slovakiya) Şəkil 24: İnək (İsveçrə) Şəkil 24: Qolf topu (ABŞ) Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|